کتاب «سرشت و سرنوشت (خلاصه آثار استاد شهید مرتضی مطهری)» از سوی انتشارات دانشگاه امام صادق علیه‌السلام به چاپ دهم رسید. این اثر که دفتر هفتم از مجموعه آثار شهيد مطهري به حساب مي آيد، خلاصه‌ای از کتاب‌های «فطرت، فلسفه و اخلاق، مساله شناخت، انسان و ایمان، انسان در قرآن، علل گرایش به مادیگری و انسان و سرنوشت» را در یک مجموعه گردآوری کرده است.
به گزارش هنر نیوز به نقل از ایبنا، کتاب حاضر، خلاصه کتاب‌های اصلی استاد مطهری در باب انسان‌شناسی اسلامی است. اگرچه دفتر سوم از خلاصه آثار، تحت عنوان انسان بر آستان دین نیز مشتمل بر برخی از مباحث مربوط به انسان‌شناسی بود، اما مباحث کتاب‌های خلاصه شده در آن دفتر(تعلیم و تربیت در اسلام، انسان کامل، تکامل اجتماعی انسان، نبرد حق و باطل، امدادهای غیبی در زندگی بشر، ولاء‌ها و ولایت‌ها، عرفان حافظ) بیشتر جنبه فرعی داشت، یعنی آن مباحث به ثمرات و نتایج انسان‌شناسی اسلامی می‌پرداخت، اما کتاب‌های خلاصه شده در این دفتر به صورت ریشه‌ای و عمیق به ابعادی از نظریه‌پردازی در باب انسان‌شناسی اسلامی اختصاص دارند، زیرا نظریه فطرت به عنوان نظریه اصلی انسان‌شناختی استاد علاوه بر کتاب فطرت در کتاب‌های فلسفه اخلاق و مساله شناخت و انسان و ایمان، انسان در قرآن، و علل گرایش به مادیگری نیز حضور دارد.
کتاب «فطرت» متن 10 جلسه سخنرانی استاد مطهری است که درسال‌های 1355 و 1356 ایراد شدند. استاد مطهری دست‌كم در چهار نوبت و از دیدگاه‌هایی مختلف، مساله فطرت را بررسی كرده است(انجمن اسلامی پزشکان، حوزه علمیه قم، مدرسه نیکان و جلسه یزدی‌ها) که از این مجموعه تاکنون تنها مجموعه بحث‌های استاد در مدرسه نیکان از سوی انتشارات صدرا چاپ شده که همان کتاب «فطرت» است.
در این کتاب، استاد مطهری فطریات را به دو بخش شناختی و احساسی تقسیم می‌کند و در ادامه به طور تفصیلی به بحث فطری بودن دین می‌پردازد و نظر مخالفان فطری بودن دین را نقد می‌کند.
کتاب «فلسفه اخلاق» مشتمل بر 12 جلسه سخنرانی استاد است که 9 جلسه آن در سال 1351 در مسجد ارک تهران و باقی جلسات در زمان و مکان‌های دیگر ایراد شده‌اند. محور اصلی این کتاب بررسی معیار فعل اخلاقی است و این که اخلاق از چه مقوله‌ای است که استاد پس از بررسی و نقد نظریات مختلف، نظریه پرستش را به عنوان نظر مختار خود مطرح می‌كند.
کتاب «مساله شناخت» حاصل 10 جلسه سخنرانی استاد مطهری در سال 1356 در کانون توحید تهران است. استاد مطهری با بیان تخصصی و فلسفی در دیگر آثار خود از جمله در جلد سوم شرح مبسوط منظومه، به بحث شناخت پرداخته، اما آنچه درکتاب مساله شناخت شاهد آن هستیم، به مقتضای مخاطبان سخنرانی‌های اولیه که دانشجویان رشته‌های مختلف بوده‌اند، بحثی نیمه فلسفی و در حد آشنایی با ابعاد مختلف مساله شناخت است که استاد از 16 موضوع مورد نظر به هشت موضوع می‌پردازد و این جلسات به خاطر دستگیری ایشان پس از آخرین جلسه سخنرانی ادامه نمی‌یابد.
کتاب‌هاي «انسان و ایمان» و «انسان در قرآن» جلد اول و جلد چهارم از مجموعه مقدمه‌ای بر جهان‌بینی اسلامی‌اند که آخرین اثر تالیفی استاد به حساب می‌آیند که در سال‌های آخر پیروزی نهضت اسلامی نگارش یافته و پس از انقلاب اسلامی به چاپ رسیده‌اند. استاد در این دو کتاب به صورت فشرده به معرفی ابعادی از انسان‌شناسی در جهان‌بینی اسلامی می‌پردازد.
کتاب «علل گرایش به مادیگری» چنان که خود استاد در مقدمه کتاب می‌گوید، با دو سخنرانی در سال‌های 1348 و 1349 شکل می‌گیرد و در سال 1350 چاپ می‌شود. استاد مطهری در چاپ‌های بعدی مطالب زیادی به کتاب می‌افزاید که از جمله آنها بحث نارسایی مفاهیم فلسفی غرب است که در تلخیص آن به خاطر دشواری مطالب برای خوانندگان، قدری گزینش نیز صورت گرفته است.
آخرین کتاب خلاصه شده در این دفتر، «انسان و سرنوشت» از آثار تالیفی استاد مطهری در سال 1345 است که در آن پس از مقدمه مفصلی در باب انحطاط مسلمین به این شبهه پاسخ داده می‌شود که اعتقاد به قضا و قدر و سرنوشت از پیش تعیین شده، از جمله علل انحطاط و عقب ماندگی مسلمانان است.
آخرین نکته این که کتاب‌های خلاصه شده در این دفتر نسبت به مجموعه‌های قبل به خاطر ماهیت استدلالی و انتزاعی مباحث، دشواري بیشتری داشته‌اند و لذا تلخیص آنها نیز دشوارتر بوده است.
در این دفتر سعی شده است از یک سو، تلخیص اندک و حذف حداقلی مطالب چنان انجام شود که در فهم متن مشکلی ایجاد نکند و از سوی دیگر، ذكر اين نكته ضروري به نظر مي‌رسد كه مطالعه متن خلاصه شده، خواننده را از مطالعه اصل کتاب‌ها بی‌نیاز نمی‌کند و لذا برای درک عمیق و کامل مباحث استاد مطهری، شایسته است خوانندگان از مطالعه اصل آثار استاد غفلت نکنند.
چاپ دهم کتاب «سرشت و سرنوشت (خلاصه آثار استاد شهید مرتضی مطهری)» (دفتر هفتم) در شمارگان 5000 نسخه، 214 صفحه و بهای 30000 ریال راهی بازار نشر شد.
