هادی سیف پژوهشگر و مولف کتب هنری گفت:امروز فاصله عجیبی بین موزه و هنرمندان نقاشی پشت شیشه افتاده است.
به گزارش «هنرنیوز»،هادي سيف ـ پژوهشگر هنرهاي تجسمي در مراسم تجلیل از پیشکسوتان نقاشی پشت شیشه که طی مراسمی دیشب در موزه نقاشی پشت شیشه برگزار شد درباره تالیف كتاب نقاشي پشت شيشه گفت: روزي كه نگارش و تدوين كتاب «نقاشي پشت شيشه» را شروع كردم بی شك هنری بود مهجور و حضور هنرمندانش در عرصه هنر ايران زمين و نگارگري همچون خود شيشه شكسته و از ياد رفته بود. از هر منبعي كه مي‌خواستم استفاده كنم به هيچ روزنه‌اي برنمي‌خوردم.
این پژوهشگر ادامه داد: در هنگامه‌ي از ياد رفتن هنرهاي ارزشي و سنتي ما همچون نقاشي پشت شيشه، نقاشي روي كاشي، نقاشي قهوه‌خانه‌اي و خيلي از شاخه‌هاي هنري با گروهي آشنا شدم كه امروز يكي از بازماندگان آنها يعني محمد فراهاني در اين مكان حضور دارد. اين گروه جماعتي بودند كه براي اين هنرهاي ملي روي سفيد كرده و دل سوزانده بودند و من احساس كردم كه آنها مي‌توانند در اين مسير سخت و پرفراز و نشيب يار و ياور من باشند كه همين اتفاق افتاد و بايد امروز يادشان را گرامي بداريم كه به حق از اين هنر از ياد رفته ياد كردند.
وي به چگونگی تاسیس موزه با کمک دکتر حبیبی اشاره كرد و گفت: هرچند قلم زدن برای یک محقق سخت است اما سهل و عاشقانه است اما در خصوص خرید آثار هنری این امرپیامدهایی دارد که من با وجود سنگینی بارمسئولیت، آن را پذیرفتم.
سیف افزود: با تمام سختي‌ها جلو رفتيم و شايد امروز باور نكنيد كه غير از همدلي و همفكري عزيزاني كه به آنها سفارش كار داديم، به تك تك سمساري‌ها و مجموعه‌هاي خصوصي پنهان و آشكار هم سرك كشيديم. آن موقع بیشتر احساسم این بود كه داریم هنر ملي، مذهبي و ارزشمند وجودمان را درطول زمان از ياد می‌بریم و بسا با تاسیس موزه و اين ميعادگاه هنر نقاشی پشت شیشه را از خطر فراموشی و رفتن در جرگه نقاشی روی کاشی یا نقاشی قهوهخانهای(که درخطر فراموشی قرار دارند)نجات دهیم.
نویسنده کتاب نقاشی پشت شیشه:با اشاره به تلاش پیشکسوتان این هنر برای تاسیس این موزه تصریح کرد: موزه با بخش عمده‌اي از آثار دوره قاجاري و هنرمندان معاصر موزه برپا شد و در مرحله بعدي قرار بود با ایجاد يك جريان نوین، عرصه تجدید حیات نقاشي پشت شيشه را شاهد باشيم. به همين دليل هم قرار نداشتيم با نمایش آثار در این موزه، قهوه ختم این هنر رابنوشیم زيرا ما معتقد بوديم كه مقام موزه چيزي فراتر از نمايش آثار است.
وی مشکل اصلی موزه‌های ایران را آشکار نشدن مقام موزه بر مسئولین و مردم دانست وگفت: در تمام دنيا موزه جايگاهي همسان دانشگاه و رییس موزه مقامی همگام با مقام رییس دانشکده هنری دارد.خود اهل قلم و تحقیق است و هنرها را می‌شناسد. اما آيا ما به پيمان خود عمل كرديم؟ آيا كساني كه امروز مسووليت بر عهده‌شان بوده خود اهل قلم و تحقيق بودند؟ آيا سراغي از هنرمندان و مولفان اين رشته گرفتيم؟
سيف با ابراز تاسف از اینکه خيلي از مديران و رييس موزه‌ها وی را بعد از نگارش 38 جلد كتاب پژوهشي در حوزه‌های مختلف هنری هنوز نمي‌شناسند، تشریح کرد:البته اينجا من اهميتي ندارم زيرا من حكم واسطه‌اي را داشته‌ام براي شناسايي اين هنرها به مردم و مسوولان و هنوز هم خود را يك طلبه تلقي مي‌كنم كه دوست دارد ياد بگيرد و جستجو كند و هرگز هم دچار جاه طلبی نشدم.
وی با بیان اینکه متاسفانه عرصه‌هاي تحقيقاتي به موزه‌ها ورود پیدا نکرده، اظهار داشت: یکبار ده سال پیش چراغ این خانه روشن شد.آن هنگام احساس کردم چراغ دلم روشن شده ولی افسوس آيا در اين سالها هنرمندان اين رشته‌ها را صدا كرديم؟ چگونه دلهايشان را بدست آورديم؟ ما چه کردیم ؟مگر چند هنرمند نقاشي پشت شيشه داريم؟ چقدر آنها را نوازش كرديم؟.در حالي كه امروز باید وقتی کسانی مانند محمد‌فراهاني وارد اين موزه مي‌شوند، احساس كنند كه وارد خانه‌هاي خود شدند و دلواپس موزه شوند و به آن سر بکشند.آیا این احساس را در آنها تقویت کردیم؟ آیا به آنها رسيدگي کردیم؟ امروز فاصله عجيبي ميان ما و هنرمندان اين حوزه افتاده است.
این پژوهشگر و مولف کتاب‌های هنری مسئولین را مورد خطاب قرار داد و تاکید کرد: قطعا مديريت يك كار اجرايي است، اما گاه سايه فعاليتهاي روبنايي بر فعاليتهاي زيربنايي غلبه مي‌كند. به همين دليل هم بايد بار ديگر اين سوال را مطرح كنيم كه جاي تحقيق و پژوهش در اين حوزه كجاست؟و استفاده از هنر افرادي كه به اندازه انگشتان دست هم نمي‌شوند چقدر براي ما اهميت دارد؟می گویید کلاس آموزشی تشکیل دادید من درجواب می‌گویم متاسفم كه عرصه تحقيق و پژوهش متوقف شده است.
وی ادامه داد: من مسوولان حاضر در اين مراسم را نمي‌شناسم، اما امروز اين سوال را دارم كه چرا بعد از نگارش و چاپ كتاب نقاشي پشت شيشه اثر ديگري بيرون نيامد و چرا براي چاپ مجدد اين كتاب همكاري نمي‌شود؟ سوگند ياد مي‌كنم كه اگر دلواپسي وجود دارد نه از سر دلبستگي به تحقيقاتی است که سالها گرفتارش بودم بلكه سخنم این است که قدر ارزشها و هنرهايی را که به ما به ارث رسيده بدانیم.چرا موزه نباید گسترده‌تر عمل کند و نشرو تالیف کتب این حوزه را برعهده نگیرد؟
سيف افزود: هنرمندان نقاشي پشت شيشه علاوه بر خلاقيت درگير هنرشان هستند و زندگی آنها درگیر این هنر شده .آنها با تمام عشق و اعتقاد نسبت به اعتلاي اين هنرفکر کرده‌اند، نگذارید هنرمندان هنرهاي ملي ما چنين پراكنده شوند. اجازه دهيد اين موزه ميزبان جمع هنرمندان اين حوزه باشد ،آثار هنرمندان را جمع‌آ‌‌وری حتی خریداری کند، به امانت بگیرد ومیزبان نمايشگاه‌هاي متعدد باشد.
وی با اشاره به تالیف کتاب نقاشی قهوه‌خانه که بانی چاپ آن میراث فرهنگی بوده،اظهار داشت: این کتاب زمان تالیف حدود 1500 تومان قیمت داشت اما اکنون در سفر به ولایتم شیراز، قیمت آن حدود 210 هزار تومان شده اما شاید جالب باشد که بدانید کل حق تالیف من از این کتاب 90 هزار تومان بیشتر نبوده است.
نویسنده «سوته دلان» بیان داشت: من باید از طرفی خوشحال باشم که حتما کتاب خواهان دارد که در بازار سیاه با این قیمت به فروش می‌رسد،اما تاسف‌آور است که چرا کتاب نقاشی قهوهخانهای تجدید چاپ نمی‌شود؟ چرا به موزه نقاشی پشت شیشه سرمایه داده نمی‌شود تا کتابش را تجدید چاپ کند و کمر بازار سیاه را بشکند؟
وی تاکید کرد: نگذارید هنرهای مظلوم که هنرمند و مولف از سر صدق و صفا رنج‌های مکرر تالیفش را به جان خریدند و بدون وجود کتاب یا کتابخانه‌ای آن را به عرصه رساندند چنین مورد بی‌مهری قرارگیرند.
سیف با ابراز تاسف از چنین بی‌مهری‌هایی خاطرنشان کرد: کتاب نقاشی پشت شیشه با آثار جدید می‌تواند جلوه‌ها و رشد این هنر را پس از تاسیس موزه نمایانگر کند. در شرايطي كه انتشارات سروش مي‌خواهد اين كتاب را تجدید چاپ كند، چرا ميراث فرهنگي به چاپ آن کمک نمي‌كند.من به عنوان يك محقق وظیفه‌ام این نیست که نامه شکواییه بنویسم وپشت درهای بسته به انتظار بنشینم که مطمئنا این کار را نخواهم کرد اما این انتظار را دارم که صدایم کنند. این دلیلی برکم شدن مقام و مرتبت مسئولین نیست.اين وظيفه شماست كه ما را فرا بخوانيد.ما به همدلی، توجه وارتباط شما مسئولین احتیاج داریم.
وی با اشاره به اینکه نقاشی پشت شیشه یکی از زیباترین و پر جلوه‌ترین هنرهای ملی ایران است، تاکید کرد: این هنر با اعتقادات پاک و خالصانه نقاشان پشت شیشه در اواخر قرن سيزده،مطهر ومزین به شمايل امامان شد و بین مردم و این هنر الفت عاشقانه و عارفانه‌ای‌اي برقرار كرد.
سیف ضمن قدردانی از مدیریت جدید گفت: سپاس به مديري كه با هزار شور و بي‌شمار شيدايي امروز عزم خود را جزم كرده است تا جلوه دیگری به اين هنر ببخشاید. از خداوند بار دیگر عزت هنرهاي ملي را آرزو مي‌كنم.اين مسير، مسير عاشقي و اداي دين بوده است و از تك تك شما استدعا دارم تا به قدر سهم خود از دلگرمي‌دادن و توجه به هنرمندان اين حوزه كوتاهي نكنيد و به آنها بپردازيد.
وی خطاب به مسئولین اظهار داشت: با دلگرمی بخشیدن به هنرمندان وارزیابی، ارزشیابی در ارتباط با این سوته دلان کوتاهی نکنید.ما را فرا بخوانید،با ما گپ بزنید و مشاوره کنید. اگر ردپای این هنرها باقی بماند با توجه به انتظاری که ازآیندگان ازما دارند،این امر تنها براساس تلاش شما مسئولین و ما محققان امکان‌پذیرخواهد بود.
در اين مراسم ايران‌پور مدير جديد موزه نقاشي پشت‌شيشه نیز گفت: دو ماهي است كه مسووليت اين مجموعه را بر عهده گرفتم و اميدوارم رابطه هنرمندان اين حوزه را با موزه بيشتر كنم تا موزه را هر چه پربارتر به مقصد برسانيم.
وی به تشریح تاریخچه ساختمان موزه پرداخت و اظهار داشت: اين ساختمان متعلق به مرحوم دكتر شقاقي است كه بعد از فارغ التحصيلي توسط پدرش كه خود معمار ماهري بود به او هديه مي‌شود و این مکان هم مطب وهم منزل دکتر شقاقی بوده، به همين دليل هم ما همواره در مجالسي كه در اين موزه برگزار مي‌شود ياد ايشان را گرامي مي‌داريم.
مریم اطیابی
