عضو هیئت مدیره انجمن منتقدان خانه تئاتر معتقد است اگر تئاتر به جای تکیه بر حمایتهای دولتی تنها به فروش گیشه اگر تکیه کند خطر بازاری شدن و ابتذال آن را تهدید خواهد کرد.
به گزارش هنر نیوز ، ساسان پیروز عضو گروه تئاتر "لیو" که به عنوان گروهی مستقل در تئاتر ایران فعالیتهای قابل توجهی را انجام می‌دهد و آخرین نمایش آ‌ها "به خاطر یک مشت روبل" به کارگردانی حسن معجونی با استقبال زیادی مواجه شد درباره بحث حضور تهیه کننده در تئاتر به مهر گفت: در وهله اول توجه را می‌خواهم به نحوه انتشار خبر حضور تهیه کننده در تئاتر جلب کنم. موضوعی با تیتر مثبت منتشر می‌شود و شرح ماوقع به بعد موکول می‌شود. این نشان می‌دهد که معاونت هنری منتظر واکنش اهالی تئاتر است تا این فرصت را داشته باشد تا پیش از انتشار جزییات آن را تغییر دهد و بعد اعلام کند که هنرمندان زود در مورد این طرح قضاوت کرده‌اند. در کل این خبر مهم است و باید هنرمندان تئاتر نسبت به آن واکنش نشان دهند زیرا این موضوع ارزش بحث دارد.
وی ادامه داد: من از تیتر خبر شروع می‌کنم که در آن عنوان شده "تئاتر صاحب تهیه کننده می‌شود". این تیتر مثبت است و بیانگر این است که تئاتر صاحب چیز جدیدی می‌شود در حالی که بودجه تئاتر ناچیز است و بوروکراسی سراسر تئاتر را گرفته است. با در نظر گرفتن این موارد این خبر جنبه منفی پیدا می‌کند زیرا از بودجه محدود تئاتر بخشی به شغلی جدید به عنوان تهیه کننده داده می‌شود.
عضو هیئت مدیره انجمن منتقدان خانه تئاتر خطاب به معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی یادآور شد: تئاتر ایران در تمام سالهای گذشته تهیه کننده خصوصی داشته و کارگردان تهیه کننده اثر بوده است. در اصل تئاتر ایران طی سالهای گذشته فاقد سرمایه گذار بوده است. کارگردان حق انتخاب متن و بازیگر و عوامل را دارد و مالکیت مادی و معنوی اثر بر عهده اوست و با محلهای دیگر برای عرضه کالا وارد مذاکره می‌شود. این نقشی است که در تئاتر خارج از ایران به عنوان تهیه کننده از آن یاد می‌شود.
پیروز مهیا نبودن شرایط تئاتر ایران را عاملی برای عدم حضور سرمایه گذار خصوصی دانست و گفت: اگر معاون هنری در خبر خود از حضور سرمایه گذار خصوصی در تئاتر ایران خبر می‌داد اتفاق جدیدی بود. حال در اینجا فرض کنیم منظور ایشان سرمایه گذار بوده است. اگر منظور این بوده باشد این سؤال مطرح است که حضور سرمایه گذار پاسخگوی کدامیک از نیازهای تئاتر است؟ در جلسه‌ای که معاون هنری با برخی کارگردانهای تئاتر داشتند نکات و مسائلی کلیدی از طرف برخی کارگردانها مطرح شد و انتظار می‌رفت آقای شاه‌آبادی در ابتدا به این مسائل و نیازها پاسخ دهند.
وی افزود: معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی طی چند ماه گذشته حضور خود در معاونت هنری با مسائل و مشکلات تئاتر اعم از نبود برنامه ریزی بلند مدت، امنیت شغلی هنرمندان تئاتر، ممیزی و برخوردهای سلیقه‌ای و کمبود سالن آشنا شده‌اند و می‌دانند که با هنرمندان تئاتر همچون کارگران روزمزد برخورد می‌شود. با این وجود بحث تهیه کننده پاسخگوی کدامیک از نیازهای تئاتر و مشکلاتی است که به آنها اشاره کردیم؟
عضو گروه کارگردانی گروه تئاتر "لیو" خاطرنشان کرد: اگر منظور از تهیه کننده سرمایه گذار خصوصی است این بحث چه تناسبی با تئاتر ایران دارد. سرمایه گذار برای سرمایه‌ای که در تولید و اجرای یک اثر نمایشی می‌گذارد باید سود مالی داشته باشد تا راغب به سرمایه گذاری مجدد شود. ولی تئاتر ایران نشان داده که در اکثر موارد بضاعت تأمین هزینه‌ها را از گیشه فروش بلیت ندارد البته استثناهایی هم در این خصوص وجود دارد که نمی‌تواند قاعده باشد.
پیروز معتقد است برداشتن هزینه‌ها از دوش دولت و نهادن آنها به دوش تماشاگر تئاتر و معطوف کردن هنرمند به خوشایند تماشاگر برای فروش گیشه به جای ارتقای کیفیت اثر نگاه کاسبکارانه‌ای است.
وی ادامه داد: البته این حرکت و نگاه در صورتی می‌تواند درست باشد که سایر ملزومات تئاتر وجود داشته باشد. وقتی امکانات دولتی اعم از مجوز، تخصیص سالنها و ...در اختیار دولت است ادعای تئاتر خصوصی کردن درست نیست.
وی انتقال بار مالی تئاتر به دوش هنرمندان را شکل‌گیری تئاتر خصوصی ندانست : وقتی که گروهها و هنرمندان تئاتر از طرف بخش دولتی به رسمیت شناخته نشده‌اند و زیرساختهای مورد نیاز برای تئاتر مهیا نیست شعار تئاتر خصوصی شعاری برای رفع مسئولیت از طرف مدیران تصمیم گیرنده دولتی است. اینکه بودجه‌ای صرف فرهنگ عمومی کشور شود وظیفه دولت است. نوعی بدبینی راجع به سیاستهای اعلام شده از طرف بخش دولتی وجود دارد که حاصل تجربیات سالهای گذشته در تئاتر است. چرا سرمایه گذار باید در تئاتر ایران سرمایه گذاری کند در حالی که تضمینی برای بازگشت سرمایه‌اش وجود ندارد؟
پیروز در بخش دیگری از سخنان خود اظهار داشت: به احتمال زیاد تعریف معاونت هنری از تهیه کننده همان کارکرد مدیر تولید خواهد بود که قرار است بودجه را از مرکز هنرهای نمایشی دریافت کرده و با گروه نمایشی قرارداد ببندد. نکته مهمی که اینجا مطرح می‌شود این است که هدف از این طرح چیست و چرا پاسخی به نیازهای هنرمندان تئاتر داده نمی‌شود؟ متأسفانه چیزهایی که در سینما و تلویزیون تجربه شده بدون توجه به ساختارهای تئاتر و تفاوت آن با سینما و تلویزیون وارد تئاتر می‌شود.
عضو گروه کارگردانی فیلم سینمایی "لبه پرتگاه" به کارگردانی بهرام بیضایی گفت: برخی تهیه کنندگان سینما حائلی بین دستگاه دولتی و هنرمندان هستند. به همین خاطر در سینما و تلویزیون ممیزی مستقیما از سمت دولت نیست و تهیه کننده با توجیه بازگشت سرمایه محدودیتهایی را به هنرمندان تحمیل می‌کند. تهیه کننده در سینما از طرف دیگر نقش سفارش گیرنده دارد و باید رضایت سفارش‌دهنده را برای خود داشته باشد تا کارهای بعدی را سفارش بگیرد و از این رو خود به خود ممیزی را انجام می‌دهد. به همین دلیل است که خیلی از فیلمنامه‌ها به دلیل حمایت نکردن تهیه کننده‌ها تولید نمی‌شوند.
وی ادامه داد: آیا قرار است در تئاتر ایران هم این الگو پیاده شود؟ اگر اینگونه است خانواده تئاتر باید جلوی این امر بایستد چون این هدیه می‌تواند برای کنترل بیشتر تئاتر باشد. نکته‌ای که این بدگمانی را تشدید می‌کند سخنی است که در خبر معاون هنری آمده که طی آن عنوان شده در همین مدت زمان مطرح شدن طرح در داخل معاونت عده‌ای متقاضی بوده‌اند. مسئله این است که قبل از اعلام عمومی چه کسانی متقاضی شده‌اند؟ آیا این افراد غیر از کسانی هستند که سابقه فعالیت و همکاری با سیستم دولتی را دارند و حالا قرار است حائلی میان هنرمندان و مدیران باشند؟ این سؤال ایجاد نگرانی می‌کند.
پیروز تأکید کرد: قصدم این نیست که به نگرانیها دامن بزنم ولی نحوه انتشار خبر شائبه برانگیز است . معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در اولین صحبتهای خود پس از حضور در این سمت راجع به هویت دادن و بودجه دادن به گروههای تئاتری اشاره کردند ولی گویا این امر خیلی زود از دستور کار خارج شد.
وی بحث تهیه کننده تئاتر را به عنوان دستاویزی برای ملغی کردن قرارداد تیپ در تئاتر دانست و تصریح کرد: قرارداد تیپ یک ویژگی داشت و آن این بود که دریافتیهای هنرمندان به عنوان یک حق برای قشر تئاتری مطرح شد و دیگر نگاه هدیه‌ای از سمت دستگاه دولتی به آن نمی‌شد. با ورود تهیه کننده قرارداد تیپ می‌تواند ملغی شود و همه چیز به تهیه کننده سپرده شود.
پیروز در پایان سخنان خود خاطرنشان کرد: من به عنوان کسی حرف می‌زنم که با گروه مستقل تئاتر "لیو" چندی پیش اجرای موفق نمایش "به خاطر یک مشت روبل" را پشت سر گذاشتیم ولی همین‌جا متذکر می‌شوم اگر تئاتر به جای تکیه بر حمایتهای دولتی به بودجه تماشاگر تکیه کند خطر بازاری شدن و ابتذال آن را تهدید خواهد کرد. زیرا خیلی از گروهها این توان را ندارند که هزینه‌ها را به درستی از گیشه تأمین کنند. اگر این ابتذال در تئاتر شکل بگیرد چند سال بعد معاون هنری جدید درباره ابتذال تئاتر ایران صحبت خواهد کرد همانگونه که این روزها درباره سینمای چند سال پیش اینگونه یاد می‌شود.
