هنر نیوز - گردشگری؛ طلایی که مس شد

در حالی خبرها حکایت از رفتن منوچهر جهانیان از مسند معاونت گردشگری و آمدن رحمانی موحد دارد که گردشگری ایران طی این هشت سال بر اثر جابه‌جایی‌های پی در پی مدیران و سو مدیریت، نه تنها نتوانست جای درآمد نفت سیاه را بگیرد که خود باعث سیاه شدن روزگار فعالان این حوزه شد.

به گزارش هنرنیوز، به نقل از سازمان جهانی گردشگری، بر اساس جدیدترین ارزیابی سازمان گردشگری جهانی، تقاضا برای گردشگر بین المللی در ۸ ماه نخست سال ۲۰۱۳ به شکل قوی پابرجا مانده است. در فاصله زمانی بین ماه های ژانویه تا آگوست، تعداد گردشگران بین المللی در سراسر جهان به نسبت عملکرد قوی اروپا، آسیا، اقیانوسیه و خاورمیانه ۵ درصد رشد داشته است. در ۸ ماه اول امسال، تعداد گردشگران بین المللی با رسیدن به رکورد ۷۴۷ میلیون نفر تا ۵ درصد افزایش یافته است. این میزان ۳۸ میلیون نفر بیش از مدت مشابه در سال گذشته است. اما سهم ایران از این سبد چیست؟ پاسخ به این پرسش نه تنها سخت که تأسف بار است.

این روزها «منوچهر جهانیان»، معاون گردشگری دولت دهم پس از گذشت تقریباً ۲ سال از فعالیت خود در این سازمان، قرار است دوباره برای تدریس گردشگری به دانشگاه تهران بازگردد و جای خود را این بار به«رحمانی موحد» از کارکنان وزارت امور خارجه بدهد.

آمارهای پر شک و شبهه

جهانیان که در کارنامه کاری خود وعده‌های تحقق نیافته بسیاری همچون برگزار نشدن نماشگاه‌های بین‌المللی و گنجاندن گردشگری در کتب درسی، برپایی جشنواره پر هزینه اما بی سود صدای عشایر، نامرتبطی برنامه‌های هفته گردشگری با شعار جهانی، ضعف اقلام تبلیغاتی و ...را دارد چندی قبل خبر از افزایش ۱۰۶‌درصدی ورود گردشگران خارجی به ایران با تغییر فضای سیاسی کشور پس از انتخابات ریاست‌جمهوری و استقرار دولت روحانی داده بود. در حالی او این سخنان را بر زبان راند که نجفی در برنامه تلویزیونی اذعان کرد که در بحث آمار گردشگری حساب اقماری گردشگری وجود دارد اما در ایران این محاسبات لحاظ نمی‌شود و او از دو گروه متخصص در خواست کرده که در این باره پروپوزال بدهند.

همچنین رییس دولت یازدهم سازمان میراث فرهنگی از شک و شبهه خود نسبت به ورود چهار میلیون گردشگر خارجی در سال گذشته خبرداده بود. نجفی از مصوبه سال ۸۶ مبنی براحداث سرویس‌های بهداشتی و اجرایی نشدن آن سخن گفته بود و یادآور شده بود که سرویس‌های بهداشتی فرنگی در بسیاری از اواقات برای برخی از گردشگران خاص وجود ندارد. و حتا خبر از تشکیل کمیته‌ای برای تعیین تکلیف سرویس‌های بهداشتی بین راهی داده بود.

جشن‌های انتخاباتی جایگزین جشن‌های گردشگری

جهانیان که مانند سایر هم مسلکانش به اعلام ارقام نجومی گردشگر داخلی و خارجی علاقه‌مند بود نتوانست وعده خود مبنی‌ بر ورود هفت‌میلیون گردشگر در سال جاری را محقق کند این درحالی بود که سازمان میراث فرهنگی تنها در ماه‌های پایانی دولت دهم دو جشن بزرگ در استادیوم آزادی برگزار کرد تا این سوال پیش بیاید که علت برگزاری جشن برای سازمانی که نتوانسته‌ است هیچ یک از وعده‌های خود را محقق کند، چیست؟ در حالی که طر‌ح‌های گردشگری یکی پس از دیگری بر روی زمین مانده بود و برگزاری نمایشگاه در کشورهای بازار هدف به گفته جهانیان به علت کمبود اعتباری برگزار نشده بود.

شبکه گردشگری

این وعده معاون گردشگری نیز همچون وعده‌هایی به نظر می‌رسد که سایر مسئولان سازمان میراث و گردشگری طی سال‌های گذشته اعلام ‌کردند. وعده‌هایی همچون راه‌اندازی شبکه گردشگری که قرار بود هم در قالب رادیو هم در قالب یک شبکه تلویزیونی به معرفی و تبلیغ گردشگری بپردازد که همچنان خبری از آن نیست.

لغو روادید

هنگامی که سید حسن موسوی رئیس وقت سازمان میراث فرهنگی بود وعده لغو روادید با ۶۰ کشور دنیا را داد و گفت که رئیس‌جمهور وقت، دستور پیگیری این موضوع را صادر کرده است.پس از آن موضوع لغو روادید در حاشیه اجلاس سران غیرمتعهدها و در دیدارهای روسای سازمان میراث فرهنگی با وزرای گردشگری کشورهای دیگر مطرح شد اما نتیجه چشمگیری تا کنون نداشته است.
همچنین توزیع نامناسب زمان سفر گردشگران داخلی، نبود تراز بین گردشگر داخلی و خارجی، فقدان پایگاه آماری، ضرورت ایجاد وزارتخانه گردشگری، آمار کم گردشگر خارجی در مقایسه با جمعیت ۷۷ میلیونی ایران، ضرورت استفاده از متخصصان برای تبیین خط مشی‌ها، تدوین برنامه راهبردی، راه اندازی شبکه و کانون ملی گردشگری، بازسازی سیستم‌های هتلداری و رستوران داری، تبدیل جاذبه به محصول گردشگری، برنامه‌ریزی برای تبلیغات، مشاوره رئیس سازمان با بخش خصوصی و استفاده از تجربیات آنها و بی برنامگی مسئولان برای هفته گردشگری از مهمترین چالش‌هایی است که از دولت نهم و دهم برای فعالان گردشگری به ارث مانده است.
گردشگران داخلی کجا می‌روند؟

از سویی طبق اعلام مرکز آمار ایران، در تابستان سال گذشته ۵۶ درصد مردم به دیدار دوستان و آشنایان و ۳۸ درصد بقیه برای تفریح، زیارت سفر کرده اند که تنها ۵ درصد آنها به اقامتگاههای عمومی رفته اند و بقیه یعنی ۶۷ درصد به خانه آشنایان رفته اند. این نوع سفر که هیچ سودی به حال گردشگری داخلی ایران ندارد سال‌هاست به علت هزینه بالای سفر در ایران باب شده اما دریغ و درد از آن که مسئولان برگزار کننده همایش‌های گردشگری اندکی از هزینه همایش های بی‌فایده بکاهند و بودجه‌ای را هزینه سفر ارزان‌قیمت برای طبقه متوسط جامعه کنندا

زیر ساخت‌های غیر آماده از شمال تا ابوموسی

اردبیل به عنوان یکی از مناطق گردشگری شمال غربی کشور با آب و هوای مطبوع و خنک یکی از مستعدترین مناطق برای تبدیل به قطب گردشگری و توریستی کشور است اما زیرساخت‌های این استان همچنان برای پذیرایی از مسافران و گردشگران آماده نیست.این بیماری در سایر نقاط گردشگری ایران نیز به خوبی قابل لمس است.

دیر زمانی نیست که مجلسیان، طرح تشکیل استان فرهنگی-توریستی خلیج فارس را در دستور کار خود قرار دادند و دولت نیز تصویب کرد که ابوموسی منطقه نمونه گردشگری شود.مقامات جزیره نیز با بر شمردن قابلیت های توریستی این جزیره - که آبهایش به آکواریوم خلیج فارس معروف است - از مهیا بودن شرایط برای سرمایه گذاری و ساخت هتل و اماکن توریستی خبر دادند.

همچنین خبرهایی از ایجاد تورهای جزایر سه گانه و نیز راه اندازی خط دریایی کیش - ابوموسی منتشر شد. اما مدیرعامل یکی از گروههای هتلداری کشور در این زمینه به رسانه‌ها گفته بود سال گذشته با رسانه‌ای شدن موضوع مالکیت غیرواقعی اماراتی‌ها بر جزیره ابوموسی و وعده‌های زیادی درباره ایجاد زیرساخت‌های گردشگری از جمله هتل و اقامتگاه داده شد اما هیچ یک به نتیجه مطلوب نرسید.

ایمان زارع نیا تأکید کرده بود که آماده هستیم در این زمینه با حمایت و مساعدت دولت ، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در ایجاد هتل و راه اندازی تور هر گونه همکاری لازم را داشته باشیم و نامه‌ای را به فرماندار ابوموسی در این زمینه نوشتیم اما با وجود گذشت یک سال نه تنها درخواست بازدیدی از آن جزیره انجام نشد بلکه خبری از توافق برای راه اندازی هتل و اقامتگاه نیز به گوش نرسید.

مناطق ویژه گردشگری جایی که دریاچه‌هایش خشک می‌شوند

مناطق نمونه گردشگری یکی از طرح‌های ابتری است که نه تنها راهگشا نبود بلکه راه را برای سرمایه‌گذاری‌های بعدی در حوزه گردشگری بست. مصوبات ششصدگانه استان آذربایجان غربی نشان می‌دهد که در سال ۱۳۸۵ که اولین سفر رسمی احمدی نژاد به این استان بود، نزدیک به دویست مصوبه از تصویب اعضای کابینه گذشت و یکی از مهمترین مصوبات آن ایجاد مناطق ویژه گردشگری در اورمیه ، نقده ، مهایاد ، سردشت ، ماکو ، سلماس ، خوی ، میاندآب و… بود که قرار بود در نقاطی که دارای جاذبه‌های طبیعی، تاریخی و باستانی وجود دارند ، مناطق ویژه گردشگری ایجاد شود.

متأسفانه با گذشت هفت سال از تصویب این مصوبه اساسی نه تنها زیر ساختهای صنعت گردشگری اعم از اتصال راه آهن مراغه به راه آهن اذربایجان غربی، احداث بزرگراهها، توسعه فرودگاهها، احداث مراکز اقامتی، هتل، متل و سایر صنوف مرتبط با صنعت گردشگری آنچنان که باید و شاید ایجاد نگردید بلکه از جذب سرمایه گذار داخلی و خارجی و تأمین اعتبارات و تسهیلات بانکی برای متقاضیان صنعت گردشگری استنکاف گردید و بدین ترتیب قطار صنعت گردشگری به دلیل عدم اجرای مصوبات دوره اول ریاست جمهوری احمدی نژاد به ایستگاه آخر نرسید و به صورت ابتر رها گردید.

سرمایه‌گذاری‌های کاغذی

طرح‌های سرمایه‌گذاری در بخش گردشگری که همه ساله برای آن همایش‌های باشکوه اما بدون فایده برگزار می‌شود یکی دیگر از مشکلات گردشگری هستند که جهانیان نیز برای آنها فکری نکرد.عضو شورای شهر گرگان -عبدالرضا چراغعلی- در این باره به رسانه‌ها می گوید:« پروژه‌های گردشگری از نیازهای شهر هستند. چشم و چراغ گردشگری شهر گرگان ناهارخوران است که حتی یک هزار تومان نیز در آنجا سرمایه‌گذاری نشده اگرچه در تمام این سال‌ها مجوز زیادی برای ساخت هتل‌ها و اقامتگاه‌های مسافرتی داده شده اما برای توسعه فضاهای گردشگری شهر هیچ اقدامی انجام نشده است.»

قاچاقچیان گردشگر

از سویی هر چند مردم به طور ملموس عدم حضور گردشگران خارجی را احساس می‌کردند اما مسئولان گردشگری همچنان اصرار داشتند که آمار این گردشگران رو به فرونی است مصداق آن کردستان. این استان بسیار زیبا با استان‌های آذربایجان غربی و زنجان، همدان، كرمانشاه و از غرب با كشور عراق همسایه است. موقعیت جغرافیایی این استان و همچنین نزدیكی به عراق سبب شده تا این استان مسیر قاچاقچیان و افرادی باشد كه قصد خرید اجناس ارزان از بانه را دارند و باید از كردستان عبور كنند، اما نكته قابل‌توجه این امر این است كه مسئولان میزان گردشگران ۶ ماه نخست سال‌جاری كردستان را ۹ میلیون مسافر اعلام كردند كه «سید محمد بیاتیان» نماینده بیجار در مجلس با انتقاد از این آمار گفت: ۸۰ درصد آمار متولیان گردشگری كردستان دروغ و كذب است،‌ سالانه افراد زیادی برای تهیه اجناس خود به بانه سفر می‌كنند و قاچاقچیان زیادی از این استان تردد می‌كنند كه مسئولان این افراد را در آمار گردشگری خود ذكر می‌كنند.