در روز یک شنبه در نهمین روز جشنواره تئاتر فجر نمایش «سقراط» در تالار وحدت به روی صحنه رفت و با استقبال زیادی از سوی اصحاب رسانه، هنرمندان سینما و تئا‌تر و مخاطبان تئا‌تر قرار گرفت. داریوش فرهنگ، دانیال حکیمی، هانیه توسلی و سحر دولت شاهی نیز از تما شاگران این نمایش بودند. در اجرای این اثر هنری به کارگردانی حمید رضا نعیمی بازیگرانی همانند ایوب آقاخانی، و فرهاد آئیش حضور داشتند.

نمایش «سقراط»، جان تازه‌ای به جشنواره داد و دوباره هیاهو و هیجان را در مخاطب به وجود آورد. مخاطبی که این روز‌ها وقتی بعد از دیدن نمایش‌های حاظر شده در تئاتر فجر از سالن خارج می‌شود در بیشتر مواقع چیزی جز رخوت و کسالت را درخود نمی‌بیند. سقراط پر است از حرف‌های زیبا و دوست داشتنی که این روز‌ها گفتنشان شعار است و فرد سخنگو را به شعار زدگی محکوم می‌کنند، اما چرا در این نمایش با اینکه ما شاهد دیالوگ‌هایی هستیم که شعار گونه است حس بدی در تماشاگر ایجاد نمی‌شود و تماشاگر آن‌ها را می‌شنود و می‌پذیرد و نمایش را در اصطلاح پس نمی‌زند.

قطعاً یکی از دلایلش این است که کارگردان به خوبی دریافته است که این سخنان باید از طرف اهلش زده شود. سخنان فلسفی، شعار‌های همیشگی برای بهبود اخلاق بشری و همچنین تزکیه روح انسانی مواردی هستند که به کرات به طور مستقیم در این نمایش از دهان سقراط یکی از شخصیت‌های نمایش زده می‌شود و با اطرافیانش مانند افلاطون زانتیپه، تئودوته و کریتون آن‌ها را در میان می‌گذارد. به دلیل اینکه سقراط خود انسان روشن فکری است که با زبانش دیگران را می‌آزرده او فیلسوفی بوده که برای اطرافیانش در همه جا خرمگس معرکه بوده است زدن حرف‌های روشنفکرانه از این شخصیت نه تنها آزار دهنده نیست بلکه شنیدنی است و تماشاگر فراری از شعار و حرف‌های قلمبه سلمبه این بار آن حرف ها را می‌شنود و به آن فکر می‌کند و لذت می‌برد.

کارگردان در این نمایش به دلیل صراحت بیانش و همچنین حرف‌های فیلسوفانه‌اش بلند بلند فکر کرده است و با توجه به اینکه کارگردان نویسنده اثر هم است واضح است که به جامعه و به شهر آتن (شهری در یونان باستان) تهران امروز و آدم‌هایش را نقد می‌کند. ادغام شدن درست فضای سوررئال با فضای رئالیستی و در ‌‌نهایت پیوستن سقراط به آن فضای سورئالیستی از مزیت‌های این نمایش است. در نمایش ما شاهد کشمکش و نقطه عطف داستانی نیستیم که تماشاگر با ندیدن آن چیزی را از دست بدهد اما قوت نمایش در اینجا است که به دلیل پررنگ نبودن این عناطر تماشاگر تا آخرین لحظه خواهان دیدن نمایش باقی می‌ماند. جذابیتی که در بازی برخی بازیگران طنز‌هایی که در سر زمان مناسب به خورده مخاطب داده می‌شد و همچنین کارگردانی درست به همراه میزانسن‌های حساب شده، تنوع دکور و اجرای حرکات فرم در غالب نمایش در ارتباط با زن به لحاظ بصری جلوه زیبایی را در نمایش «سقراط» ایجاد کرده است که، می‌تواند از دلایل این امر باشد.

دکور برنامه نمایانگر فردی است با خصوصیات سقراط کتابخانه‌های عظیمی که به درستی در این نمایش استفاده شده است گواه خانه معلمی است که دارای دانش است و تغییر دکور با کمترین وسایل در کمترین زمان از مزیت‌های این نمایش است. طراحی لباس‌ها که ادغامی از لباس‌های مدرن و قدیمی بود به صورت آگاهانه انجام شده است.

بازی بازیگران قابل قبول است اما باید این را در نظر بگیریم زمانی که بیشتر نمایش‌ها در سی و دومین جشنواره بین المللی تئا‌تر فجر از سطح نازلی برخور دار هستند نمی‌شود که ما نمایش سقراط را در رغابت تنگا تنگی با سایر آثار بسنجیم. اما سقراط استاندارد‌های یک نمایش بین المللی را دارد و از آن می‌توان با غرور یاد کرد و با خیال راحت جایگاهی در جشنواره برای خبرنگاران رسانه و مخاطبان خارجی در نظر بگیریم و نگران نباشیم که آن‌ها در مورد ما چه فکر می‌کنند و به عنوان سفیران فرهنگی ما بعد از رفتن به کشورشان از تئا‌تر ما چه خواهند گفت. سقراط آبرو می‌خرد در روز‌هایی که آثار جشنواره تئا‌تر فجر حرفی برای گفتن ندارد. سقراطی که یک روز به داد مردم آتن می‌رسید و نگاهش بر روند حرکتی انسان‌ها بعد از گذشت دوهزاره میلادی هنوز تاثیر گذار است امروز به دلیل بودنش در یک نمایش ایرانی به داد تئا‌تر ما رسیده است. ممنون سقراط.

                                                                                                                                               علی دهبان

هنر نیوز