هنر نیوز - از مهمانسراهای خالی تا کوچه پس کوچه‌های پرزباله

از مهمانسراهای خالی تا کوچه پس کوچه‌های پرزباله

امامزاده داوود تفرجگاه زیارتی تهرانیهای قدیم امروز تن تب‌دارش در حسرت گردشگران می‌سوزد.

درهٔ کنار رودخانه فرحزاد را که بگذری بعد از طی حدود ۱۵ کیلومتر به امامزاده داوود می‌رسی. این مسیر با جاده خاکی و مناظر طبیعی و دیدنی، همچنین وجود رودخانه‌ای کوچک در مسیر؛ یکی از جذابیت‌های تفریحی شهر تهران است و گردشگران زیادی از آن استفاده می‌کنند. قدیمی‌های تهران شب را در فرحزاد می‌گذراندند تا صبح با کمک قاطرچی‌ها به امامزاده داوود بروند. جایی که از زمان قاجار یکی از تفرجگاه‌ها و محل زیارت تهرانی‌ها بود. در وصف آب و هوای خوش فرحزاد و در ادامه‌اش امامزاده داوود همین بس که این مَثَل نزد تهرانی‌ها مصداق دارد که:«تا بگویی ف، من رفته‌ام فرحزاد.».و شاید از آن رو است که ناصرالدین شاه شب را در کاخش واقع در شهرستانک پشت دره امامزاده سپری می‌کرد تا صبح برود به زیارت امامزاده داوود، کسی که با یازده پشت به دومین امام شیعیان می‌رسد.
از سویی مسیر اصلی جاده امامزاده داوود در دره کَن، جاده‌ای آسفالته و ۲۵ کیلومتری از کَن تا امامزاده داوود است که از روستای سولقان می‌گذرد.

امروزه از شبهای امامزاده داوود مثل سایر نقاط تفریحی تهران فقط خاطره‌ای باقی مانده است این را بی رونقی کوچه پس کوچه‌های امامزاده داوود به رخت می‌کشند.

امام‌زاده داوود ۷۵ خانوار با ۳۷۲ نفر جمعیت دارد که به قول اهالی زمانی با خیل گسترده گردشگر این تعداد در سه ماهه تابستان شاید به ۱۰۰ هزار نفر هم می‌رسید.

۵۰سال پیش خانه‌های تهران حیاط دار بود. دو تا اتاق پایین، دو تا اتاق بالا. امامزاده داوود هم همین سبک است. ۵ تا اتاق بالا، ۵ تا پایین با این فرق که دیگر در تهران کسی این‌گونه زندگی نمی‌کند، پس وقتی راهی امامزاده داوود می‌شود، توقع دارد خانه یخچال، حمام، تخت و ... داشته باشد، اما اینجا هنوز سیستم قدیم حفظ شده و خوب طبیعتاً کسی برای اقامت نمی‌آید. اینها حرف‌های داوود گنجعلی دهیار این منطقه است.

هیچ غریبه‌ای در این منطقه ساکن نیست و هیچ غیر بومی مالکیتی ندارد. در زمستان تا سقف مغازه‌ها را برف می‌گیرد و برای عبور و مرور تونل می‌زنند پس زائر هم اصلاً نمی‌تواند اینجا اقامت کند مگر در زائرسراهایی که ژوفاژ داشته باشند که البته تعدادشان به انگشتان دست هم نمی‌رسد.

از کنار نخستین ژنراتور برق امامزاده داوود که می‌گذری همه دوست دارند برایت داستان آمدن برق به اینجا را تعریف کنند این که یک ارمنی ناامید از درمان کودک فلجش به توصیه کلفت خانه به اینجا می‌آید شرط می‌گذارداگر فرزندش شفا نگرفت کلفت خانه باید ارمنی شود و نیمه همان شب کودک شفا می‌گیر و این بار کلفت باید شرط بگذارد و او می‌خواهد که امامزاده دنور داشته باشد اما ارمنی نه برای امامزاده که برای کل روستا برق می‌کشد.

از کنار ژنراتور که بگذری زائر سراهای خالی یکی پس از دیگری قابل رویت است. کوچه پس کوچه های پر از زباله با آب‌های روان داخل کوچه‌ها.

ابراهیم بناساز رئیس اتحادیه مهمانپذیران استان تهران تعداد ثبت شده مهمانسراهای این روستا را حدود ۱۲۰ عنوان می‌کند اما واجدان شرایط را حدود ۵۰ تا ۶۰ تا مهمان‌سرا می‌داند چرا که برخی تعداد اتاقهایشان کافی نیست و یا شرایط مناسب پذیرش را ندارند.

محمدحسين فراهانی - رئيس اداره كل ميراث فرهنگی،صنايع دستی و گردشگری استان تهران- معتقد است سوار ماشین شدن گردشگر تا درب مهمانسرا یا امام زاده جاذبه‌ای ندارد.او علاقه‌مند است بخشی از مسیر مانند ۴۰ سال قبل مالرو شود و گردشگران سوار بر چهارپایان شوند با این کار هم حال و هوای قدیم زنده شود و هم آسیب کمتری به محیط زیست برسد.

یعنی می‌شود باز هم آن روزها را زنده کرد از «تپه سلام» که در آن برای اولين بار گنبد امامزاده داوود را می‌شود و می‌توان به آن حضرت سلام داد تا شهر بازی بيرون امام زاده و بازارچه دوست داشتنی آن..

به گفته یکی دیگر از دهیاران امکانات قدیم این منطقه خیلی بهتر از الان بود. درمانگاه از اول عید تا زمانی که آب یخ می‌زده، باز بوداما اکنون درمانگاه برای سه ماه تعطیلات تابستانی به ۲ دکتر ۱۵ میلیون می‌دهد،هر چه ویزیت هم بکنند درآمدش مال خودشان است، اما در ماه رمضان هیچ‌کدامشان نیستند!

فرهاد زینعلی ادامه می‌دهد:« زباله‌ها را هم شب به شب می‌بریم اما اینگونه نیست که امکانات داشته باشیم همه را ببریم.» وضعیت کوچه‌ها و نبود سطل‌های زباله مصداق عینی همین گفته‌هاست.

فراهانی هدف از آمدنش به امامزاده داوود را شناسایی منطقه عنوان می‌کند. این که چه موانعی سر راه توسعه گردشگری این منطقه قرار دارد. او امیدوار است طی جلسه‌ای با اوقاف، شهرداری و فرمانداری و دهیاران در تهران بتواند به نتایجی برسد. رییس اداره میراث فرهنگی استان تهران ساماندهی مهمانپذیرها و سفره‌خانه‌ها و جذب سرمایه‌گذار برای ایجادمنطقه نمونه گردشگری و تله کابین ... را ضروری می‌داند.

قرار بود امامزاده داوود جز روستاهای هدف گردشگری باشد اما روستای سنگان در ۱۵ کیلومتری این روستا قرار این عنوان را نصیب خود می‌کند.

زینعلی –دهیار- از دیگر مشکلات این منطقه را زباله‌ها، نبود پارکینگ برای گذاشتن ماشین و ایجاد ترافیک سنگین عنوان می‌کند تا آنجا که گاهی مردم از ۷ کیلومتری پیاده به روستا می‌آیند.جاده‌ای هم که به سوی فرحزاد کشیده شده سه چهار سال است به امان خدا رها شده و هنوز هیچ اقدامی برای آسفالت آن انجام نشده است.
آب رسانی مشکل دیگر امام زاده داوود است. اینجا آب وجود دارد اما کنترل نمی‌شود. لوله‌های منبع آب خراب است. شرکت آب و فاضلاب اقدامی انجام نمی‌دهد و دهیاری آبدار گرفته تا آب منطقه را کنترل کند.

علی فتحعلی یکی از صاحب مهمانسراها از نبود درآمد شکوه دارد. او می گوید:« ما در مسیری از امامزاده داوود قرار داریم که کسی نمی‌آید.» یکی دیگر از همراهانش می‌گوید:« همه اینجا زائرسرا دارند اما هیچ چیز ندارند.»
مرتضی زینعلی با تلخی می‌گوید:« من ۲۰۰ اتاق داریم. اما یک ماه رمضان هیچ کس نیامده است. اینجا یک شبهای جمعه‌ی تابستان را دارد. مرداد که کسی نیامده، می‌ماند فقط یک شهریور.»

او ادامه می‌دهد:« زمان‌های گذشته زائرین یک هفته یک هفته اقامت داشتند، اما الان زیارت می‌کنند و می‌روند.»
بین ۱۵ تا ۲۰ هزار تومان قیمت اقامت در این مهمانسراها و زائرسراهاست آن هم روزهای شلوغ اما روزهایی مثل ماه رمضان است کرایه اتاق‌ها ۵ هزار تومان است.

زینعلی از بسته شدن راهی سخن می‌گوید که اداره اوقاف بسته و به قول او صد نفر را از نان خوردن انداخته چرا که زوار باید از آن طرف، امام زاده دور بزند و دیگر توان رسیدن به این بخش از روستا را ندارد.

بناساز - رئیس اتحادیه مهمانپذیران استان تهران- علت این وضعیت را ضعف مدیریت اوقاف، بخش داری، و...عنوان می‌کند که مسئولان بودجه‌های تخصیص یافته را صرف اینجا نمی‌کنند.

یکی از کاسب‌ها از بسته بودن مغازه‌های جوازداری سخن می‌گوید که به دلیل بستن مسیر توسط اوقاف به این روز افتاده‌اند. دیگری از وضعیت راه گله دارد این که برای آسفالت کوچه پس کوچه‌ها دو سه بار بودجه گرفته‌اند اما خبری از درست شدن آن نیست.

خسروآبادی مسئول تأسیسات اقامتی گردشگری استان تهران با اشاره به این که این روستا ۱۲۰ زائرسرا دارد درباره بحث استانداردسازی مهمانسراها اظهار می‌کند:« چند سالی است این موضوع مطرح می‌شود اما اولویت روی هتل‌ها و بعد مهمانپذیرها وسپس واحدهای پذیرایی مثل سفره خانه ها و ... اس .»

او از تلاش برای ساماندهی واحدهای اقامتی امامزاده داوود از سال ۸۳ تا کنون خبر می‌دهد و می‌گوید:« فصلی بودن اینجا خیلی به ضرر ماست. تا بخواهیم یک سری کارهای اجرایی را انجام دهیم فصل سرما آغاز می شود. دوم این که خیلی از زائرسراها خودشان اداره کننده نیستند و آن را به نفراتی از شهرستان اجاره می‌دهند. بنابراین کنترلی روی مسافر نبود. اما خوشبختانه مدتی است با کنترل کلانتری و اماکن مسافران باید مدارک شناسایی ارائه دهند و نسبتشان مشخص شود.»

او از اولویت تهیه شناسنامه برای مراکز اقامتی سخن می‌گوید که طی آن ضمن تشکیل پرونده پروانه صادر می‌شود اما با وجود این فقط برای ۳۵ زائرسرا امامزاده داوود از مجموع ۱۳۰ تا پروانه صادر شده است که خسروآبادی مقاومت‌های اوقاف و محلی‌ها و نبود انگیزه را دلیل این روند کند می‌داند.

او خاطر نشان می‌کند:« زائرسراها و مراکز گردشگری باید توجه داشته باشند که مثل اتحادیه صنفی نباید برای جواز کسب، هزینه‌ای پرداخت کنند. پروانه بهره برداری هزینه‌یی ندارد. تعرفه برق و... هم کمتر می‌شود.
یکی دو سال به کسبه روستااظهارنامه مالیاتی هم داده‌اند و همه باید مالیات پرداخت کنند. به گفته خسروآبادی اینها اگر پروانه بگیرند مشمول معافیت مالیاتی می‌شوند.

وضعیت بهداشت امامزاده داوود مناسب نیست. اینجا اصلاً آب لوله کشی شهری ندارد دهیاری از چشمه آب را تصفیه و توزیع می‌کند. سربالایی باعث شده ماشین جمع‌آوری زباله نتواند به کمک مردم روستا بیاید و با هزینه مردم و دهیاری زباله‌هابه خارج از روستا می‌روند. به گفته‌ی اهالی اداره اوقاف در پیک کار، هفته به هفته برای خالی کردن نذورات می‌آید اما ظاهراً نباید از این نذورات چیزی نصیب مردم منطقه شود.

شاید از امام زاده داوود فقط خاطره‌اش باقی مانده باشد. خاطره‌ای که تهرانی‌های زیادی را با خود به حال و هوای خوش گذشته می‌برد. اما این روزها حال امام زاده داوود هم دیگر خوب نیست مثل تهران و تهرانی‌ها.

مریم اطیابی