هنر نیوز - فيلسوفان بزرگ متفكراني هستند كه انسان در كانون توجه آنان قرار دارد

فيلسوفان بزرگ متفكراني هستند كه انسان در كانون توجه آنان قرار دارد

غلامعلي حداد عادل در مراسم آیین گشايش همايش «روز جهاني فلسفه» كه صبح امروز در كتابخانه‌ي ملي برگزار شدگفت: فيلسوفان بزرگ متفكراني هستند كه انسان در كانون توجه آنان قرار دارد.
به گزارش هنرنیوز از مراسم آیین گشایش کنگره «روز جهاني فلسفه»، غلامعلی حداد عادل، دبیر این همایش خطاب به اساتید، فيلسوفان، دانشجويان و دانش‌پژوهان چنین گفت: در آغاز مراسم افتتاحيه همايش بين‌المللي روز جهاني فلسفه وظيفه خود مي‌دانم نسبت به همه شما اداي احترام كنم و سپاس‌گزارتان باشم كه دعوت ما را براي حضور در اين همايش پذيرفته‌ايد. مخصوصا وظيفه دارم به استادان عزيزي كه رنج سفر را بر خود هموار كرده و براي شركت در اين همايش و از راه‌هاي دور به جمهوري اسلامي ايران سفر كرده‌اند،‌ خوش‌آمد بگويم و از آنان تشكر كنم و براي‌شان در ايران اقامتي خوش با خاطراتي خوش آرزو كنم. همچنين بر خود واجب مي‌دانم مقدم همه استادان دانشگاه‌ها، علما و فضلاي حوزه علميه قم، طلاب و دانشجويان و دانش‌پژوهان و دوستداران فلسفه را گرامي بدارم و از مسؤولان بلندپايه كشور، وزراي محترم علوم و فرهنگ و ارشاد اسلامي كه در اين مجلس حضور دارند، بويژه از حضور رياست محترم جمهوري اسلامي ايران، جناب آقاي دكتر محمود احمدي‌نژاد سپاس‌گزاري كنم. از مجمع عالي حكمت اسلامي در قم كه در بخش علمي اين همايش از هيچ مساعدتي فروگذار نكردند، نيز سپاس‌گزاري مي‌كنم. از حضرات آيات جوادي آملي و سبحاني و مصباح نيز كه با ارسال مقاله و پيام و همكاري، از همايش حمايت كردند، قدرداني مي‌كنم.
وی افزود: شما به كشوري سفر كرده‌ايد كه با تاريخ كهن چندهزارساله خود وارث يكي از چند تمدن بزرگ تاريخ بشر است، ملتي كه تاريخ خود را با جوهر عقلانيت و معنويت و خداپرستي و دين‌داري و عدالت‌خواهي و صلح‌طلبي نگاشته است. شما ميهمان ملتي هستيد كه در دامن خود دانشمندان و حكيمان و عارفان و فيلسوفان و شاعران بزرگي پرورش داده است.
حداد عادل، ايران را به عنوان كشوري كه چراغ فلسفه هرگز در آن خاموش نشده است برشمرد وگفت:فلسفه چراغي است كه امروزه نيز روشني‌بخش فضاي فكري و علمي و معنوي كشور ماست. شما به كشور «ابن سينا» سفر كرده‌ايد و او همان كسي است كه بزرگ‌ترين فيلسوف قرون وسطاي اروپا يعني «سن توماس اكويناس» در كتاب معروف «الهيات» خود موسوم به «سوما تئولوژيكا» بيش از چهارصد بار با ارجاع به آثار او از وي ياد مي‌كند. شما به كشوري سفر كرده‌ايد كه فلاسفه اسلامي امروز آن مي‌توانند با افتخار سلسله استادان خود را با ذكر نام، نسل به نسل و عصر به عصر، بدون هيچ حلقه مفقوده‌اي، تا هزار سال پيش به گذشته برگردانند. جمهوري اسلامي ايران امسال نيز مانند سال‌هاي گذشته روز جهاني فلسفه را جشن مي‌گيرد و گرامي مي‌دارد و خوش‌وقت است كه امسال جشن روز جهاني فلسفه را با موضوع «فلسفه، نظر و عمل» در سطحي بالاتر و مقياسي بزرگ‌تر و با حضور ده‌ها شخصيت ارجمند فلسفي از كشورهاي مختلف جهان و صدها استاد و دانشجوي فلسفه از دانشگاه‌ها و حوزه‌هاي علميه ايران برگزار مي‌كند. همه ما مي‌دانيم كه بسياري از مردم كه معني و فايده رشته‌هاي مختلف علوم و مهندسي را مي‌دانند، وقتي سخني از «فلسفه» به ميان مي‌آيد، مي‌پرسند فلسفه چيست و چه فايده‌اي دارد و فيلسوفان چه مي‌كنند و چه مي‌گويند. در پاسخ به اين سؤال مي‌توان گفت فلسفه كوششي است براي فرونشاندن عطش انسان براي دانستن، عطشي كه هيچ‌گاه قطع نمي‌شود. اما آن «دانستن» كه فيلسوف در پي آن است، دانستن رابطه يك امر جزيي با يك امر جزيي ديگر نيست كه اين روش علم تجربي است. فيلسوف به امور عالم نگاه كلي و عميق دارد. معني «دانستن» براي فيلسوف، آگاهي از ريشه و بنياد و شالوده امور است. فيلسوف ذهني ژرف‌كاو و چشمي ژرف‌نگر دارد و مي‌كوشد تا از ظاهر امور و اشيا بگذرد تا به باطن آن‌ها برسد. فيلسوف در مطالعه هر امري از امور اين عالم و هر شأني از شؤون بشر مي‌كوشد تا از شاخه به سوي ريشه سير كند و از نتيجه به مقدمه پي برد و از فرع به اصل برسد. كسي كه به انسان و جهان با چشم فلسفي نگاه مي‌كند، چه بسا كه در بسياري از اموري كه عموم مردم، حتا دانشمندان علوم تجربي و رياضي، آن‌ها را مسلم مي‌پندارند، شك كند و بسياري از آن‌چه را كه ديگران در آن‌ها شك مي‌كنند، مسلم بداند.
دبیر همایش روز جهانی فلسفه، ضمن تاکید بر انسان مداری تفکر فیلسوفان گفت: با اين همه، فلسفه را نبايد صرفا يك ورزش ذهني و تفنن عقلي به حساب آورد و فلسفه را نبايد يك‌سره مشتمل بر سخنان تعجب‌انگيز دانست. فيلسوفان بزرگ، متفكراني هستند كه انسان در كانون توجه آنان قرار دارد و به سرگذشت و سرنوشت انسان مي‌انديشند. ابن سينا فلسفه را «كمال بخشيدن به نفس آدمي» مي‌داند از طريق «تصور امور و تصديق حقايق نظري و عملي به اندازه توانايي آدمي» و كانت غرض اصلي از فلسفه خود را يافتن پاسخ اين پرسش‌هاي اساسي مي داند كه «چه مي‌توانم بدانم»، «چه بايد بكنم»، «به چه چيز مي‌توانم اميدوار باشم» و بالأخره ‌«انسان چيست. اگر در دنياي ما، به فرض كساني باشند كه معتقد باشند جهان امروز، جهاني بسامان است و انسان معاصر مي‌تواند با خاطري آسوده در اين جهان زندگي كند، پيداست كه چنين كساني نيازي به فلسفه ندارند. اما همه كساني كه از جنگ و تجاوز و بي‌عدالتي و ناامني و خشونت در جهان امروز رنج مي‌برند و همه كساني كه شاهد گرسنگي صدها ميليون نفر و بيماري درمان‌ناپذير ده‌ها ميليون نفر هستند و از ويراني بنيادهاي اخلاقي و متلاشي شدن بنيان خانواده و بر هم خوردن تعادل محيط زيست احساس خطر مي‌كنند، با اضطراب و دلواپسي در پي يافتن علت و علل اين همه نابساماني‌اند. آن‌ها از خود و از متفكران جامعه خود، به صورتي جدي مي‌پرسند: كجاي كار ما در «نظر» و «عمل» و «رابطه ميان نظر و عمل» عيب دارد كه با همه تعريف‌ها و تعارف‌ها، صلح از جهان ما رخت بربسته است؟ آن‌ها مي‌پرسند چرا در دنياي ما فاصله ميان «نظر» و «عمل» اين همه زياد شده است و چرا رهبران كشورهاي قدرتمند جهان، قول و فعل يا نظر و عمل‌شان با هم نمي‌خواند و حتا عمل‌شان با نظرشان متضاد است. چه اشكالي وجود دارد كه در دنياي ما «نظر» حتا آن‌جا كه پذيرفته مي‌شود، به عمل منتهي نمي‌شود. براي اين‌گونه كسان عنوان «فلسفه، نظر و عمل» كه موضوع اين همايش است، معنايي عميق و اهميتي بسزا دارد.
وی تصریح کرد: اگر فلسفه كه ميدان گسترده تعقل و تفكر و استدلال است، نتواند به انسان براي خروج از اين همه نابساماني و آشفتگي كمكي كند، از اين همه فكر كردن و سخن گفتن و خواندن و شنيدن و گرد هم آمدن و نشستن و برخاستن چه سودي حاصل مي‌تواند شد؟ فيلسوفان ممكن است با هم اختلاف نظر داشته باشند و البته كه دارند؛ اما با يكديگر دشمن نيستند. آن‌ها تلاش مي‌كنند با ايجاد فضاي مناسبي براي گفت‌وگو مانع خشونت و دشمني شوند. اگر مسائل بشر امروز با بحث و منطق و استدلال و تفكر و تعقل حل نشود، مسلما در ميدان‌هاي جنگ و در مجامع رسمي سياسي بين‌المللي حل نخواهد شد؛ چنان‌كه شصت و چند سال از پايان جنگ جهاني دوم و آغاز تأسيس سازمان‌هاي بين‌المللي مي‌گذرد و از اين سازمان‌ها بهره‌اي نصيب دنيا نشده است.
حداد عادل در پایان افزود: در همايش بين‌المللي ‌«فلسفه، نظر و عمل» اين سخن عارف و حكيم بزرگ فارسي‌زبان مولانا را به خاطر بسپاريم كه مي‌گويد: «بر انديشه، گرفت نيست و درون، عالم آزادي است». پس بياييد انديشه كنيم. بياييد با هم انديشه كنيم. بياييد براي همه انديشه كنيم.