عصر روز گذشته خانهٔ هنر میزبان نمایشگاهی از آثار دیده نشدهٔ جعفر روح بخش بود.

به گزارش هنرنیوز ،عصر روز گذشته خانهٔ هنر میزبان نمایشگاهی از آثار دیده نشدهٔ جعفر روح بخش بود. نمایشگاهی که با پیوستن خانه هنر به مجمع جهانی موزه‌ها – ایکوم – تدارک دیده شده است. آثار موجود در این نمایشگاه برای نخستین بار صرفا برای نمایش موزه‌ای به دیوار رفته‌اند و حدود ۳۰ تابلو از آثار این هنرمند نقاش را که جایگاهی روشن در جریان هنر نوگرای ایران دارد، شامل می‌شود .

به گزارش هنرنیوز دیروز جمعه ۲۴ دی ماه، خیلی‌ها به مراسم بزرگداشت و گشایش نمایشگاه زنده یاد جعفر روح بخش در مجموعهٔ آرت سن‌تر، آمده بودند، نگارخانه‌های «ملک» و «الهه» در گالری موزهٔ خانه هنر میزبان شمار زیادی از هنرمندان، اهالی فرهنگ، ادبیات و هنر، نمایندگانی از سازمان ملل و سفیران فرهنگی کشورهای خارجی در ایران، برخی از اعضای شورای شهر تهران، مدیران موزه‌ها و کاخ موزه‌ها و اعضای ارشد ایکوم در ایران، بود .

مرتضی کاخی، پرویز کلانتری، محمدرضا اصلانی، هادی سیف، اکبر عالمی، احمد محیط طباطبایی و دارا دربندی سخنرانی کردند. مراسم با سخنرانی و گزارش وحید ملک - مدیر گالری موزه خانه هنر – آغاز شد .



مرتضی کاخی :

روح بخش محکویت به هنر ایرانی داشت

مرتضی کاخی پژوهش گر و منتقد ادبی که از دوستان نزدیک روح بخش به شمار می‌رفت، با اشاره به سابقهٔ دوستی من ۵۰ سال با این هنرمند عنوان کرد، متاسفانه در این روزگار پیدا کردن هنرمندانی که صفاتشان با خلاقیت هنریشان هم اندازه باشد، بسیار کم است. هرکس که آدم خوبی باشد، لزوما هنرمند خوبی نیست، اما مسلما هر هنرمند خوبی آدم خوبی نیز هست. خلاقیت بدون تنزه و پاکیزگی روح غیر ممکن است .

وی با بیان اینکه حسادت و دورویی در روح بخش وجود نداشت، افزود: او در مدت کوتاهی که برای درمان چشم‌هایش به سوئیس رفته بود، از دانشگاهی که تدریس می‌کرد، اخراج شد. درحالیکه او برای معالجه به خارج از کشور رفته بود و چند بار این مطلب را به مسوولان دانشگاه گفت اما چون آدم محترمی بود و نمی‌توانست التماس کند، به جایی نرسد تا زمان مرگش ه‌مان‌ها که در حق او ظلم کرده بودند با وقاحت زبان به مدحش گشودند .

وی با اشاره به اینکه نبود هنرمندانی همچون روح بخش را در جامعه احساس می‌کند، در مورد این هنرمند گفت: روح بخش برایم تعریف می‌کرد که در بچگی شاگرد حسین بهزاد بوده و از او مینیاتور یاد گرفته است. روح مینیاتور همیشه در کارهای مدرنش بود. با اینکه تکنیک‌های نقاشی مدرن را آموخته بود اما نگاهش به سنت و نقاشی ایرانی بود و گویی یک نوع محکومیت به هنر ایرانی داشت. اگر امروز زنده بود چقدر می‌توانست به جریان هنر روز ایران کمک برساند .



پرویز کلانتری :

ما در سرزمینی زندگی می‌کنیم که هیچ نسلی نتوانسته است، تجربیات خود را به نسل بعد منتقل کند

پرویز کلانتری، هنرمند نقاش و منتقد هنری از تاریخ هفتاد ساله هنر مدرن و نوگرای ایران گفت و نوآوری‌های هنرمندان آن نسل. از هنرمندانی که همچون زنجیر این تاریخ را به هم متصل کرده‌اند و به روح بخش به عنوان یکی از این حلقه‌های یاد کرد .

کلانتری اضافه کرد: نقاشی معاصر ما به یک روایت از کمال‌الملک شروع می‌شود. وقتی کمال‌الملک به اروپا رفت، نگاه اروپایی را که تحت تاثیر مکتب رنسانس بود، به ایران آورد. منتهی یکی از نکته‌هایی که از آن غافل ماند این بود که وقتی به اروپا رفت، متوجه تاثیر انقلاب صنعتی در نقاشی نشد و نفهمید امپرسیونیست‌ها آغازگر هنر مدرن شده‌اند .

او از چگونگی شکل‌گیری دانشکده هنر دانشگاه تهران و ساخت این دانشگاه توسط آندره گدار هم یاد کرد و گفت: یک سال قبل از جنگ جهانی دوم، دانشکده هنرهای زیبا ابتدا در مدرسه مروی و بعد از آن در طبقه زیرین دانشکده فنی آغاز به کار کرد تا اینکه ساختمان مستقلی برای آن ساخته شد. دانشجویان این دانشکده به اروپا رفتند و تحت تاثیر جریان‌های آنجا هنر معاصر ایران را مانند یک زنجیر شکل دادند .

او با ابراز تاسف و گلایه از اینکه در ایران هنوز موزه‌ای برای نگهداری آثار نقاشان صاحب‌نام وجود ندارد، اضافه کرد: هنوز موزه‌ای نداریم که آثار نسل‌های پیش از ما همچون جلیل ضیاپور، حسین کاظمی، جعفر روح بخش و... در آنجا نگهداری شود. خوشبختانه مجموعهٔ خانه هنر - آرت سن‌تر - توسط ایکوم به عنوان یک گالری ـ موزه شناخته شده و آثار جعفر روح بخش برای اولین‌بار در چنین مکانی که همانند موزه است و تابلو‌ها در معرض فروش قرار نگرفته‌اند، ارائه شده است. کمیتهٔ ملی موزه‌ها که موزه لوور را هم شامل شده است این خلا را فعلا در ایران جبران کرده است .

کلانتری از اینکه روح بخش در دورهی حیاتش مورد بی‌مهری قرار گرفته و آن‌طور که شایسته‌شان او بوده، شناخته نشده است، با ابراز تاسف عنوان کرد: او توانست بورسی از فوندانسون مگ در فرانسه بگیرد و با بزرگان هنری همچون خوان می‌رو و... در یک کارگاه کار کند و تجربیات ارزشمند خود در این زمینه را به ایران آورد .

او به عنوان نمونه گفت: یک نمونه از آن تجربه‌ای که به ایران آورد کار با ماشین ایچینگ - پرس - بود. روح بخش با استفاده از یک نمونه ماشین، چاپ روی کاغذهای دست‌ساز آثاری خلق کرد که یکی از بی‌نظیر‌ترین آثار روح بخش به شمار می‌رود. یکی دیگر از کارهای او این بود که این ماشین به همت او توسط دانشکده هنرهای تزئینی - دانشگاه هنر فعلی - خریداری شد و برای استفاده دانشجویان مورد استفاده قرار گرفت، هرچند که امروز معلوم نیست چه برسر این دستگاه آمده است .

پرویز کلانتری اذعان داشت، ما در سرزمینی زندگی می‌کنیم که هیچ نسلی نتوانسته است، تجربیات خود را به نسل بعد منتقل کند و خوشحالم این نمایشگاه برپا شد تا جوانان بتوانند آثار گذشتگان خود را ببینند



هادی سیف :

این نمایشگاه ضیاف نقش و رنگ است

هادی سیف، دیگر پژوهشگر و منتقد هنر دربارهٔ رویکرد روح بخش به نگارگری عنوان کرد: او هیمشه خود را نگارگر معرفی می‌کرد. یک نقاش به تمام معنا ایرانی با‌‌ همان غیرت‌ها و حساسیت‌ها بود. پس چقدر برایش سخت بوده است وارد عرصه‌ای شود که نوآوری به به این رشته را نشان دهد .

سیف از برخورد آگاهانه‌ روح بخش با موتیف‌های ایرانی یاد کرد و افزود: او رندانه توانست موتیف‌های ایرانی را در آثارش نشان دهد. اما او در اواخر زندگی‌اش برخورد جانانه‌ای با طبیعت پیدا کرد و می‌گفت که شاعر شده است و با گل واژه‌های رنگ سروکار دارد .

وی با بیان اینکه روح بخش در اوج پختگی دچار بیماری‌های گوناگون از جمله ناراحتی در چشم‌هایش شده بود، عنوان کرد: این بیماری‌ها او را به سفرهای خارجی واداشت. او هرگز در این سفر‌ها آرام و قرار نداشت. همیشه می‌گفت در این سفر‌ها چمدانش بسته است چون می‌خواست به ایران برگردد .

سیف همچنین گفت که امروز این نمایشگاه یک ضیاف نقش و رنگ است که در واقع جشن ۷۰ سالگی جعفر روح بخش به حساب می‌آید



اکبر عالمی:

دانشجویان امروز فرزندان خلف روح بخش هستند



اکبر عالمی، منتقد سینما و هنرمند عکاس، نیز دیگر سخنران این مراسم بزرگداشت بود. عالمی، روح بخش را هنرمندی صاحب سبک و بدور از تقلید و کپی کاری از روی دست دیگران خواند. به تعبیر او، روح بخش سبکی را آفریده است که در زمره آثار نگارگری نوین به شمار می‌آید .

تاکید عالمی بر این نکته بود نسل روح بخش غیر قابل تکرار است و فرزندان خلف تنها نگار و نگین روح بخش نیستند بلکه در واقع دانشجویان و هنرمندان جوان هستند که مسیر این هنرمند را در این سرزمین کهن که ما در آن نفس می‌کشیم و زندگی می‌کنیم و مهاجرت هم نکرده‌ایم، ادامه می‌دهند .

او تاکید کرد: برای ما ایرانی‌ها سرفرازی است که آثار او در موزه گالری خانه هنر به نمایش درآمده و حفظ می‌شود. هرچند که فروش آثار هنری مطلقا سرافکندگی نیست. چرا که بحث اقتصاد هنر مقوله‌ای جدی و با اهمیت است .

او به حاضران و جوان ترهای حاضر در جمع توصیه کرد کتاب «هفت زایر وادی عشق» که شامل نقاشی‌های روح بخش همراه با اشعار خیام است و نیز فیلم «آنسوی چشم‌ها» که ۱۵ سال پیش ساخته شده و در موزه گالری خانه هنر در حال نمایش است، ببینند .

محمدرضا اصلانی :

ملتی که تاریخ نداشته باشد در جهان سهمی ندارد

محمدرضا اصلانی مستندساز گفت: شاید اینجا ناظر یک نمونه‌ای هستید که دهه ۴۰ و ۵۰ را مشخص می‌کند. شاید باید تاریخ نویسان ما به این دهه به عنوان یک دهه مهم توجه کنند چون تنها سال‌هایی است که چند مکتب در نقاشی و حتا یک مکتب در سینما داشتیم و روح بخش نماینده بسیار مهمی از این دهه است .

وی افزود: ما در این دهه برای نقاشی و حتا تئا‌تر تعیین تکلیف می‌کردیم و متاسفانه بسیاری از هنرمندان این دوره درهاله‌ای از فراموشی قرار گرفته‌اند که یکی از آن‌ها روح بخش است. او نمونه کامل سرنوشت جمعی است که در دهه ۴۰ و ۵۰ نقش تعیین کننده‌ای داشتند .

اصلانی گفت :ما در سرزمینی زندگی کرده‌ایم که هیچ نسلی نتوانسه تجربه‌اش را به نسل دیگری منتقل کند. شاید وقت آن است که این جریان‌ها به نسل‌های بعد منتقل شوند. ما همواره سهم تاریخی خودمان را از جهان از دست می‌دهیم را فراموش می‌کنیم و این نسل می‌تواند این ظلم را از بین ببرد. به تعبیر این هنرمند مستند ساز ملتی که تاریخ نداشته باشد در جهان سهمی ندارد .

دارا دربندی :

خانه هنر خانه امید ماست

دارا دربندی، سخنگوی برنامه جهانی غذا سازمان ملل متحد نیز در گزارش کوتاهی از همکاری پنج ساله نگارخانه پاسارگاد و در پی آن خانه هنر با برنامه جهانی غذا یاد و تصریح کرد: مردم می‌گویند خانه هنر، سازمان ملل می‌گوید خانه هنر، خانه امید. امیدی ایجاد شده و نام هنرمندان ایرانی در سراسر جهان شنیده می‌شود .



محیط طباطبایی :

ایجاد موزه گالری خانه هنر، تحول در نگاه موزه‌ای و فضاهای فرهنگی است

سیداحمد محیط طباطبایی، رئیس ایکوم ایران نیز در این مراسم گفت: که خانه هنر به عنوان نگارخانه ـ موزه به عضویت ایکوم درآمده است و این کار می‌تواند یک نوع تحول در نگاه موزه‌ای و فضاهای فرهنگی در سطح شهر ایجاد کند .

او ابراز امیدواری کرد که خانه هنر به عنوان موزه گالری در همین خط و جهت مسیر را ادامه دهد .

روز جهانی موزه و خاطره یاد کرد و عنوان کرد که حفظ برگزاری نمایشگاه آثار روح بخش در موزه گالری خانه هنر حفظ یکی از همین خاطرات فرهنگی است. او در پایان ابراز امیدواری کرد که دیگر شاهد بسته شدن گالری‌ها و انتقال موزه‌ها که به این خاطره‌ها خدشه وارد می‌کند نباشیم

نگار روح بخش، دختر جعفر روح بخش هم اظهار کرد: اگر اینجا ایستاده‌ایم و نمایشگاه برپا شده است به خاطر مادر، خواهر و افراد خانواده‌ام است. همه ما داریم قدمی برای کسانی که حق زیادی برگردن جامعه هنری دارد، برمی‌داریم .