گردشگری کم شتاب؛
قطار و مسیر آن به منزله یک مقصد!
روی آوردن به سفر کم شتاب و تعامل بیشتر با جامعه و فرهنگ مردمان مختلف زمینه مناسبی را برای درک عمیق‌تری از سبک زندگی و نهایتاً کشف لایه‌های پنهان مقاصد فراهم می‌کند.
تاريخ : سه شنبه ۲۵ تير ۱۳۹۲ ساعت ۱۴:۱۲
به گزارش هنرنیوز؛ شتاب مقوله‌ای است که در جای جای زندگی بشر امروز ردپای پر رنگ از خود به جای گذاشته است، چه در جلوه‌گر شدن به صورت دنیای فست‌فودها، در برآوردن نیازهای اولیه اعم از خوراک و چه به شکل نوعی حق غیر قابل انکار در دنیای پرشتاب گردشگری امروز. آیا مسافرت در همه جای دنیا به یک صورت انجام می‌شود؟
مردم کشورهای پیشرفته بیش از دیگر جوامع به مسافرت می‌روند و آن را یک حق برای خود می‌دانند.
اما در چشم‌انداز مقوله برابری و مساوات این مساله مطرح می‌شود که مسافرت باید با عدالت بیشتری در سبد خانوار جمعیت کل جهان تقسیم کرد و شرایطی فراهم آید تا مردم دیگر کشورهای جهان نیز درصدد به دست آوردن سطوح قابل مقایسه مسافرت بین‌المللی برآیند که البته میزان بالای تغییرات آب و هوایی از نتایج غیر قابل انکار آن به شمار می‌رود. در اینجا لحظه‌ای درنگ باید. این درنگ سرآغاز مسیری جدید در ادبیات گردشگری امروز است .
مهرناز شفیعیان – کارشناس ارشد برنامه ریزی گردشگری- با اشاره به این که در گستردگی مبانی نظری گردشگری از اواخر دهه نخست قرن ۲۱ مراحل پنچ گانه سفر «کلاوسون و کنج» تغییراتی در مدت زمان مراحل سفر به مقصد، کسب تجربه در مقصد و نیز بازگشت از آن ایجاد شد، می‌گوید: در گردشگری کم شتاب امید آن می‌رود که با کاستن از شتاب سفر، لذت بردن از مسیر سفر و برقراری ارتباط با جوامع میزبان افزایش یابد. به گونه‌ای که می‌توان در انتظار پیامدهای مثبت فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی بیشتری بود.»
او تأکید می‌کند: « روی آوردن به سفر کم شتاب و تعامل بیشتر با جامعه و فرهنگ مردمان مختلف زمینه مناسبی را برای درک عمیق‌تری از سبک زندگی و نهایتاً کشف لایه‌های پنهان مقاصد فراهم می‌کند. با اعلام آمادگی برخی از مقاصد به عنوان مقاصد سفر کم شتاب و ارائه خدمات و محصولات مرتبط با این نوع سفر برای گردشگران این امکان فراهم می‌شود که در سال تعداد کمتری سفر کنند اما اقامتی طولانی‌تر داشته باشند تا بتوانند در طی این زمان نسبت به مقتضیات فرهنگی –اجتماعی این مقاصد آشنایی بیشتری پیدا کنند.»
بهاره حاجی‌ها – کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی گردشگری - هم معتقد است که علاوه براین، با توجه به بالارفتن حساسیت جهانی در مورد حفظ محیط زیست و بالا رفتن درجه حرارت کره زمین، گردشگری کم شتاب می‌تواند به عنوان راهکاری در جهت کاستن پیامدهای منفی و اثرات جانبی زیست محیطی حاصل از تولید گازهای گلخانه‌ای و کربن مطرح شود که در برخی دیگر از انواع گردشگری به چشم می‌خورد.
او توضیح می‌دهد:« از آنجا که مولفه حمل و نقل در گردشگری با به جا گذاشتن آلاینده‌های ناشی از سوخت‌های فسیلی و تولید گازهای گلخانه‌ای و..یکی از اصلی‌ترین موارد موثر در آلوده ساختن محیط زیست به شمار می‌رود، می‌توان با به کارگیری وسایل نقلیه کم مصرف (SOFTMOBILITY) از میزان کربن به جامانده حاصل از فعالیت‌های گردشگری کاست.»
شفیعیان – کارشناس ارشد برنامه ریزی گردشگری- هم می‌گوید: دیکسون و لامسیون در کتاب (SLOW TRAVEL &TOURISM).معتقدند با کاستن از شتاب سفر از طریق عدم استفاده از وسایل نقلیه‌ای چون هواپیما که تنها ۲-۳ درصد از سفرها را پوشش می‌دهند، می‌توان به توسعه پایدار گردشگری امید بیشتری داشت .
این فعال حوزه گردشگری یادآوری می‌کند:« آنها همچنین روی آوردن به وسایل نقلیه دیگر چون دوچرخه قایق /کشتی، قطار، اتوبوس بین شهری / اتوبوس درون شهری و پیاده روی و ایجاد زیر ساخت‌های نامناسب جهت رواج آنها به جای استفاده از خودرو را نکته مثبت دیگری از موارد مورد تاکید در گردشگری کم شتاب می‌دانند و معتقدند اگر وسایل نقلیه عمومی به خوبی در سطح مقاصد در چرخش باشند، نیازی به استفاده از خودروهای شخصی در رسیدن به مقاصد ویژه گردشگری کم شتاب نیست.»
حاجی‌ها- کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی گردشگری- نیز شرح می‌دهد:« در این نوع از گردشگری قطار و هر آن چه که به نوعی وابسته به آن اعم از ایستگاه‌های فعال و حتی متروک و... ایفا‌گر نقش اصلی هستند و دیگر صرفا به دید وسیله‌ای برای حمل و نقل به آن نگریسته نمی‌شود بلکه خود قطار و مسیر آن به منزله یک مقصد است.»
او ادامه می‌دهد:« پیاده‌روی در طول مسیرهای زیبای مقصد، به ویژه در بازدید از جاذبه‌های شهری، اگر از دیگر روش‌هایی است که به کاستن شتاب سفر و لذت بخش‌تر شدن آن می‌انجامد موانعی نیز بر سر راه گسترش سفر کم شتاب وجود دارند. از آن جمله می‌توان به مدت زمان طولانی‌تر و نیز صرف هزینه بیشتر، به ویژه در عصر رواج خطوط هوایی ارزان قیمت (LOW COST ).اشاره کرد که این عوامل موجب می‌شوند انتخاب این نوع سفر به نسبت انواع دیگر گردشگری منطقی جلوه نکند.»
این فعال حوزه گردشگری متذکر می‌شود:« البته اگر از دیدگاه منطقی بنگریم، متوجه امکان تفسیر گردشگری کم شتاب به عنوان شکلی از خرید اخلاق‌مدار وجود دارد.»
شفیعیان نیز تأکید می‌کند:« پژوهش‌های اکتشافی صورت گرفته حاکی از آن است که با افزایش آگاهی مسافران نسبت به اثرات جانبی مسافرت بر تغییر آب و هوایی، برخی رفتار روزانه خود را تغییر داده و از وسایل نقلیه کم مصرف‌تر و تعداد سفرهای کمتر د رسال به مقاصد نزدیک‌تر استقبال کرده‌اند.»
او ادامه می‌دهد: ولی تعداد زیادی از افراد با اهمال ورزیدن نسبت به میزان بالای تولید کربن ناشی از سفرهای هوایی، همچنان به سفرهای متعدد خود به مقاصد دور دست با هواپیما و با ترکیب آن با خودرو ادامه می‌دهند. برخی نیز کمبود وقت و فاصله زیاد بین مبدا و مقصد را بهانه می‌کنند.
حاجی‌ها هم با تقسیم‌بندی گردشگران به دو گروه تخصصی و عمومی توضیح می‌دهد:« گردشگران عمومی برای نخستین بار به کشور مقصد سفر می‌کنند. آنها دوست دارند از فرصت خود نهایت بهره را ببرند و از حداکثر مقاصد گردشگری بازدید داشته باشند بنابراین نمی‌توان آنها را در یک مقصد خاص گردشگری نگه داشت. چرا که برای این افراد دیدن تعداد بیشتر مقاصد مهمتر از تمرکز بر مقاصد است.
این کارشناس گردشگری می‌افزاید: « اما دسته دوم گردشگرانی هستند که بیش از یک بار است که به مقصد مورد نظر سفر می‌کنند از این رو با برنامه‌ریزی دقیق می‌توان این گردشگران را به گردشگری کم شتاب و تمرکز بر مقاصد خاص دعوت کرد.»
او یادآور می‌شود: «این ماندگاری بیشتر منجر به توسعه فزاینده منطقه گردشگری مورد نظر می‌شود. نخستین نتیجه این ماندگاری ضرورت توسعه بیشتر زیر ساخت‌های گردشگری در منطقه مذکور و به دنبال آن سود آوری بیشتر برای مقصد مورد نظر است.»
