به گزارش هنرنیوز؛ آزاده سهرابی در مهر نوشت: شاید عجیب به نظر برسد در کشوری که مهد خوشنویسی است و این هنر دیرینه از دیرباز تاکنون به عنوان هنری معنوی در کشورمان ارزشگذاری می شود، مزار تاثیرگذاران و پیشکسوتان این هنر یا اصلا دیگر وجود ندارد یا شناخته شده نیست و یا در حال نابودی است. یکی از خبرگزاری‌ها با پرداختن به موضوع مخروبه شدن مزار عمادالکتاب و تخریب سنگ قبر وی، کلید توجه به این ماجرا را زد و با پیگیری های مهر مشخص شد عمق بی لطفی به مزار خوشنویسان فقید کشورمان فراتر از این حرف‌هاست.
در حالیکه مقبره شاعران پارسی زبانی چون حافظ و سعدی و فردوسی و حتی شاعران معاصر بازدیدکنندگان بسیاری دارد و چه بسیار گردشگران را از داخل و خارج برای دیدارشان به اقصی نقاط کشور می کشاند، خوشنویسان و نگارگران این سرزمین در گمنامی مطلق به خاک سپرده شده اند و کمتر نشانه ای از مقبره و حتی سنگ قبری از آنها هست. عمق فاجعه وقتی بیشتر نمود پیدا می‌کند که یادآوری کنیم هنر خوشنویسی و نگارگری ایران یکی از شناخته شده ترین هنرها در اقصی نقاط جهان است و نمونه خط ها و نگارگری های هنرمندان ایرانی در موزه های دنیا نگهداری می شود و حتی این هنر در روزگار معاصر هم رونق بسیاری دارد.
رفتار ترکیه با خوشنویسان بزرگشدکتر قلیچ‌خانی خطاط و پژوهشگر که پس از مرحوم دکتر بیانی بیشترین پژوهش را در عرصه خوشنویسی دارد با ابراز تاسف از کم لطفی مسئولان میراث فرهنگی به موضوع مقبره های خوشنویسان به خبرنگار مهر گفت: امروز که با شما صحبت می کنم سپرده ام به دوستی کتاب «صد خطاط تاثیرگذار استانبولی» را که در ترکیه منتشر شده به زبان فارسی ترجمه کند. در آنجا کتاب‌هایی منتشر کرده اند با عناوین صد مسجد تاثیرگذار، صد شاعر تاثیرگذار، صد خطاط تاثیرگذار که متاسفانه بعضا خوشنویسان ایرانی را هم مصادره کرده اند و ما کاری در این باره نمی کنیم. این را گفتم که به این مورد اشاره کنم که پژوهشگر آن کتاب از ۱۰۰ خوشنویس استانبولی بر مزار ۹۵ نفر از آنها رفته و سنگ و نوشته رویش را دیده و گزارش کرده است.
حتی مزار خوشنویسان دوره قاجار هم مشخص نیستوی ادامه داد: اما در کشور ما مثلا مزار کسی مانند علیرضا عباسی که یکی از بزرگترین خوشنویسان دوره صفوی است مشخص نیست کجا قرار دارد. در دوره قاجار که به ما نزدیک تر است ما سه خوشنویس به نام داریم به نام اسدالله شیرازی، محمد حسین تهرانی و محمد حسین شیرازی که بیشترین آثار دوره قاجار متعلق به آنهاست و حتی مشخص نیست این سه نفر کجا دفن شده اند. هر چه به دوره معاصر نزدیک می شویم اطلاعاتمان مدام کمتر می شود. یعنی اطلاعاتمان در این موارد از دوره صفوی بیشتر از قاجار است و از دوره تیموری بیشتر از صفوی. می خواهم بگویم یک مشکل تاریخی این میان وجود دارد.
اگر در کتابی هم نشان مزارها آمده به این نشانی‌ها هم بی‌توجهی و مزارها از بین رفته‌اند
قلیچ‌خانی معتقد است در حافظه تاریخی اطلاعات بسیاری از خوشنویسان ما در دست نیست و البته اشاره می کند که گاه در کتاب هایی اطلاعاتی از مقبره برخی خوشنویسان درج شده با نشانی دقیق محل به خاکسپاری آنها اما بی توجه به آن اطلاعات، آن مکان ها بازسازی شده و نشانه های قبر این بزرگان از میان رفته است.
وی این رفتار با هنرمندان نگارگر و خوشنویس را در شان فرهنگمان ندانست و درباره معدود مقبره خوشنویسانی که در دسترس است نیز گفت: اکثر خوشنویسانی که مقبره هایشان باقی مانده به شاعری هم شهره بوده اند. مثلا در تخت فولاد اصفهان، سنگ مزار واله اصفهانی موجود است که به خط خودش هم است. البته وی مانند حافظ مقبره ندارد اما در باغ خودش دفن شده و برای همین مزارش مشخص است. یا عبدالمجید درویش طالقانی سنگ مزار ساده ای دارد یا در نیریز یک بنای یادبودی برای استاد نیریزی هست که مشخص نیست سنگ مزارش هم باشد.
این پژوهشگر ادامه داد: من نمی دانم چرا باید مقبره کسی چون میرعماد همیشه قفل باشد؟ به نظرم شهرداری ها و میراث فرهنگی با همکاری هم باید فکر اساسی برای مقبره هایی که موجود است، بکنند. اگر موردی مثل مقبره عمادالکتاب است که در محوطه تولیت امامزاده عبدالله قرار دارد، می شود حتی اگر هماهنگی صورت گرفت خیرینی که به این هنرمند ارادت دارند وارد عرصه شوند تا مقبره درخوری ساخته شود و هستند کسانی که تمام این هزینه ها را می دهند.
برای آنهایی که محل دفن‌شان مشخص نیست بنای یادبود بسازیم
وی اما پیشنهاد جدی تری را در ادامه مطرح کرد و گفت: به گمانم برای خوشنویسان و نگارگرانی که مزار ندارند می شود در زادگاهشان بنای یادبودی ساخت و به شکل نمادین آنها را به مردم و علاقمندان و گردشگران معرفی کرد. هر چند دیگر کشورها به مصادره خوششنویسان ما ادامه می دهند اما با این کار لااقل ما هم پاسخی به این قبیل شیطنت ها می دهیم. این خیلی تاسف بار است که میرعماد را ترکیه یا افغانستان مصادره کند.
امیرخانی: باید فکر اساسی کردپس از آن که نصرالله افجه ای، هنرمند خوشنویس در گفتگو با یکی از خبرگزاری ها پیرامون مخروبه شدن قبر عمادالکتاب عنوان کرد که انجمن خوشنویسان زورش نمی رسد که به تنهایی این مقبره ها را ساماندهی یا به این مساله رسیدگی کند، غلامحسین امیرخانی پیرامون این موضوع گفت: بله این حقیقت دارد که قبر عماد الکتاب خرابه شده و حتی مقبره استاد کلهر که ۵۰ سال قبل تر از او بوده نیز در میدان حسن آباد تقریبا محو شده و قبر استادی مانند میرعماد که شهره دوره صفویه است در گوشه دیوار یک امامزاده در اصفهان درش قفل است و... اما باید یک فکر بنیادین کرد و برنامه ای انجمن خوشنویسان با میراث فرهنگی بریزد و جلسات کارشناسی برگزار شود و ما کمک فکری بدهیم تا کار به نتیجه برسد.
وی گفت: این طرح نباید معطوف به یک خوشنویس باشد و نیاز به یک کار جدی فراگیر است.
به نظر می رسد حالا می توان روی پیشنهاد ساماندهی جدی قبر خوشنویسان نامی این سرزمین که به حال خود رها شده اند و ساخت بناهای یادبود برای خوشنویسان نامی سرزمینمان که قبرشان مشخص نیست فکر اساسی کرد.
عکس مقبره مخروبه عمادالکتاب را خبرگزاری ایسنا منتشر کرد.
