نگاهی به فیلم «کیمیا و خاک» ساخته«عباس رافعی»؛
ایده های از دست رفته
4 مرداد 1391 ساعت 12:42
فیلم سینمایی «کیمیا وخاک» سوژه، داستان و ایده های بسیاری دارد که تک تک آنها را با فیلم نامه ضعیف، سطحی وآشفته خود به تدریج در طول فیلم از دست می دهد و همین عامل باعث می شود که فیلم نتواند به درستی با مخاطب مشکل پسند امروز سینمای ایران ارتباط لازم را برقرار کند.
همیشه تاریخ یک ملت برای خود آن ملت و مردم سایر نقاط جهان جذاب و مهم بوده و به تبع این مهم بودن باعث شده که هنر و صنعتی مثل سینما به سمت ساخت فیلم هایی با مضامین تاریخی ، انقلابی و حماسی قدم بردارد. در کشور ما هم با وقوع انقلاب اسلامی بسیاری از فیلمسازان تلاش کردند که در این خصوص فیلم سینمایی یا مجموعه های تلویزیونی بسازند از چند سال قبل تاکنون حرکت های جدی برای ساخت این گونه فیلم ها برداشته شد و قرار شد سه فیلم به مناسبت سی‌امین سال پیروزی انقلاب اسلامی ساخته شود. در ادامه با بررسی‌هایی که انجام شد، «داریوش فرهنگ»، «عباس رافعی» و «فرزاد موتمن» برای ساختن این سه فیلم انتخاب شدند. بنابراین سه فیلم در سال ۱۳۸۷ ساخته شدند یعنی «داریوش فرهنگ» فیلم سینمایی «یک گزارش واقعی»، «فرزاد موتمن» هم فیلم سینمایی «بیداری» و «عباس رافعی» هم فيلم سينمايی «كيميا و خاک» را ساخت. گه تا قبل ازآغاز سال جاری هیچ کدام از این فیلم ها اکران عمومی نشده بودند و این روزها بعد از چهار سال وقفه اولین فیلم از میان این سه فیلم یعنی فیلم سینمایی «كيميا و خاک» درحال اکران عمومی در سینماهاست.
فیلم سینمایی «کیمیا خاک» بعد از فیلم هایی چون: « آزاد راه»،«ملاقات»،« تولدی ديگر»،«آفتاب بر همه يكسان می تابد»،«راه طی شده»،«آيه های زمينی»،«پروانه ای در باد»و «راز مينا» نهمین فیلم سینمایی عباس رافعی در مقام کارگردانی است وبه گفته خود رافعی به دلیل تحقیقات و پژوهش‌هایی که درباره تاریخ انقلاب اسلامی داشته توانسته این فیلم را بسازد. هرچند قبلا رافعی با ساخت فیلم سینمایی «راز مينا» را در رابطه با انقلاب اسلامی ساخته بود، اما فیلم «کیمیا و خاک» تلاش می کند تا با نزدیک شدن به موقعیت ها ، صحنه ها و فضاهایی که خلق می کند مخاطب را در بحبوحه شکل گیری انقلاب اسلامی و حضور گسترده مردم در راهپیمایی ها و شرایط زندگی مردم درآن دوران بررسی کند اما باید گفت فیلم به درستی نمی تواند یک تصویر واقعی از آن دوران را ارائه دهد و در این راه به بیراهه می رود و از موقعیت اصلی خود که همان پرداختن به انقلاب اسلامی فاصله می گیرد و بیشتر به کارکترهای خود که هرکدام به جای شخصیت در همان تیپ باقی می مانند حرکت می کند.
فیلم چندین کاراکتر و تیپ مختلف دارد کارکتر«نرگس» با بازی «آزیتا حاجیان» و شوهرش «رضا» با بازی «امیر آقایی» که سه سال زندانی سیاسی بوده و پسرش «نادر» با بازی «محسن افشانی» و «مهدی» و زن اش با بازی «پریوش نظریه» و «حسین یاری» که به همراه نادر به فعالیت های سیاسی می پردازد و در صدد خارج کردن مدرکی از ایران و رساندن آن به پاریس و امام هستند. پیر مردی به نام «مقدم» با بازی «سیاوش طهمورث» از ایل لر ها است و مامور شده تا یک قرآن و نامه ای مهر و امضا شده از سوی اهالی ایل را به پاریس برساند که متوجه می شود مامور های شاه مراقب او هستند و این ماموریت را به یک روحانی با بازی «حامد بهداد» محول می کند. مرد روحانی نیز چون خودش نمی تواند از کشور خارج شود در فرودگاه قرآن امضا شده را به پسر جوان یک صرافی به نام «بهروز» با بازی «امیر محمد زند» می سپارد که او هم عازم سفری به پاریس است تا امام او و نامزدش را به عقد هم در آورد. در این بین ماموران برای دستگیری روحانی اقدام می کنند و مرد جوان به جای او قرآن و آن نامه مهرو امضا شده را به امام می رساند.
فیلم به جای اینکه به واکاوی رویدادها و جریان های انقلاب اسلامی بپردازد بیشترین همت و توان خود را صرف نزدیک شدن به کارکترهای خود و نوع زندگی آنها می کند و در این راه به قدری پیش می رود که از بحث اصلی فیلم فاصله می گیرد و خرده داستانهای خود را با کارکترهای تیپ گونه خود ادامه می دهد و به دلیل پراکنده گویی هایی که در فیلم وجود دارد مخاطب را دچار سردرگمی می کند. در اولین مواجهه مخاطب با نیروهای انقلای با کارکتری به نام «مهدی» با بازی «حسین یاری » روبه رو می شویم و در طول فیلم مشخص نمی شود که وی از چه کسی دستور گرفته که به عنوان یک نیروی خارج از ارتش به پادگان نظامی برود و به سادگی از دژبان عبور کرده تا خود را به مرجع‌ترین جلسات سری نظامی برساند و فهرست اسامی ارتشی‌های سر به شورش گذاشته علیه نظام شاهنشاهی را بیابد و آن را به پاریس رسانده و در اختیار حضرت امام قرار دهد و در ادامه نیز معلوم نمی شود که وی با وجود چندین مامور نظامی چگونه به راحتی و با وجود اینکه زخمی شده از پادگان ارتش فرار می کند و درادامه به راحتی در یک خانه مداوا می شود و اتفاقاتی که در طول فیلم می افتد به قدری سریع و غیرقابل باور اتفاق می افتند که مخاطب رابطه کارکترهای فیلم را از دست داده و گیج می شود و استفاده از برخی دیالوگ های اغراق آمیز در طول فیلم هم به عدم ارتباط خوب مخاطب با قصه فیلم کمک شایانی می کند و فیلمساز برای اینکه بتواند در طول فیلم عناصر جذابی برای مخاطب خلق کند دست به خلق فضاهایی می زند تا با استفاده از ابهام و ایهامی که قصه فیلم به وجود می آید برای مخاطب هیجان ، انگیزه و اشتیاق فیلم دیدن را به وجود آورد واین راه به یک نوع نگاه و فرم سردستی ، تصنعی، جعلی، غیر واقعی ازتاریخ می پردازد و تا جایی که کل روایت ها و رویداد فیلم به بیراهه می رود. به نوعی می توان گفت فیلم سینمایی «کیمیا وخاک» سوژه ، داستان و ایده های بسیاری دارد که تک تک آنها را با فیلم نامه ضعیف،سطحی وآشفته خود به تدریج در طول فیلم از دست می دهد و همین عامل باعث می شود که فیلم نتواند به درستی با مخاطب مشکل پسند امروز سینمای ایران ارتباط لازم را برقرار کند.
نکته بعدی در ساخت این گونه فیلمها به طراحی صحنه ولباس این گونه آثار مربوط می شود. شاید بتوان به جراعت گفت که لزوم ساخت یک شهرک سینمایی انقلاب اسلامی برای سینمای ایران لازم است . به دلیل اینکه تمام فضاهای شهری مثل تهران امروز عوض شده و دیگر نمی توان در خیابانهای تهران فیلمی در خصوص انقلاب اسلامی ساخت در فیلم «کیمیا خاک» به وضوح شاهد این تغییرات هستیم تا جایی که در برخی از صحنه ها و سکانس های فیلم و به خصوص صحنه های تعقیب و گریزکارگردان برای اینکه در کادر دوربین خود ماشین های مدل بالای امروز نیافتد چادر ماشین استفاده کرده و مشخص است که کارگردا ن فیلم برای تک تک صحنه‌هايی مثل مدرسه علميه، دانشگاه تهران، فرودگاه مهرآباد، خبابانهای قبل از انقلاب ، کوچه پس کوچه های تهران و ... كه قرار بوده در فیلم استفاده شود با مشكلات عديده‌ای مواجه بوده است. تاحدودی در فیلم این مشکلات برطرف شده اما اگر بخواهیم نگاه کلی داشته باشیم اکثر صحنه ها نمی تواند برای خاطب قابل باور باشد و این برمیگردد به این اینکه سينمای ایران تاکنون نتوانسته همگام با دیگر کشورها به لحاظ تکنولوژی ، جلوه های تصویری و بصری در امر فیلمسازی پیشرفت کند از فناوری های روز به شكلی كه امروز سينمای جهان از آن بهره می‌برد استفاده كند. اما با تمام این وجود نمی توان موسیقی «پیمان یزدانیان» را در فیلم نادیده گرفت. یزدانیان دراین فیلم هم از پس ساخت موسیقی برآمده و موسیقی او برای این فیلم گوش نوازاست.
کد خبر: 44039
آدرس مطلب: http://www.honarnews.com/vdcjhyex.uqextzsffu.html