محمدرضا درویشی در یادداشتی به مناسبت انتشار مجدد آلبوم موسیقی سایه روشن مهتاب، این آلبوم را حاصل یک فعالیت نوگرایانه دانشجویی دانست که دارای تجربیاتی نو و شجاعانه از موسیقی نسل امروز ایران است.
به گزارش هنرنیوز به نقل از روابط عمومی حوزه هنری، در یادداشت این هنرمند صاحب نام موسیقی کشورمان آمده است: همنوازی سازدر ایران سوابقی دارد. با استناد به گزارش ها و بحث های انجام شده در برخی رسالات موسیقی قدیم ایران، مینیاتورها و نقاشی های برجای مانده و برخی نقش برجسته های سنگی و نیز تمهیداتی که برخی از شاعران پارسی گوی چون منوچهری دامغانی و نظامی گنجوی در رابطه با همنشینی سازها در موسیقی به کار بسته اند می توان گفت که همنوازی سازها در ایران دارای سابقه است.
این همنوازی در قالب های حداقلی چون یک ساز ملودیک و یک ساز کوبه ای و گاه همراه با آواز تجلی می یافته است. در موسیقی های برخی از نواحی ایران نیز هنوز می توان شاهد همنوازی تعداد معینی از سازها بود. افزون بر ترکیب های دویا سه نفری، غالبا ترکیب مفصل تری از سازها حداقل در اجرای بخش های ریتمیک موسیقی شرکت می کرده اند.
در ایران دوره معاصر و در حوزه موسیقی دستگاهی این بخش خای ریتمیک شامل پیش درآمد، تصنیف و رنگ بوده است. در عین حال طی چند دهه گذشته قطعات مستقلی نیز برای گروه سازهای ایرانی فارغ از فرم های پیش در آمد، تصنیف و رنگ ساخته و اجرا شده اند که هریک از ساختار، صدا دهندگی و اسلوب های معینی در گروه نوازی استفاده کرده اند.
قطعات اجرا شده در مجموعه سایه روشن مهتاب از این زمره است. اگرچه برخی از آهنگسازان به دلیل محدودیت های موجود در ساختار سازها و نوع صدا دهی گروه سازهای ایرانی و نیز تغییر سلیقه و زیبایی شناسی خود، کار با این قبیل گروه ها را رها کرده اند اما هنوز می توان شاهد آثاری بود گاه با رویکردهای جدید که توسط گروه سازهای ایرانی اجرا می شوند.
احسان ذبیحی فر آهنگساز و نوازنده کمانچه از جمله هنرمندانی است که هنوز سعی دارد به تجربه ها و افق های جدید تری در ترکیب سازهای ایرانی دست یابد. محدودیت های او به عنوان یک جوان کوشا برای پرداختن به چنین امری برهیچ موسیقی دانی پوشیده نیست. وجود شیوه های مختلف در گروه نوازی سازهای ایرانی و نبود معیارهای معین در طبقه بندی این شیوه ها، مشکلات ساختاری سازهای ایرانی، موضوع چندصدایی یا پولیفونی ایرانی که با وجود کثرت آثار تولید شده هنوز مراحل تجربی خود را می گذارند، مشکلات ناشی از پیوند مفاهیم جدید شعری با موسیقی کلاسیک ایرانی، نبود پشتوانه در سنت موسیقایی ایران در به کار گیری هم زمان مدها و تنالیته ها و بسیاری موضوعات دیگر از جمله مشکلاتی است که فراراه موسیقیدان های ایران به ویژه جوانان است. افزون بر همه اینها فقدان نهادها، انجمن ها و کانون هایی که حمایت از تجربه های جدید و آثار جوانان را در حوزه وظایف خود بدانند مزیدی بر مشکلات پیش گفته است .
آهنگساز مجموعه سایه روشن مهتاب به غیر از بهره گیری از تجربیات انجام شده در گروه نوازی ایرانی دست به تجربیات جدیدی نیز زده است. شاخص ترین این تجربه ها استفاده از تمهید پلی مدالیته و پلی تنالیته است که در قطعه های بهار غم انگیز و غریبانه به کار بسته است به عنوان نمونه در بهار غم انگیز مدهای دشتی و چهارگاه با مبنای مختلف صوتی به طور همزمان به جریان می افتند. همزمانی مدها و تنالیته ها که ناشی از برداشت آهنگساز از مفاهیم شعر بهار غم انگیز است اگر چه در قالب گروه سازهای ایرانی تمهید جدیدی است اما با شیوه های مختلفی از اوایل قرن بیستم میلادی توسط آهنگسازان مغرب زمین به کار بسته شده است.
موفق بودن این شیوه در گروه سازهای ایرانی و در ارتباط با فواصل و کیفیات نغمگی موسیقی دستگاهی از مسیر اقبال یا عدم اقبال شنوندگان این موسیقی خواهد گذاشت. در عین حال این امر فارغ از تاثیرات آن بر شنونده و موفقیت و عدم موفقیت آن در بیان مفاهیم شعر، حاوی شجاعتی قابل تحسین و تلاشی جسورانه است. دیدگاهی که در لحظاتی حزن دشتی را با شکوه چهارگاه به طور همزمان طالب است. اگرچه تکنیک پلی مدالیته بهانه ای برای به جریان انداختن موسیقی و انتقال برخی مفاهیم است اما: تو خود بهانه خویشی، پی بهانه مگرد... بهوش باش که هر نقطه دام دایره ای است.
در قطعات این مجموعه چگونگی استفاده از تنبور نیز می تواند مورد بحث قرار گیرد. تنبور را یک ساز روحانی و عرفانی می دانند اما روحانی بودن تنبور به اعتبار مقام ها و رپرتوار اجرا شده توسط آن است نه ساختارش. این ساز در حوزه فرهنگی و اعتقادی اهل حق به اعتبار مقام های اجرا شده توسط آن سازی روحانی است اما این ساز در عین حال یک ساز ملی ایران نیز هست که می تواند در خارج از قلمرو فرهنگی و اعتقادی اهل حق به عنوان یک ساز مورد استفاده قرار گیرد. در چنین موقعیتی تنبور البته می تواند تغییراتی را بر حسب لزوم درتعداد وترها یا دستان ها پذیرا شود، همچنان که در قطعات موجود مجموعه سایه روشن مهتاب شاهاد چنین تغییراتی هستیم.
در این مجموعه از اصل یا واریا سیون هایی از گوشه های ردیف دستگاهی و موسیقی نواحی ایران استفاده شده است که به عنوان نمونه می توان به گوشه های گیلکی و غم انگیز در قطعه بهار غم انگیز و نغمه ای از خراسان در قطعه برگ ریزان اشاره کرد. در این قطعات از امکانات سازهای ایرانی در حد مطلوب و مستقل بهر برده شده و در شکل دادن به چند صدایی موجود در این قطعات نیز سعی شده که از خصوصیات نغمگی این قطعات استفاده شود. اگر چه در مواقعی شاهد تسلسل هایی از آکوردها هستیم که منشا آنها چیزی جز هارمونی تیرس غربی نیست حتی اگر در فرنکسیونی متفاوت از ماژور و مینور تصور شده باشند.
مجموعه سایه روشن مهتاب حاصل یک فعالیت نو گرایانه دانشجویی است که فقط به سعی آهنگساز و همراهی و همدلی نوازندگان و خوانندگان شکل گرفته است. این مجموعه اگر چه درمسیر یک دوره از تجربیات گروه نوازی در ایران قرار می گیرد اما حاصل تجربیاتی نو و شجاعانه از نسل موسیقی امروز ایران است که حتما پدید آورندگان ان به نقاط قوت و ضعف آن نگاهی دقیق و عمیق خواهند داشت.
