هنر نیوز - یادی از یادگار صفحات گرامافون

امروز 9 مرداد اولین سالگرد درگذشت محمد نوری، استاد آواز و یادگار سه نسل از مخاطبان موسیقی است.
صدای نوری دیگر تنها صدایی زیبا نیست که بی تدبیر از کنار آن بگذریم بلکه او خالق نوستالژی‌ در اعماق وجود کسانی است که با صفحات گرامافون، موسیقی را به محل کار یا فضای خانواده خود آورده‌اند. سبک خاص نوری در آواز برای دوره خود نوعی هنجارشکنی بود که در این سبک شاگردان زیادی را راغب و بعد تربیت کرد.
اوایل دهه بیست شمسی، نوعی تفکر مدرن در ترانه، شعر و موسیقی، به‌خصوص موسیقی آوازی شکل گرفت. این تفکر جدید تا حدود زیادی متأثر از انتشار موسیقی علمی و آثار فولکلور در کشورهای مختلف جهان بوده است. این انتشار ازطریق رادیو و صفحات گرامافون صورت می‌پذیرفت. در این دوره «محمد نوری» با خواندن اشعار نوین با سبک خاص خود و به‌خصوص اجرای قطعات کلاسیکِ آوازی، کار خوانندگی را آغاز کرد.
پیش از این، یعنی زمانی که قابلیت دانلود قطعات این استاد آواز در صفحات اینترنتی نبود، وقتی قطعات او در صفحات گرامافون پخش می‌شد مخاطبان معمولی موسیقی با این شیوه جدید آشنا می‌شدند.
محمد نوری خاطره های زیادی با ترانه هایش به وجود آورده، اما بیشتر با شنیدن صدای او ناخودآگاه حس ناسیولالیستی ایرانیان برانگیخته می‌شود؛ چه زمانی که نغمه «ای ایران ایران دور از دامان پاکت دست دگران» را سر میداد و چه زمانی که ترانه «جان مریم» را می‌خواند که مزارع ایرانی را با حس غروری در ضمیر ایرانی تصویرسازی می‌کرد.
او برای آنکه ایران گوهری تابان شود، خون دل ها خورده‌است، خون دل ها ....
محمد نوري در 78 سالگي (سال 1385) به عنوان چهره ماندگار عرصه موسيقي از سوی سازمان صدا و سیما معرفي شد. اين خواننده‌ي متولد 1308 و فارغ التحصيل از هنرستان تئاتر، زبان و ادبيات انگليسي از دانشگاه تهران و مباني تئاتر از دانشکده علوم اجتماعي است. او بيش از سيصد قطعه‌ي آوازي که از جمله آن‌ها اجرای ترانه‌های مختلف محلی آذری، گیلکی، شیرازی بوده‌است. از جمله قطعات مشهور او ترانه «جان مریم»، «شالیزار»، «واسونک»، «جمعه بازار» است. او همچنین كار ترجمه و داستان نويسي هم داشته است و به گفته‌ي خودش در نگين، سخن، تكاپو، آدينه، دنياي سخن، سپيد و سياه ترجمه و حرفهايي داشته است كه مطرح كرده است و ترجمه‌هايی در سالهاي دور داشته است.
او در جوانی آواز را نزد خانم اولین باغچه‌بان و تئوری موسیقی را نزد سیروس شهردار و فریدون فرزانه، اساتید هنرستان عالی موسیقی، فراگرفت. آواز ایرانی را نزد اسماعیل مهرتاش آموخت. بعد از آن نزد اساتید هنرستان عالی موسیقی «سیروس شهردار» و «فریدون فرزانه» و«مصطفی پورتراب» رفت و از آن‌ها تئوری موسیقی، سلفژ و نوازندگی پیانو را فراگرفت.