«مرتضی شیرکوهی» برگزیده سه دوره بیست و ششمین،  بیست و هفتمین و بیست و هشتمین جشنواره ی بین المللی موسیقی فجر برای قطعات «پرلود» و «فوگ» در «سل» و «لا» و «سونات» در سه موومان است. وی درباره مشکلات موسیقی آکادمیک با ما گفتگو کرد.
 
علت محدودیت انتشار آثار کلاسیک بی کلام و حتی عدم انتشار آثار موسیقی آکادمیک چیست؟
 
آثار آکادمیک به یقین ساخته می شوند اما آن‌چه مسلم است؛ دشواری‌هایی‌ست که در مسیر انتشار این آثار وجود دارد. در واقع باید گفت؛ آثار آهنگسازان آکادمیک به ندرت منتشر می‌شوند. به طوری که تعداد آن ها در یک سال به تعداد انگشتان یک دست هم نمی‌رسد. به یقین بخشی از این مشکلات مالی و بخشی دیگر به تمایل مخاطبان برای شنیدن این آثار باز می‌گردد.
 
به یقین راهی برای ارائه این آثار به غیر از انتشار آلبوم وجود دارد! چرا هنرمندان از راه دیگری برای ارائه اثرشان بهره نمی‌گیرند؟

به سبب مشکلات بی‌شمار، آثار موسیقی آکادمیک تا چندی قبل هرگز مطرح نمی‌شدند. گرچه امروز پایان‌نامه‌های دانشجویی به همت دبیر جشنواره فجر، آقای ریاحی، به مسابقه گذاشته می‌شوند؛ اما این آثار هرگز در جشنواره اجرا نشده و حتی این آثار توسط ستاد اجرایی جشنواره منتشر هم نمی‌شود. این موضوع سبب می شود تا مخاطبان هرگز این آثار را نشنوند و قادر به آشنایی با آن‌ها نباشند. در حالی که مردم باید این آثار را بشنوند و بتوانند علت انتخاب یکی را به عنوان اثر برتر بدانند. با توجه به این حقیقت که اثر هنری در ارتباط با مخاطب خود معنا می‌یابد و این واقعیت که: «اثری که شنیده نشود، اصلاً تولید نشده!» باید گفت که این آثار عملاً به عنوان یک تولید هنری در هیچ کجا مطرح نمی‌شوند.
 
چرا این آثار در جریان برگزاری کنسرت‌‌ها درآمد زایی و یا کسب طرفدار نمی‌کنند؟

به طور معمول وقتی اثری آکادمیک در قالب یک کنسرت ارائه می‌شود؛ مخاطبان کم تعدادی از اثرش استقبال می کنند و به طبع در یک سالن دویست نفره اثرش را اجرا می‌کند. وقتی ازین تعداد محدود بیش از نیمی علم به موسیقی ندارند و تنها اتفاقی این کنسرت را برای حضور انتخاب کرده‌اند و بخش دیگر از مخاطبان برای انتقاد از اثر هنری آمده اند؛ نمی‌توان منتظر بود تا هنرمند از این اجرا انرژی مضاعفی برای ادامه کار هنری بدست آورد!
 
علت عدم انتشار آلبوم‌های موسیقی فارغ از دشواری تولید آن‌ها چیست؟
 
اثر منتشر شده را هر دفتری که ببرد پاسخ منفی می‌شنود. پاسخ هایی از جمله این کار برای من بازدهی مالی ندارد و یا این که اثری مخاطب پسند نیست سبب می شود تا این اثر باعدم تمایل ناشر مواجه می‌شود. در نهایت به این نتیجه می‌رسند که باید هزینه‌های چاپ را آهنگساز تقبل کند. البته این هزینه‌ها تنها به چاپ اثر ختم نمی‌شود و بسیاری از ناشران هزینه‌های اخذ مجوز را هم از هنرمند طلب می‌کنند.
 
به طبع وقتی هنرمند مجبور است برای انتشار یک آلبوم هزینه های هنگفتی را متحمل شود؛ ترجیح می‌دهد که اصلاً اثری منتشر نکند. چراکه هزینه‌های پیش از نشر هم کم نیست. از طرفی هنرمند مدت‌ها وقت خود را صرف ساخت یک اثر کرده و از طرف دیگر هزینه زیادی را صرف ضبط آن کرده است. و حالا مجبور است برای انتشتر آن هزینه‌ای را نیز پرداخت کند. همین موضوعات کافی است تا او را از انتشار اثرش جلوگیری کند.
 
اما در این میان ناشرانی هستند که چنین درخواستی از هنرمند نکنند؟
 
بله ناشران کم تعدادی هستند که برای انتشار آثاری ازین دست، از هنرمند پولی دریافت نمی‌کنند. در مورد من این اتفاق افتاد. شاید یکی از شانس های بزرگ زندگی من آشنایی با رضا مهدوی مدیر انتشارات راوی آذرکیمیا بود که پیش از این نیز در سمت مدیریت مرکز موسیقی حوزه هنری آثار بسیاری از جمله آثار فرهت را منتشر کرده بود. این ناشر به هیچ وجه رفتار ناشران دیگر را نداشت. این ناشر برای انتشار اثرم هزینه‌ای دریافت نکرد. حتی برای انتشار اثرم نیز به من بسیار کمک کرد. می‌توانم بگویم این ناشر با تمام هنرمندانی که به او مراجعه کرده‌اند نیز همین رفتار را داشته است. به طوری که همه از رفتار او متعجب می‌شوند. شاید به این سبب که هنرمندان بارها و بارها از سوی ناشران مورد توحین قرار می‌گیرند. گرچه این ناشر در بسیاری از مواقع متضرر هم می‌شود؛ اما شاید به سبب خدمت به موسیقی آکادمیک  است که از هنرمندان حمایت می‌کند. اما با تمام آن‌چه گفته شد؛ آثار آکادمیک که غالبا در نقاط دیگر دنیا هم تنها مخاطبان خاصی را به خود جلب می‌کنند؛ کمتر منتشر و عرضه می‌شوند و عملاً چون تقاضای چندانی هم برای انتشار آن‌ها نیست کسی به انتشارشان نیازی حس نمی‌کند و در نهایت بسیاری از این آثار هرگز منتشر نمی‌شوند!
 
**
 
مرتضی شیرکوهی متولد ۱۳۵۷ تهران و آهنگساز و نوازنده پیانو و فارغ التحصیل هنرستان موسیقی سوره است. وی هارمونی را نزد محسن الهامیان، وارطان ساهاکیان، حمیدرضا دیبازر فرا گرفته و پیانو را نزد نازنین شفائی و کنترپوان، فرم و آنالیز آهنگسازی، ارکستراسیون و روش تدریس هارمونی را نزد «تنگیز شاولو خاشویلی» فرا گرفته است. از آثار دیگر مرتضی شیرکوهی می‌توان به آرتیمان (۱۸ قطعه برای پیانو)، دوئت برای فلوت و پیانو منتشره شده درمجموعه ی شنیداری گوش (نشر ماهریز)، کوئینتت بومی، موسیقی سریال خورشید و ماه، موسیقی فیلم سکه از ضرب افتاده (کارگردان علیرضا حبیب)، ساخت و انتخاب موسیقی برای مجله صوتی گرامافونیک (به سردبیری سعید باباوند) آثار مجلسی، ارکسترال اشاره کرد.
 
 

هنر نیوز