گرامیداشت نوروز از سنتهای پیش از اسلام است و در مراسم فعلی آن، نشانه‌ای از ادیان باطل یا کارهای حرام دیده نمی‌شود. به عکس آدابی در آن می‌بینیم که کاملاً با معیارهای اسلامی تطبیق می‌کند مانند نظافت خود وخانه (خانه تکانی)، صله رحم، احترام به بزرگترها و دیدار آنها، محبت به هم و دعا برای عمر طولانی و موفقیت برای یکدیگر کردن، زمینه سازی برای کنار گذاشتن کدورت ها، ادخال سرور، توجه و محبت به کودکان با عیدی دادن به آنها و .... همچنین حضور در امکان مقدس و گذاشتن قرآن بر سر سفره هنگام تحویل سال، نمونه‌هایی دیگر از سنت هایی است که پیروان اهل بیت علیهم السلام به آن افزود‌ه‌اند.


صله رحم، که یکی از سنتهای زیبای ایرانیان در ایام نوروز است آثار و برکات فراوانی برای زندگی فردی و اجتماعی انسان دارد. شماری از این آثار عبارتند از:


1- صله‌رحم بسیاری از نیازهای عاطفی انسان مانند تعلق داشتن به گروه، محبت کردن و محبت دیدن را برآورده می‌سازد. انسان با صله رحم به آرامش و نشاطی خاص می‌رسد. به نظر می‌رسد یکی از بهترین راهها برای برطرف کردن ناراحتی‌های عصبی، برقراری صلح رحم سالم با همان شرایطی است که اسلام می‌خواهد یعنی به دور از رنجاندن، زخم زبان، تهمت، غیبت و ...


2- مشکلات زندگی آثار روانی بر انسان دارد. بازگو کردن آنها برای افراد مورد اطمینان، سبب کاهش فشار آنها می‌شود. لذا یکی از برنامه‌های روانشناسان بالینی فراهم کردن محیطی برای این افراد است تا به بیان مشکلات خود بپردازند و به آنها سفارش می‌کنند تا برای افراد قابل اطمینان در حدی که سبب لطمه به گوینده نشود نیز بیان کنند. صله رحم فضایی سالم را فراهم می‌کند تا انسان با بیان چالشهای زندگی، استرسها را کاهش دهد. روایات متعددی گواهی می‌دهند صله رحم موجب طولانی شدن عمر می‌شود. این روایات ممکن است اشاره به همین داشته باشد که انسان در پناه صلح رحم به آرامش روانی و در پی آن به سلامت جسم می‌رسد.


3- هوش اجتماعی یکی از شاخصهای علم روانشناسی است و بنا به گفته متخصصان همواره این هوش قابل افزایش است. هر چه برخوردهای اجتماعی انسان بیشتر باشد هوش اجتماعی او رشد بیشتری می‌یابد. صله رحم یکی از راههای مهم برای ارتقای این ویژگی در انسان است.


4- مساعدت و خدمت به دیگران به‌ویژه خویشاوندان، فوق‌العاده مورد تاکید اسلام است. گفتنی است که وقتی سخن از کمک به میان می‌آید تنها کمک مالی به ذهن خطور می‌کند حل نزاع های خانوادگی، راهنمایی های شغلی و درسی، ازدواج پسران ود ختران و ... نمونه‌هایی از کمک به غیر است. صله‌رحم زمینه آگاهی از مشکلات خویشاوندان را فراهم می‌سازد تا در صورت امکان به کمک آنها بشتابد. البته کمک برای برطرف کردن نیازهای مالی یکی از نمونه‌های مهم مساعدت به دیگران است و خویشاوند هرچه نزدیک‌تر باشد، اجرا و فضیلت بیشتری هم به دنبال دارد. بنابراین صله رحم با بستگان نیازمند را باید در اولویت قرار داد اما برخی به عکس عمل می‌کنند.


5- گاهی به جا آورنده صله‌رحم نیز در زندگی با گره‌هایی مواجه می‌شود که به دست خویشاوندان باز می‌شود. لذا در روایت است که صله رحم موجب ازدیاد مال و روزی به جا آورنده آن می‌شود و حتی در روایت است که صاحب ثروت بی‌نیاز از خاندانش نیست.


6- بسیاری از اخبار مربوط به جامعه و اطرافمان از طریق صله‌رحم به دست می‌آید.


ری شهری افزوده است: وقتی آثار و فواید صلح رحم را در نظر می‌گیریم، طبیعی است که اسلام هم به عنوان یک واجب دینی روی آن تاکید کند روایات ما برای صله رحم آثار دنیوی و اخروی فراوان بیان کرده‌اند. در کتاب "میزان الحکمه" پاره‌ای از این احادیث را آورده‌ایم. مراجعه به آن سودمند خواهد بود. در دهه‌های اخیر شیوه‌ای جدید از صله رحم در میان بعضی خانواده‌ها دیده می شود که علاوه بر برکات صله رحم معمولی، آثار ارزنده دیگری دارد. برخی خویشاوندان با تشکیل جلسات قرآن هفتگی یا ماهیانه، خانوادگی در این جلسات شرکت می‌کنند. هر کدام به نوبت آیاتی از قرآن را تلاوت می‌کنند و شخصی که با قرائت قرآن آشنایی بیشتر دارد ایرادات را گوشزد می‌کند در کنار قرائت قرآن، گاهی برنامه‌های جنبی مفید دیگر مانند: تشکیل صندوق قرض الحسنه کوچک، اردوهای دسته جمعی نیز دارند. این نوع صله رحم که رنگ مذهبی دارد علاوه بر ثوابهای اخروی بیشتر در پرورش بعد مذهبی اعضای خانواده به‌ویژه کودکان و نوجوانان تأثیر به‌سزا دارد. این قضیه در این زمان که بیش از هر زمان دیگر فرزندان ما در معرض آسیبهای فراوان قرار دارند اهمیت دارد. اگر اداره این جلسات توسط شخصی صورت گیرد که از توانایی‌های لازم برخوردار باشد بسیار تأثیرگذار است و برکات فراوان به دنبال دارد.


حجت الاسلام ري شهري