هنر نیوز - باستان‌شناسی را به بخش خصوصی نمی‌دهیم

رییس پژوهشکده باستان‌شناسی گفت:ما از دانشگاه توقع داریم که زمانی یک سایت باستان‌شناسی در اختیار دانشگاه تهران قرار می‌گیرد به یک الگو برای سازمان میراث فرهنگی تبدیل شود، چون افراد تیم کاوش یک نیروی بزرگ دانش آموخته و دانشگاهی هستند.

به گزارش هنرنیوز، حمید چوبک در نشست آینده باستان‌شناسی ایران در جمع دانشجویان دانشگاه تهران گفت: هر کدام از باستان‌شناسان یک رئیس پژوهشکده باستان شناسی هستند. دانشجویان کنونی چوبک ۴۰ سال پیش هستند. هر یک از آنها یک سرباز فرهنگی هستند که باید مرزهای فرهنگی کشور را بشناسند.

طراحی سوگند نامه برای مسئولان میراث فرهنگی

رییس پژوهشکده باستان شناسی گفت:معتقدم باید برای افرادی که به حوزه‌هایی مانند باستان‌شناسی و میراث فرهنگی وارد می‌شوند و مسئولیت این بخش ها را برعهده می‌گیرند‌، مانند رشته پزشکی یک سوگند نامه وجود داشته باشد، تا براساس قسمی که خورده‌اند نقش خود را به خوبی ایفا کنند.

او با اشاره به این که «دانش»، «وظیفه»، «اخلاق حرفه‌ای» و «اجرای قانونی» چهار مشکل اصلی حوزه باستان‌شناسی هستند، اظهار داشت: دانش کنونی ما در این حوزه به اندازه گرفتن مدرک است. باید افرادی که وارد این حوزه می‌شوند به اندازه کافی دانش داشته باشند. همچنین وظیفه در بسیاری از مواقع به درستی انجام نمی‌شود و از سوی دیگر اخلاق حرفه‌ای به عنوان یکی از وظایف مهم بخش آموزش و دانشگاه‌ها باید مورد توجه قرار گیرد. اگر این چهار اصل در نظر گرفته شود همه خواسته‌ها مشخص و توقع‌ها کاهش پیدا می‌کند.

چوبک با بیان این که سابقه پژوهشکده باستان شناسی به حدود ۱۰۰ سال پیش در ایران باز می‌گردد، توضیح داد: این پژوهشکده به صورت تدریجی و از ۱۰۰ سال پیش شکل گرفته است یک روزه به وجود نیامده که بگوییم عمر کمی دارد، در طول این مدت نیز هر روز این مشعل به یک نفر سپرده شده است. به عنوان مثال من کارم را در زمان دکتر نگهبان و دکتر فیروز باقرزاده آغاز کردم و تجربه‌های خوبی از آن زمان دارم. و معتقدم نباید ایستاد و باید رو به جلو بهتر از گذشتگان عمل کرد.

‌رفتار مسئولانه در قبال سایت‌های باستان‌شناسی

او همچنین با تأکید بر این که بخشی از آموزش میدانی در سایت‌ها میسر می‌شود، درباره سپردن کاوش به گروه‌های دانشجویی اظهار کرد: حضور دانشجویان از سال اول در سایت‌های تاریخی و آموزش عملی آنها جزو ضروریات است و ما به دنبال تحقق آن هستیم. ما از دانشگاه توقع داریم که زمانی یک سایت باستان‌شناسی در اختیار دانشگاه تهران قرار می‌گیرد به یک الگو برای سازمان میراث فرهنگی تبدیل شود، چون افراد تیم کاوش یک نیروی بزرگ دانش آموخته و دانشگاهی هستند. اما با توجه به مشکلات نقشی که دکتر نگهبان برای دانشگاه تعریف کرده بود کم رنگ شده است.

رییس پژوهشکده با اشاره به ضرورت همکاری‌های مشترک آموزشی با دانشگاه گفت: ایجاد یک مرکز آموزشی برای دانشجویان با تمامی امکانات ضروری است.

او با اشاره به وجود رشته باستان‌شناسی در کوچک‌ترین واحدهای آموزش دانشگاه‌ها اظهار کرد: هر کدام از این واحدها توقع دارند که برای انجام کارهای آموزشی به آنها یک سایت تاریخی بدهیم، این در حالی است که معمولا اساتید دانشگاهی به نقش پژوهشی سایت‌ها توجهی نمی‌کنند و معتقدند که بسیاری از سایت‌های کشور بی‌ارزش هستند و کافی است که فقط دانشجو برود و از آنها دیدن کند.

چوبک افزود: در این میان آنها اصلا به رفتار مسئولانه توجهی ندارند، از اساتید دانشگاهی خواهش می‌کنم احساس مسئولانه‌ای در قبال سایت‌های باستان شناسی داشته باشند. سایت‌های باستان‌شناسی را بزرگترین کلاس‌ آموزش باستان‌شناسی

او تأکید کرد: من از دانشجویان یک توقع دارم شما لازم نیست چیزی باشید اما لطفاً و لطفاً تا همیشه دانشجو باشید. اگر دانشجو باشید همه چیز هستید. گاهی فکر می‌کنیم همه چیز را می‌دانیم در حالی که دانستن این همه بسیار سخت و محال است. اما باید همیشه برای دانستن تلاش کرد.

بزرگترین کلاس‌ آموزش باستان‌شناسی

وی سایت‌های باستان‌شناسی را بزرگترین کلاس‌ آموزش باستان‌شناسی دانست و گفت: در سال ۹۲، ۷۰ مجوز برای کاوش به باستان شناسان داده شد، در حالی که تعداد نیروهای پژوهشکده باستان شناسی ۲۵ نفر است و از سوی دیگر دائما این اعتراض مطرح می‌شود که این پژوهشکده پروژه‌هایش را به کارشناسان خود می‌سپارد.

باستان‌شناسی یک رشته‌ی کارآفرین

چوبک با تأکید بر این که باستان شناسی یکی از رشته‌های کارآفرین کشور است، گفت: در هر سایت باستان شناسی حداقل ۲۰ باستان شناس متخصص کار می‌کند، هر چند این کار برای آن‌ها دائمی نیست اما هراز چند گاهی این اتفاق رخ می‌دهد.

باستان‌شناسی را به بخش خصوصی نمی‌دهیم
وی همچنین با تاکید بر اینکه سپردن باستان شناسی به بخش خصوصی امکان پذیر نیست گفت: جامعه باستان شناسی به صورت منظم و براساس آیین نامه‌هایی که تنظیم می‌کند به مباحث حقوقی‌، مادی و معنوی برای حضور باستان شناسان می‌پردازد، با این وجود ما دیگر مانند گذشته نگاهمان به سمت شخصیت‌های حقوقی مانند پیمان‌کار نیست. در واگذاری به بخش غیر باستان‌شناسی اعم از ایرانی و انیرانی برای ما این مطرح است که در نظام و طبق آیین نامه و ضوابط همه باستان‌شناسان مشارکت کنند.

او گفت: وظیفه ما شناخت منابع ارزشمند نیروی انسانی باستان شناسی است که به زودی روی یک سایت خواهد آمد و از همه باستان‌شناسان خواهش می‌کنم در این طرح ثبت نام کنند تا براساس منابع موجود نقاط قوت و ضعف باستان‌شناسی را مطرح و ارزیابی کنیم.

چوبک با تأکید بر ضرورت نقد به عنوان نشان حساسیت حوزه باستان‌شناسی و جلوگیری از بی تفاوتی نسبت به آن گفت: شاید من از ادبیات اتفاقاتی که در سایت‌های رسانه‌ای می‌افتد، خوشم نیاید اما به نفس آن اعتقاد دارم چرا که بیانگر آن است ما به دانش و رشته خودمان توجه داریم و اگر کسی خطایی بکند مورد پرسش قرارش می‌دهیم و باید پاسخگو باشد. و این بسیار ارزشمند است و باید نظام‌مند و اخلاقی شود.

دوره‌های آموزش‌ تکمیلی برای تقویت منابع نیروی انسانی

رییس پژوهشکده باستان‌شناسی یکی از نگرش‌های پژوهشکده باستان شناسی را برگزاری دوره‌های آموزش‌ تکمیلی برای تقویت منابع نیروی انسانی کشور دانست و گفت: موضوع باستان‌شناسی کهن است اما رشته آن جوان است بنابراین ما باید با جهان بیرون خود برخورد کنیم ، در انزوا نباشیم و از امکانات آموزشی آنها استفاده کنیم. همچنین تفاهم‌نامه‌هایی که بیشتر به بحث آموزش نیروی جوان و بورسیه‌های تحصیلی می‌پردازد را در حال تدوین داریم تا از دانش فرا مرزی بهره بگیریم.

وی با اشاره به این که پژوهشگاه و پژوهشکده هم به لحاظ باور، هم نیروی انسانی و امکانات دچار آسیب جدی شده است، گفت: باید یکی یک مشکلات را حل کرد و وضعیت را بهبود بخشید و بهترین کار همان گفت و گو و در کنار هم نسشتن به جای رو به روی هم قرار گرفتن است. باید فراتر از منافع علمی،شخصی و مالی گام برداریم و باید به آیندگان پاسخگو باشیم.

چوبک از مهسا وهابی زاده به عنوان یک نمونه برجسته دانشجویان باستان‌شناسی یاد کرد که باعث کشف لایه‌های مهم باستان‌شناسی در خیابان مولوی شد.

او از تک تک دانشجویان خواست مانند وهابی زاده شوند و با حضور در بین اقشار مختلف اهمیت باستان‌شناسی را گوشزد کنند. و سفیران و سپاه نگهدارنده مرزهای فرهنگی باشند.