هنر نیوز - مباحث توحيد و معاد براي مومنين و كافران

چاپ نخست کتاب «نسيم ايمان» نوشته آيت‌الله سيدمرتضي حسيني‌نجومي از سوي موسسه بوستان كتاب منتشر و روانه بازار نشر شد. مولف در اين اين اثر که تفسير سوره مومنون است، به تفصيل درباره تفسير آيات شريفه همراه با فوايد تاريخي، حديثي، کلامي و ادبي بحث مي‌كند.
به گزارش هنر نیوز به نقل از ايبنا، سوره شريفه «مومنون» به اتفاق صاحب‌نظران، مکي بوده و در مکه معظمه بعد از سوره انبياء نازل شده و هفتاد و چهارمين سوره به ترتيب نزول بوده است و در جاي‌گاه ترتيب فعلي قرآن مجيد، سوره بيست و سوم محسوب مي‌شود.
آيات اين سوره نزد کوفيان 118 و نزد بصريان 119 آيه است و اين بدان جهت است که آيه شريفه: «ثم ارسلنا موسي و اخاه هرون باياتنا و سلطان مبين» را دو آيه شمرده و تا «هرون» را يک آيه گفته‌اند. ولي قرائت کوفيان منسوب و منتهي به امير مؤمنان(ع) و معتبر‌تر از ساير قرائت‌هاست.
براساس مطالب كتاب، در تفسير ابوالفتوح رازي، عدد حروف اين سوره، چهار هزار و هشتصد و دو حرف و عدد کلمات آن هزار و هشتصد و چهل کلمه است. همچنين در اين سوره شريفه، ناسخ و منسوخي نيست و اين که گفته‌اند در ابتداي امر در حال نماز جايز بوده به اين جانب و آن جانب روي گرداندن و نگاه کردن و به آيه شريفه «الذين هم في صلاتهم خاشعون» منسوخ شده، صحيح نيست.
بعضي از مفسران گفته‌اند بعضي از آيات اين سوره گويا در مدينه نازل شده است؛ زيرا وجود آيه شريفه زکات: «والذين هم للزکاة فاعلون»، شاهدي است که تمام اين سوره در مکه معظمه نازل شده است؛ چرا که زکات نخستين‌بار در مدينه تشريع شد و به دنبال نزول آيه: «خذ من اموالهم صدقه»، پيامبر(ص) امر فرمود ماموران جمع زکات «جبايةالزکاة» به اطراف بروند و از مردم زکات بگيرند.
بايد توجه داشت که زکات مفهوم گسترده‌اي دارد؛ به معناي وظايف مالي که اشخاص بايد انجام دهند، چه واجب و چه مستحب و شايد بعضي موارد خمس را هم دربر بگيرد و معناي آن منحصر به زکات واجب نيست. از امام باقر و امام صادق(ع) نقل شده است که «فرض‌الله‌الزکاة مع‌الصلاة؛ خداوند وظيفه مالي را با نماز واجب فرموده است».
گذشته از اين، عده‌اي گفته‌اند، زکات نيز در مکه واجب بود، ولي به صورت اجمالي و سربسته؛ يعني مسلمان موظف بود مقداري از اموال خود را به نيازمندان بدهد و آن‌گاه که حکومت اسلامي در مدينه تشکيل شد زکات تحت برنامه دقيقي قرار گرفت و براي آن نصاب تعيين شد و پيامبر(ص) ماموران جمع زکات را به عنوان جمع‌آوران زکات به اطراف فرستاد تا از مردم زکات بگيرند. گذشته از آن که مضامين و سياق آيات سوره شريفه مناسب با وضع مکه و حال مسلمانان و مؤمنان آن زمان دارد، نه آن كه توجه اصلي سوره به احکام تکليفي و وظايف عملي مسلمانان مثل سور مدني بوده باشد.
مجموع مضامين و مطالب آن با اعتقادات و رسالت نبي اکرم مناسبت دارد و در سوره شريفه اشاره به ايمان به خداوند متعال و روز قيامت شده و آيات آغازين آن، بيان‌گر صفاتي است که سبب رستگاري و فلاح مؤمنان است. در اين سوره صفات پسنديده و شايسته بندگي مؤمنان و صفات ناپسنديده و رذائل اخلاقي کافران با کمال دقت بيان شده است. نشانه‌هاي گوناگون خداشناسي و آيات آفاقي و انفسي پروردگار در پهنه علم هستي بيان شده و نمونه‌هايي از نظام شگرف عالم آفرينش در آسمان و زمين و آفرينش انسان و حيوانات و گياهان شمرده شده است.
براي تشويق و تعليم جنبه‌هاي عملي سرگذشت عبرت‌انگيز جمعي از پيامبران، چون نوح، هود، موسي، عيسي(ع) و فرازهايي از زندگي آنان آمده است؛ همان طور که با تعبيرات تند و کوبنده به مستکبران هشدار توبه و بازگشت به سوي حضرت حق متعال مي‌دهد. محتواي سوره شريفه، مجموعه‌اي از درس‌هاي اعتقادي و عملي و بيدار کننده و بيان خط سير مؤمنان بود. و متناسب با نزول مجموعه سوره شريفه در مکه معظمه است.
ارزش و تعالي مقام والاي مومنان و صفات برتر آنان سبب شده است تا سوره به نام مومنان ناميده شود و اشاره به آن که برتري مقام و درجات آنان به سبب ايمان حقيقي آنان است که همراه عمل آنهاست. کافران نيز بدانند که کفر و شرک و اعمال ناشايست در دنيا و آخرت سرانجام ناگوار و دردناک دارد و ادعاي ايمان به لقلقه زبان کافي نيست، بلکه جاي‌گزيني ايمان در دل و جان آدمي، ارزنده و والاست.
اين سوره شريفه، به ايمان به خداوند متعال و قيامت و معاد و تمييز مومنان از کافران فرا مي‌خواند. صفات ارزنده بندگان مومن و اخلاق رذيله و اعمال ناپسند کافران را بيان کرده، مومنان و صالحان را بشارت و کافران و ناپاکان را انذار و زنهار مي‌دهد. عذاب آخرت را بيان مي‌دارد و پاداش‌ها و گرفتاري‌هايي که بر منکران نبوت به اذيت و آزار به خداپرستان و پيامبران الهي از زمان نوح تا زمان مسيح (عيسي‌بن مريم) رفته است، بيان مي‌دارد.
حضرت آيت‌الله سيدمرتضي نجومي (1307 - 1388 شمسي)، يکي از اساتيد بزرگ هنر اسلامي (خط، نقاشي، تذهيب و تجليد) و سرآمد ثلث نويسان معاصر و از فقيهان و مفسران معروف بود. معظم‌له علوم اسلامي را در نجف اشرف از محضر آيات عظام: سيدمحسن حکيم، سيدعبدالاعلي سبزواري و بيش از همه، ميرزا باقر زنجاني فراگرفت و به درجه اجتهاد نائل آمد. پس از پايان تحصيل، به زادگاهش بازگشت و به تدريش، تاليف و خدمات فراوان ديني و علمي پرداخت. وي در سال 1380 شمسي به عنوان يکي از چهره‌هاي ماندگار برگزيده شد.
مؤسسه بوستان کتاب، مجموعه آثار ايشان را به شرح ذيل در دستور چاپ دارد: الرسائل‌الفقهية، الاجازة‌الکبيرة، الاستصحاب، فيض قلم، کيمياي هستي، سحر مبين، مونس جان (تفسير سوره يونس)، شميم کنعان (تفسير سوره يوسف)، منزل مقصود (تفسير سوره هود)، آيات سبحاني (تفسير سوره رعد) و المومن (تفسير سوره مومن/به زبان عربي).
از وي آثار خطي متعدد ديگري هم به جا مانده که تاکنون چاپ نشده است. چاپ نخست کتاب «نسيم ايمان» در شمارگان 1500 نسخه، 252 صفحه و بهاي 45000 ريال راهي بازار نشر شد.