برگزاری جشنواره‌های متنوع در کشور ما به یک سنت فرهنگی بدل شده است. هرچند در ظاهر امر و به صورت شفاهی اغلب مدیران بر بالا بردن کیفیت جشنواره‌ها به جای توسعه کمی آنها سخن می‌گویند اما در عمل آنچه رخ می‌دهد یک سلسله جشنواره است که از ابتدا تا انتهای سال به صورت متوالی برگزار می‌شوند و بسیاری از آنها حتی نزد مخاطبان خاص سینما هم به لحاظ اهداف ناشناخته‌اند.
جالب است که بخش عمده این جشنواره‌ها هم سعی می‌کنند خود را مستقل نشان داده و دست‌اندرکاران آنها از این بگویند که صرفاً برای ارتقای فرهنگی است که سراغ برگزاری جشنواره آمده‌اند اما کافی است کمی در فهرست عوامل و دست‌اندرکاران و از جمله هیأت های انتخاب و داوری جشنواره‌ها دقیق شویم تا دریابیم مستقل بودن یک ژست تکراری است و در پشت پرده کار ارگان‌ها و نهادهایی وجود دارند کاملاً دولتی یا شبه‌دولتی که برگزاری جشنواره‌ها را مجالی می‌کنند برای سود بردن از معافیت‌های مالیاتی مربوط به کارهای فرهنگی یا زمینه‌ای برای طرح نام خویش.
در زمینه‌هایی مانند تولید یا پخش فیلم هستند نهادهایی که نقش نظارتی خود را درباره صدور پروانه ساخت یا نمایش انجام می‌دهند اما درباره برگزاری جشنواره‌ها به‌رغم وجود مدیرکل امور جشنواره‌ها در سازمان سینمایی، آنچه می‌بینیم نوعی سهل‌گیری نظارتی در برخورد با پدیده جشنواره‌زدگی است.
این تعدد جشنواره‌های کوچک و بزرگ البته که هرازگاه مشکلاتی را هم موجب می‌شود نظیر تأخیر در اهدای جوایز یا تسویه حساب نکردن به موقع با عوامل و دست‌اندرکاران تیم اجرایی که نه فقط دلخوری‌های شخصی را موجب می‌شود بلکه حتی سبب آن می‌شود که دست‌اندرکاران برگزاری یک رویداد هم به نوعی بدبینی نسبت به فلسفه برگزاری جشنواره برسند.
یک مثال
از جشنواره‌هایی که در پنج سال گذشته راه‌اندازی شده و اولویت خود را به فیلم کوتاه داده و البته به عنوان جشنواره‌ای مستقل معرفی شده، جشنواره‌ای است به نام جشنواره فیلم کوتاه خورشید.
جالب اینجاست که این جشنواره در آخرین دوره خود از متقاضیان شرکت در بخش‌های اصلی، هنگام ثبت‌نام، وجوهی نقد بین ۲۰ تا ۳۰ هزار تومان دریافت می‌کرد و البته که در مقررات جشنواره پرداخت هزینه ورودی برای هر اثر ضروری قلمداد شده است.
در اختتامیه پنجمین دوره این جشنواره چهره‌های مختلف سیاسی-فرهنگی حضور داشتند؛ از خانم شهین‌دخت مولاوردی مشاور بانوان رییس دولت یازدهم تا آقای محمد آفریده، مدیر اسبق مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و آقای کامبوزیا پرتوی کارگردان «کافه ترانزیت».
اختتامیه جشنواره دی‌ماه سال گذشته برگزار شد اما نکته اینجاست که در این مدت نارضایتی‌هایی وجود داشته از تسویه حساب نکردن به موقع با دست‌اندرکاران این جشنواره؛ نارضایتی‌هایی که به طرح دعوا در مراجع قضایی هم منجر شده و حتی آینده برگزاری این جشنواره را هم به خطر انداخته است.
دبیر جشنواره چه می‌گوید؟
آقای مهدی یارمحمدی دبیر این جشنواره اما بی آن که اشاره مستقیمی به آینده پرخطر برگزاری جشنواره بدون برآورده کردن تعهدات مالی داشته باشد به «صبح نو» گفت: برای برگزاری دوره جدید جشنواره در حال تعامل هستیم و اطلاعات مربوط به این دوره هم در زمان لازم منتشر خواهد شد.
یارمحمدی درباره بدحسابی‌های مالی جشنواره که باعث طرح گلایه نزد نهادهای نظارتی شده است بیان داشت: نارضایتی مالی وجود داشته است اما فقط با یک نفر مشکل داشته‌ایم که آن هم مربوط به اختلاف نظراتی در رقم قرارداد است که البته هنوز به نتیجه مشخصی نرسیده است.
این دبیر جشنواره درباره گلایه‌های برخی از چهره‌های مشهور حاضر در اختتامیه درباره دعوت از آنها بدون برآورده کردن تعهدات گفت: قراری نداشتیم برای اینکه به مهمانان حاضر در اختتامیه هدیه‌ای بدهیم.
اظهارات یارمحمدی در حالی بیان شده است که یکی از دست‌اندرکاران برگزاری این جشنواره که نخواست نامش فاش شود با اشاره به اینکه چندین نفر از پرسنل جشنواره بعد از گذشت حدوداً هشت ماه از اختتامیه هنوز از جشنواره طلبکارند به «صبح نو» گفت: ما برای پیگیری حقوقی ماجرا هم به دفتر امور جشنواره‌ها رفته‌ایم و هم به اداره کار شکایت کرده‌ایم و البته به دنبال پیگیری قضایی هم هستیم.
خطر تعلیق جشنواره‌های بدحساب
آقای آرش امینی، مدیرکل امور جشنواره‌های سازمان سینمایی مهم‌ترین مرجع رسیدگی به وضعیت جشنواره‌های کشور است. این مدیر سینمایی درباره مشکلات برآمده از برخی جشنواره‌های بدحساب به «صبح نو» گفت: تمهیداتی اندیشیده شده که تمامی جشنواره‌های خرد و کلانی که در کشور ما برگزار می‌شوند حتی جشنواره فجر نیز باید هر سال از دفتر امور جشنواره‌ها مجوز بگیرند و بدون این مجوز امکان برگزاری آنها وجود ندارد.
دریافت مجوز سالانه یکی از راه‌های ارزیابی کیفیت قبلی جشنواره از منظر عمل به تعهدات مالی است که با عوامل یا برگزیدگان دارند.
وی ادامه داد: اگر جشنواره‌ای بدحسابی کند و به تعهداتش عمل نکند طبیعی است که در صدور مجوز برگزاری بعدی‌اش با اختلال مواجه شود اما مرجع رسیدگی به تخلفات، سیستم قضایی کشوراست یعنی اگرشخص یا اشخاصی با جشنواره‌ای مشکل پیدا می‌کنند می‌بایست این مشکل را از کانال حقوقی و شکایت در دستگاه قضایی پیگیری کنند تا به حق و حقوقشان برسند ولی به هر حال صدور مجوز سالانه هر جشنواره با وضعیت قبلی جشنواره از جنبه‌های گوناگون ارتباطی مستقیم دارد.
این مقام مسوول با توصیه به دست‌اندرکاران جشنواره‌ها مبنی بر تنظیم قراردادهای مکتوب و شفاف با دبیرخانه جشنواره‌ها بیان داشت: دبیرخانه جشنواره‌ها موظفند با پرسنل خود قراردادهای مکتوب و شفاف منعقد کنند و این بهترین راه برای جلوگیری از سوءاستفاده‌هایی است که ممکن است در همکاری بدون قرارداد پیش آید.
