هنر نیوز - چگونه شاهنامه و کمدی الهی بخوانیم

«نقد ادبی و نوعیت متن» درباره چگونگی خوانش متن‌های ادبی است و تاکید دارد که خوانش صحیح یک اثر در فهم آن بسیار مهم است و خواننده را از اظهارنظرهای سلیقه‌ای دور می‌کند.
به گزارش هنرنیوز،عبدالعلی دستغیب درباره کتاب جدیدش با عنوان «نقد ادبی و نوعیت متن» به خبرآنلاین گفت: «این اثر می‌آموزد که چگونه کمدی الهی دانته یا شاهنامه فردوسی یا حافظ و سعدی بخوانیم و هر اثر را متفاوت از اثر دیگری ببینیم چرا که ویژگی های سبکی و بیانی در این اثر به خواننده آموزش داده می‌شود به عبارتی خواننده با مطالعه این اثر دیگر اشعار سعدی را بنابر سلیقه شخصی اشعاری حماسی نمی‌پندارد و یا برعکس فردوسی را شاعر عرفانی نمی‌خواند و با نگاهی دقیق به خوانش متن‌های ادبی فارسی می پردازد.»
کتاب «نقد ادبی و نوعیت متن» همان گونه که از نامش پیداست درباره چگونگی خوانش متن‌های ادبی مختلف است و به بیان این نکته می‌پردازد که خوانش صحیح یک اثر در فهم آن نقشی بسیار مهم و اساسی دارد.
عبدالعلی دستغیب با بیان این نکته تصریح کرد: «در حال حاضربسیاری از تاویل‌هایی که بر روی متن‌های فارسی صورت گرفته بر اساس تاویل‌ها و تفسیرهای سلیقه‌ای بوده و کمتر کسی است که با در نظر گرفتن سبک و سیاق نویسنده و در نظر گرفتن شرایط اجتماعی و فرهنگی و زمانی به اثر بپردازد.»
وی با اشاره به اینکه افراد مختلف در خوانش دیوان حافظ همواره با مشکلات بسیاری رو به رو هستند به ذکر مثالی در این باره پرداخت و به «خبر» گفت: «در جایی که حافظ می‌گوید «دلم از وحشت زندان سکندر بگرفت/ رخت بر بندم و تا ملک سلیمان بروم» منظور از زندان سکندر شهر یزد و و ملک سلیمان شیراز است که شاعر از غربت شهر یزد دلش گرفته و هوای شیراز را دارد از این رو با بیان کاملا تمثیلی به بیان این دلتنگی می‌پردازد و درد غربت خود را بیان می‌کند.»
وی ادامه داد: «هر خواننده هر طور که دلش بخواهد نمی‌تواند متن را بخواند بلکه امروز متن اثر باید با توجه به زمان شناسی، زندگینامه شاعر و نویسنده و همچنین سبک و سیاق و نوع متن خوانده شود در غیر این صورت نمی‌توان از برداشت‌های سلیقه‌ای فاصله گرفت و تاویل‌های افراد تاویل‌هایی عامیانه می‌شود.
دستغیب همچنین با بیان اینکه در حال حاضر کتاب در کشور ما وضعیت خوبی ندارد، افزود: «کاغذ کمیاب است و ممیزی‌ها موجب کندی روند چاپ و نشر کتاب می‌شود و از طرفی بعد از این مشکلات، کتاب در جامعه ما خواننده و خریدار ندارد چرا که مردم به کتابخوانی عادت ندارند و عموما فرهنگ ما فرهنگ شفاهی است و مردم بیشتر علاقمند به شنیدن هستند تا خواندن.»
وی با بیان اینکه کتاب در جامعه ما به یک کالای لوکس تبدیل شده است، عنوان کرد: «مردمی هم که کتاب می‌خرند عموما کتاب را در قفسه‌ها خانه‌هاشان نگهداری می‌کنند و من ندیده‌ام که کسی کتاب را دقت بخواند و عموما کتاب خواندن به یک کار سرسری تبدیل شده است.»
دستغیب ضمن انتقاد از دست اندرکاران امر مطالعه تصریح کرد: «در حال حاضر با صرف وقت و هزینه، همه اعم از دست اندرکاران و مسئولان فرهنگی و نویسندگان تنها به حرف زدن اکتفا می‌کنیم و کسی نیست که به صورت جدی در این باره به کار جدی بپردازد چرا که به نظر من در این زمینه دلسوزی واقعی و پشتکار لازم وجود ندارد.»
این منتقد ادبی تصریح کرد: «اگر کسی بخواهد کاری بکند که سطح مطالعه در کشور بالا برود به تنهایی از عهده‌اش بر نمی‌آید در این زمینه باید نهادهای فرهنگی مثل دانشگاه‌ها، کتابخانه‌های عمومی و فرهنگسراها همه در یک جهت حرکت کنند به ویژه این مسئله باید با جدیت بیشتر در شهرستان‌ها دنبال شود.»
وی خاطر نشان کرد: «باید افراد از دوران ابتدایی و دبیرستان در زمینه کتابخوانی و مطالعه آموزش ببینند تا زمانی که به سن بالاتری رسیدند کتابخوانی در وجودشان نهادینه شود و البته این امر و این فرهنگ سازی نباید به صورت امر و نهی باشد بلکه باید همواره با تشویق صورت گیرد.»
وی در پاسخ به این سوال که آخرین اثری را که مطالعه کرده است کدام اثر بود؛ عنوان کرد: عموما کتاب‌های متعدد می خوانم اما در حال حاضر بیشتر به کتاب‌هایی که از قبل خوانده‌ام رجوع می‌کنم اما آخرین کتابی را که مطالعه کرده‌ام اثر ماریو بارگاس یوسا برنده جایزه نوبل ادبیات امسال است که به نظرم بسیار جالب آمد.»
کتاب «نقد ادبی و نوعیت متن» به قلم عبدالعلی دستغیب به زودی به همت نشر نوید شیراز راهی بازار کتاب می‌شود.