تهران به علت نداشتن شهرسازی دارای مشکلات بی شمار بصری است؛ که گاه برای شهروندان بسیار گران تمام می‌شود. در این یادداشت نگاهی به مشکلات بی شمار شهرسازی در تهران خواهیم داشت.

اگر ساکن کلان شهر بی سر وسامانی به نام تهران هستید این فاجعه تصویری بزرگ را بارها لمس کرده اید. تهران جایی برای آرامش روزانه نیست!

آنچه در میان شلوغی روز بیش از هر چیز جلب توجه می‌کند، بی نظمی‌هایی است که در شهر به چشم می‌خورد. اگر با دقت بیشتری به این شلوغی و ازدهام بنگریم در خواهیم یافت؛ که یکی از مهم‌ترین مشکلات شهرهای بزرگی چون تهران، عدم نظم در طراحی شهری است. اگر از مسائلی چون: جمعیت تهران، چندگانگی فرهنگی، تعداد بیش از حد وسایل نقلیه و موارد بسیاری از این دست بگذریم، موضوعی جلب توجه می‌کند که در ازدهام این شهر شلوغ اثری عمیق دارد و آن طراحی شهری و مبانی شهر سازی است. گرچه طراحی شهری نامی است، که کمتر مهم به نظر می‌رسد، لیکن حقیقت این است که طراحی شهری در تهران دچار آشوب‌ها و بی نظمی‌های بسیاری است. این طراحی نامطلوب سبب ایجاد اختلالاتی نامحسوس در زندگی مردم می‌شود. بازخوردهای روانی در عدم شهرسازی درست تهران به حدی خطرآفرین است که تجدید نظر در اصلاح آن ضروری به نظر می‌رسد.

یکی از مشخص‌ترین این مشکلات در تابلوهای راهنمایی و محل قرارگیری آن به وضوح قابل مشاهده است. بسیاری از چرغ های راهنمایی عابران پیاده را اگر سالم و روشن فرض کنیم؛ پشت درخت پنهان شده است. این موضوع در طول روز بارها جان عابرانِ عجول تهرانی را با خطر جدی مواجه می‌کند. اما آیا کسی در شهرداری تهران به خطرات احتمالی چنین امری توجه دارد؟ پر واضح است که مسؤلان شهرداری تهران در پاسخ خواهند گفت: تهران آنقدر دچار مشکلات ریز و درشت است که این مشکل در برابر بقیه مشکلات به چشم نمی‌آید. اما این مطلب گرچه جزئی به نظر می‌رسد؛ انبوه مسائل و مشکلات رانندگان و عابران پیاده را دو چندان می ‌کند.

آن‌چه در این میان قابل تأمل است بی توجهی مسؤلان و مهندسین شهرسازی در شهرداری تهران به این بی نظمی و نا آرامی است. عدم دقت به محل نصب تابلوهای راهنمایی و رانندگی، چراغ ها، محل کاشت درختان و بسیاری از مسائل ریز و درشت دیگر هر روز زندگی در تهران را دچار اختلال می‌کنند؛ اما هیچ کدام از این مشکلات برای مسؤلان بزرگ و پر اهمیت نیست!

ساعد مشکی طراح گرافیک در این خصوص می‌گوید: تهران تنها پایتختی است که از ساختار شهری برخوردار نیست، به علاوه کنترل موانع مزاهم بصری در تهران کاری دشوار است. وی ضعف نهادها و گروه‌های دولتی را در این امر می‌توان عدم وجود کارشناسان هنری در این مجموعه دانست. فاصله دیدگانی در هیچ حوزه‌ای در شهرسازی تهران رعایت نشده است. در شرایطی که کارشناسان هنری در دستگاه‌های دولتی حضور ندارد، ضعف خروجی ارگان ها و نهاد ها در تبلیغات شهری‌هم چنین فعالیت‌های هنری قابل پیش‌بینی خواهد بود.

آن‌چه می تواند بیشتر مورد بحث و تفکر برانگیز باشد؛ افزودن به آلودگی‌بصری در حوزه تبلیغات نامناسب در این شهر آشفته است. تبلیغات متنوع و رنگارنگی که بر دیوارها آویخته شده است. نوشته های ریز و درشتی که از هر سو بیننده را در انحصار خود می‌گیرد و هزاران فرم نا به سامان دیگری که هر روز با آن مواجه هستیم. اگر آدم سر به زیری بوده باشید با یک ازدهام تازه مواجه شده اید. مسأله نابه هنجار دیگری که تنها چاره فرار از دیوارهای رنگین را از بین برده است.موضوع تازه ای که چند ماهی است که در تهران رونق گرفته است؛ تبلیغات ریز و درشتی است که روی زمین و با فاصله محدودی از یکدیگر چسبانده شده اند.

و تنها پس از گذر روزانه از این آشفتگی و شلوغی پر ابهام یک سوال مطرح است: چه راهی برای غلبه بر این همه شلوغی بصری در تهران باقی می‌ماند.

حتی تفاوت میان مناطق مختلف شهر تهران در توجه به مشکلات شهری این موضوع را به ذهن متبادر می‌کند که چه تفاوتی میان مناطق مختلف از نظر نظم و امکانات وجود دارد.

زندگی در این شهر شلوغ با تمام مزاحمت های بصری ادامه می‌یابد و هر روز ذهن و اندیشه بسیاری از شهروندان را دچار خستگی می‌سازد. هم چنین حضور در شهری بی نظم چون تهران نه تنها ذهن انسان را آشفته می گرداند بلکه این عدم نظم گاهی زندگی او را با خطر جدی مواجه می‌کند و بر سختی‌های زندگی روزمره می‌افزاید.



مینا عبدی