محمد حسن خادم زاده در گفت و گو با هنرنیوز درباره دفن پیکر ۸ تن از شهدا علی رغم مخالفت کارشناسان، متخصصان و مسئولان شهری یزد در میدان امیرچخماق گفت: یکی از مشکلات اساسی اینجاست که خیلی از اتفاقات بدون درنظر گرفتن مفاد قانونی و با وجود مخالفت کارشناسان حوزه ذی‌ربط اتفاق می‌افتد، در میدان تاریخی امیرچخماق نیز به همین منوال است.

او اضافه کرد: میدان امیرچخماق پیش از انقلاب و در دوران پهلوی اول تبدیل به مکان عبور و مرورخودرو شده بود. حالا پس از سالها تلاش و با وجود افاغنه و اعرابی که اکثراً دور میدان مانند کارتن خواب‌ها سکنی گزیده‌اند و آسیب‌های زیادی هم بدان وارد کرده‌اند، آرام آرام مسئولان میراث فرهنگی در تلاشند تا این میدان را متناسب با شأن یک شهر تاریخی دوران اسلامی حفظ کنند و پژوهش‌ها و مطالعات لازم را برای مرمت و حفاظت و احیا آن انجام دهند.

مدیر اسبق پایگاه پژوهشی بافت تاریخی یزد بیان کرد: یک شهر تاریخی دوران اسلامی دارای یکسری خصوصیات و ویژگی‌هایی است که به لحاظ معرفی آثار مسلمانان خصوصاً شیعیان در فلات مرکزی ایران برای غیر مسلمانان بسیار حائز اهمیت است، از سویی یک سند تاریخی است که می‌توان بر اساس آن معماری شهرهای جدید را طراحی کرد.

وی اضافه کرد: حال میدان امیرچخماق به عنوان سندی زنده و جاری با این درجه از نفیس بودن که ما را به سمت اسناد و مدارک یک شهر اسلامی سوق می‌دهد چرا باید به مکان دفن تبدیل شود. این با روح کلی آثار تاریخی و قانون در تضاد است. این در حالی است که تا آنجا هم که خبر دارم میراث فرهنگی اعلام موضع کرده و مخالفت خود را بیان کرده است.

خادم زاده با اشاره به ثبت ملی بودن این میدان و ضرورت تلاش برای ثبت جهانی آن گفت: این میدان تاریخی نیازمند مطالعه و کاوش‌های باستان‌شناسی است. و دفن این پیکرهای پاک ممکن است به این لایه‌های تاریخی لطمه بزند. از سویی همین حفاری‌های انجام شدن برای ایجاد قبور هم به آثار تاریخی لطمه زده است. اگر می‌خواهیم یک دفن شایسته و یک مقبره در شأن برای این بزرگواران داشته باشیم، این مکان جدای از مخالفت کارشناسان شأنیت دفن ندارد.

این کارشناس میراث فرهنگی توضیح داد: نخست دورتادر میدان را جیگرکی، افاغنه و اعراب قرق کرده و حتا پاتوق معتادین در شب شده است. این خود موجب بی‌حرمتی می‌شود. از سویی این میدان یک مرکز گردشگری است و مردم از کشورهای گوناگون با ادیان مختلف به دیدن آن می‌آیند اگر این قبور را مانند سایر قبور معمولی در نظر بگیریم امکان نشستن بر روی سنگ آنها یا دویدن یا ... بوجود می‌آید، اگر بخواهیم برای حفظ حرمت شهدا مقبره و سازه جدید ایجاد کنیم به مطالعات تاریخی و امکان ثبت جهانی یک اثر تاریخی لطمه می‌زنیم، این چه اصراری است که با وجود اماکن متبرکه این پیکرها در یک میدان تاریخی دفن شوند که احتمال رفتارهای دور از شأن هم وجود دارد؟

به اعتقاد این کارشناس میراث فرهنگی زمانی که شهدای با نام و نشان در آرامگاه «خلد برین» یزد دفن شده‌اند چرا نباید شهدای گمنام نیز در همان مکان دفن شوند تا همانطور که در روزهای خاص همگان برای ادای احترام به سر قبر شهدا می‌روند به این قبور هم سر زده و ادای احترام کنند.

خادم زاده تأکید کرد: اگر می‌خواهیم شأن شهدا را حفظ کنیم، اگر معتقدیم که این نظام، نظام جمهوری اسلامی است و قوانین آن قوانین حکومت اسلامی است، پس باید بپذیریم تخطی از قوانین آن به منزله تخطی از قوانین اسلامی است و از همه مهمتر این شادروانان جان برکف که از همه چیز خود گذشتند تا سرفرازی و استقلال و تمامیت ارضی ایران حفظ شود آیا راضی به انجام یک اقدام غیر قانونی هستند؟ آیا حاضرند آسیبی هرچند جزئی به آثار تاریخی به عنوان نماد هویت ملی این سرزمین وارد شود؟ آیا روحشان راضی به اقدامی خلاف مصلحت عمومی جامعه است؟ والله که چنین نیست، کسی که از جان خود برای دفاع قاموس و ناموس وطن می‌گذرد همیشه و تا روز ازل خواهان سرفرازی، شکوه ، امید، تلاش و پیشرفت کشورش است.

او تأکید کرد: اگر شهدا می‌خواستند کاری خلاف قانون، نظام و جمهوری اسلامی انجام شود ۸ سال از این سرزمین دفاع نمی‌کردند و جان خود را از دست نمی‌دادند.

وی خاطر نشان کرد: اگر قانونی در این زمینه نگاشته نشده بود می‌توانستند به بلاتکلیفی قانونی استناد کنند اما وقتی به صراحت در قانون آمده هرگونه دفن در اماکن ثبتی تاریخی ممنوع است چرا دست به یک اقدام فراقانونی می‌زنند آن هم برای کاری که هیچ ضرورتی برای آن احساس نمی‌شود و دست برقضا اماکن در شأن زیادی وجود دارد که این دفن را از حالت اضطرار خارج می‌کند.

این کارشناس میراث فرهنگی همچنین تصریح کرد: وقتی مقام معظم رهبری بر حفظ معماری ایرانی- اسلامی و سر لوحه قرار دادن آن در معماری جدید تأکید داشتند چگونه هر روز شاهد یک نوع تخریب در آثار تاریخی و از بین بردن آخرین برگ معماری ایرانی- اسلامی هستیم.