به گزارش هنرنیوز و به نقل از سینما روایت ، شامگاه دیشب(هفتم شهریورماه) فیلم مستند «زمناکو» ساخته مهدی قربان پور با حضور وی و امیر عباس صباغ منتقد و یاسین خوشامد زهی از مستند سازان کشورمان و رسول شادمانی مجری – کارشناس در نود ودومین برنامه سینما روایت در مجموعه اسوه مورد نقد وبررسی قرار گرفت.

کشف هویت گمشده انسان محور اصلی فیلم

مهدی قربان پور در این برنامه با بیان اینکه خیلی خوشحالم که این فیلم طی یکی دوسال اخیر دیده شده و اکران های متعددی بویژه در سال قبل داشته است گفت: استارت قصه فیلم زمناکو به اواخر سال 92 برمی گردد و آن زمانی بود که من بازدیدی از موزه صلح تهران داشتم و آنجا با دوستی آشنا شدم که احساس می کرد تا کنون در مورد هویت گمشده یک انسانی که در بخشی از تاریخ حضور داشته اثری ساخته نشده است. بنابراین هنگامی که من اولین بار با این موضوع روبرو شدم خیلی تمایلی برای تولید این اثر نداشتم اما هنگامی که بیشتر با کاراکتر ، گذشته و جغرافیای زندگی او آشنا شدم تمایلم برای تولید این اثر افزایش یافت و به همین منظور ، اولین سفر خودم را در سال 2013 به اقلیم کردستان آغاز کردم و با علی ( کاراکتر فیلم ) آشنا شدم هر چند که آن زمان، علی خانواده اش را پیدا کرده بود.

وی ادامه داد: معمولا این نوع مستند سازی ها، فرایندهای سخت تر و پر فراز و نشیب های زیادتری دارند چون شما می خواهید قصه گذشته یک انسان را روایت کنید و نیاز به داشتن آرشیوهای زیادی دارید هر چند که من می دانستم نمی شود به راحتی به این آرشیوها دست پیدا کرد.

قربان پور با اشاره به پروسه تحقیق طولانی این فیلم که بیش از یکسال زمان برده است خبر داد که بخشی از آن پژوهش ها ، پژوهش تصویری اثر بوده است.

حلبچه مضمونی مغفول از سوی فیلمسازان ایرانی

«امیرعباس صباغ » منتقد برنامه نیز با ابراز خوشحالی از اینکه کارگردان اثر به موضوع حلبچه پرداخته است این موضوع را یکی از مضامین مهم و مورد مغفول مانده بسیاری از فیلمسازان کشورمان عنوان کرد و یادآور شد: متاسفانه درحالی فاجعه حلبچه بعد از مساله هیروشیما ، بزرگترین اتفاق و فاجعه قرن محسوب می شود که در سینمای ایران که همواره از نبود قصه و سوژه صحبت می کنند کمترین توجه ای به چنین سوژه های جذاب و دراماتیک نمی شود.

«قصه گویی» و«جذابیت» ویژگی های برتر زمناکو

وی فیلم مستند زمناکو را به لحاظ قصه گویی و جذابیت ، بسیار برتر از بسیاری از فیلم های داستانی که هم اکنون بر روی اکران است ذکر کرد و با بیان اینکه موضوع این فیلم چند لایه است اظهار داشت: ما در زمناکو با مستندی روبرو هستیم که در عین داستانگویی ، نگاهی قوم نگارانه نیز دارد ضمن اینکه فیلمساز، استفاده خیلی خوبی از تصاویر آرشیوی داشته است.
به روز شدن سوژه با پایان بندی خوب

تاکید بر «تحقیق و پژوهش» در فیلم یکی دیگر از ویژگی های مثبت این فیلم بود که منتقد برنامه به آن اشاره کرد و اظهار داشت : با وجودی که همه چیز در فیلم، خیلی خوب به جلو می رود ما شاهد یک پایان بندی خوب در فیلم هستیم و با توجه به اشاره کارگردان به مساله نسل کشی در سوریه ؛ ما شاهد به روز شدن موضوع فیلم خواهیم بود.

شروع و پایان فیلم تحسین برانگیز است

یاسین خوشامد زهی یکی از مستند سازان کشورمان که در این برنامه حضور داشت با بیان اینکه این فیلم دارای نقاط قوت زیادی است ، او هم پژوهش خوب فیلم را ازامتیازهای مهم فیلم ذکر کرد و درمورد مساله قصه گویی فیلم گفت: دنیای امروز ، دنیای قصه و روایت است و این فیلم خوشبختانه دارای قصه است و فیلم با یک قصه خوب شروع و پایان می یابد که تحسین برانگیز است.

به گفته وی ، تصاویر خوب و استفاده به جا از آرشیوها از دیگر نقاط مثبت این فیلم به حساب می آید.

زمناکو دارای قصه جهان شمول است / تماشاگر متوجه نمی شود یک دوم پایان فیلم با منابع آرشیوی به جلو می رود

هنگامی که رسول شادمانی از حاضرین خواست تا نقطه نظرهای خودشان را در مورد فیلم اعلام کنند، احمدی مقدم یکی از فیلمنامه نویسان حاضر درجلسه با بیان اینکه زمناکو فیلم خوبی است و از موضوع جهان شمولی برخوردار است و توانسته از موسیقی خوب و آرشیو غنی بهره مند شود تصریح کرد: معتقدم فیلم زمانی شروع می شود که مادر می میرد و با مرگ مادر قصه شروع می شود و با جستجو علی برای پیدا کردن سرزمین خودش استمرار می باید. ضمن اینکه یک نواخت بودن نریشن می طلبید که به علی خیلی جدی تر پرداخته می شد تا بیننده مجذوب تر می شد البته این اتفاق درنیمه های دوم فیلم با وجود آرشیو غنی که فیلمساز در اختیار داشته اتفاق افتاده است به گونه ای که بیننده حتی متوجه نمی شود که یک دوم آخر فیلم با منابع آرشیوی به جلو می رود.

فیلمساز با زیرکی قصه فیلم را به علی های دیگری پیوند می زند

وی با ستایش از پایان بندی فیلم اظهار داشت: پایان بندی فیلم مثل بسیاری از پایان بندیهای کارهای معتبر سینمایی مثل فیلم جومانجی به اتمام می رسد و فیلمساز با زیرکی قصه فیلم را به قصه علی های دیگری که ممکن است در جنگ سوریه تکرار شود پیوند می زند و همین نگاه ، یکی از برگ های برنده این فیلم محسوب می شود.

باز سازی تمام گذشته کاراکتر فیلم

مهدی قربان پور در بخش دیگری از سخنان خود به بحث بحران هویت کاراکتر اصلی فیلم اشاره کرد و گفت : بحث اصلی فیلم پیرامون بحران هویت کاراکترعلی بود و ما سعی کردیم تا علی بر گذشته نامونسی که داشته دست پیدا کند و ما می بایست گذشته او را بازسازی می کردیم و به همین منظور از ابتدا زندگی علی را ساختیم و این درحالی بود که علی در واقعیت؛ این گذشته را طی کرده بود ولی ما در فیلم دوباره این گذشته را طراحی کردیم و به گونه ای عمل کردیم تا مخاطب احساس نکند این گذشته بازسازی شده است.

سعی کردیم نریشن سبب فاصله مخاطب از کاراکتر نشود

کارگردان این اثر تحسین شده در بسیاری از جشنواره های داخلی از جمله فیلم فجر، جشن خانه سینما و سینما حقیقت ادامه داد: بحث روایت فیلم برای ما دارای اهیمت بود و ما باید طوری نوع روایت فیلم را انتخاب می کردیم که مخاطب بتواند با این کاراکتر ارتباط برقرار کند لذا تلاش کردیم ادبیات نریشن فیلم به گونه ای طراحی شود که از کاراکتر فاصله نداشته باشد و این درحالی بود که ما در مورد همه این موارد از قبل فکر کرده بودیم.

تاکید بر ساخت مستند سینمایی قصه گو

قربان پور با بیان اینکه می خواستیم مخاطب با این اثر مثل یک فیلم داستانی برخورد کند تاکید کرد: سعی کردیم تا این فضا را در فیلم ایجاد کنیم و اساس ما از ابتدا ساخت یک مستند سینمایی قصه گو بود و تلاش کردیم تا روایت پیش برنده باشد.

وی با اشاره به فیلم های آرشیوی اثر خبر داد که برای تهیه این آرشیوها زحمات زیاد و سفرهای متعددی به نقاط مختلف داشته است و تلاش شده تا در اصل آرشیوها، دخل و تصرفی صورت نگیرد.

رسول شادمانی نیز در این لحظه یادآور شد که فیلم زمناکو باید در جامعه دیده شود و تلویزیون می باید این فیلم را پخش کند هر چند که ممکن است ممیزی هایی هم داشته باشد لذا بی مهری در برخورد با این نوع فیلم ها نباید سبب کم رنگ شدن انگیزه مستند سازها شود.

مستندهایی مثل زمناکو جای خودشان را در جامعه پیدا خواهند کرد

صباغ نیز در ادامه اظهار داشت: با توجه به اینکه این نوع فیلم ها، مخاطب دارند و روایت آنان یک روایت داستانی جذاب است. بی شک در آینده جای خودشان را در جامعه و تلویزیون باز خواهند کرد.

جو سازی برخی از رسانه ها برای فیلم های بی ارزش

وی با اشاره به رسانه ها از منفعل بودن برخی از آنان در مقابل مشکلاتی که در مورد بعضی از فیلم های مستند در حوزه پخش و ممیزی و توقیف آنان صورت می گیرد گلایه کرد و یادآور شد: در حالی شاهد جو سازی بعضی از رسانه ها به هنگام توقیف و ممیزی برخی از فیلم های بی ارزشی هستیم که چنین اتفاقی را برای مشکلات مشابه در فیلم های مستند و تاثیرگذار شاهد نیستیم.

خوشامد زهی نیز گفت: با توجه به اینکه من هم اکنون به عنوان تهیه کننده با رسانه ملی همکاری می کنم احساس می کنم این فیلم قابلیت نمایش در شبکه افق و تلویزیون را دارد و معتقدم زمناکو با همه بحث های ممیزی که ممکن است داشته باشد باز هم در تلویزیون قابل پخش خواهد بود چرا که فیلم های بدتر از این فیلم نیز تاکنون از تلویزیون پخش شده است.

عدم صدور ویزا و کنار گذاشتن فیلم از جشنواره های خارجی

قربان پور هم در پاسخ به نمایش جهانی این فیلم افزود: سال قبل قرار بود سفری به لاهه داشته باشم تا فیلم در مقر سازمان ملل پخش شود اما چند ساعت قبل از سفر، ویزای من صادر نشد و دلیل آن هم این بود که بخشی از کشورهای اروپایی که در تولید سلاح های شیمیایی و بمباران شیمیایی حلبچه مشارکت داشتند دوست نداشتند این فیلم دیده شود. حتی می خواستیم فیلم را به جشنواره ایدفا ارائه بدهیم که باز هم به همین دلیل ممانعت شد و با وجودی که خیلی تلاش کردیم تا این فیلم را در مجامع بین المللی پخش کنیم اما موفق نشدیم.

فیلم در اختیار یکی از کمپانی های بین المللی است

وی خبر داد که فیلم هم اکنون دراختیار یکی از کمپانی های بین المللی است و اولین نمایش این فیلم در روزهای آینده در جشنواره معتبر شهر دهوک اقیلم کردستان خواهد بود که نخستین نمایش آسیایی آن محسوب می شود.

کنار گذاشتن فیلم در آخرین لحظه ها

این کارگردان ادامه داد: در بخش اروپایی نیز کارهایی برای نمایش آن شده است هر چند که با توجه به موضوع فیلم و بحث نسل کشی که اروپایی ها در آن دخالت داشتند خیلی امیدوار به این نمایش ها نیستیم اما ما تلاش خودمان را خواهیم کرد تا فیلم بتواند یک عرضه موفق بین المللی داشته باشد. این درحالی است که تاکنون فیلم قرار بوده در چند فستیوال معتبر خارجی حضور داشته باشد که فیلم در آخرین لحظه ها از این جشنواره ها کنار گذاشته شده است!

«الشهید» فیلم آینده سینما روایت

رسول شادمانی نیز در خاتمه از نمایش فیلم «الشهید» به کارگردانی عبدالعلیم طاهر یکی از فیلمسازان عراقی در برنامه آینده سینما روایت خبر داد.