فرهنگستان هنر چندی است تهیه دانشنامه در زمینه‌های مختلف هنر را مورد توجه قرار داده، اتفاقی که از دوران مدیریت پیشین این فرهنگستان رخ داده و حالا قرار است با تهیه دانشنامه هنرهای سنتی ادامه پیدا کند.

به گزارش هنرنیوز به نقل از خبر آنلاین، در آخرین روز خرداد ماه فرهنگستان هنر خبر تهیه دانشنامه هنرهای سنتی را اعلام کرد. سیدعبدالمجید شریف‌زاده، ریاست دانشنامه‌ هنرهای سنتی و محمدمهدی هراتی عضو شورای عالی دانشنامه‌ هنرهای سنتی ایران را برعهده دارند و قرار است این دانشنامه در 14 گروه به جمع آوری و تدوین اطلاعات موجود در زمینه هنرهای تجسمی بپردازد.

دانشنامه هنرهای سنتی قرار است در بخش‌های نگارگری و کتاب‌آرایی، خوش‌نویسی، فرش، معماری سنتی و هنرهای وابسته، نمایش‌های سنتی و آیینی، موسیقی سنتی، نساجی سنتی و هنرهای وابسته، سفال، آبگینه، هنرهای مرتبط با چوب، هنرهای مرتبط با فلز، مبانی نظری و حکمی هنرهای سنتی، حجاری و هنرهای وابسته و پوشاک سنتی و هنرهای وابسته تهیه شود و چند گروه اجرایی از جمله پژوهشی و فن‌آوری اطلاعات برای آن تشکیل شده است.

به گفته مسئولان تهیه این دانشنامه، گسترش و تعمیق اطلاعات درباره‌ هنرهای سنتی، کمک به ارتقای کمی و کیفی پژوهش‌ها در موضوع هنرهای سنتی از طریق ایجاد امکان دسترسی سریع، دقیق و آسان، زمینه‌سازی برای تعمیق پژوهش‌های بنیادی و گسترده‌تر از طریق جلب توجه و مشارکت پژوهش‌گران، اساتید، مدرسان و دانشجویان و اهل حرفه، ایجاد پویایی بیش‌تر در فضای فرهنگی و علمی از طریق تسهیل دسترسی محققان به منابع گوناگون و گسترده و هموار کردن راه تحقیق در تاریخ هنر ایران‌زمین، کمک به احیا، اعتلا و ترویج هنرهای سنتی و زمینه‌سازی برای تدوین و تألیف مداخل مورد نظر به‌صورت مکتوب، بانک‌های اطلاعاتی موضوعی و لوح فشرده از جمله‌اهدافی است که برای این دانشنامه در نظر گرفته شده است.



تدوین دانشنامه هنرهای سنتی در حالی آغاز شده که هنوز فرهنگستان هنر درباره دانشنامه معماری به نتیجه روشنی نرسیده است. اگر چه طرح دانشنامه هنرهای سنتی مهرماه سال گذشته در فرهنگستان مصوب شد، اما آغاز به کار آن وقتی هنوز دانشنامه معماری ایران بعد از چند سال در فرهنگستان هنر به نتیجه نرسیده، کمی سوال برانگیز است.

دانشنامه معماری ایران به ریاست سید محمد بهشتی تهیده شده و به گفته او، گردآوری و تدوین اطلاعات این دانشنامه به پایان رسیده است. حتی براساس وعده بهشتی در ابتدای سال جاری، دانشنامه معماری ایران تا امروز باید رونمایی شده بود. اما وقتی اردیبهشت هم به پایان رسید و دانشنامه معماری رونمایی نشد، این ابهام را ایجاد کرد که مسئولان فرهنگستان هنر بر اساس چه رویکردی هنوز اقدام به رونمایی آن نکرده‌اند. حالا که فرهنگستان هنر دانشنامه دیگری را در زمینه هنرهای سنتی در دست تهیه دارد، این نکته روشن می‌شود که مسئولان فعلی فرهنگستان با نفس تهیه و تدوین دانشنامه موافق هستند اما شاید شیوه کار و سیاست‌های محتوایی آن اندکی تغییر کرده باشد.

شریف زاده درباره هنرهای سنتی ایران معتقد است: «هنرهای سنتی شناسنامه‌ی ما در دنیاست و شاید پیش از آن‌که نفت در دنیا برای ما شناسنامه شده باشد، ما را به‌عنوان سرزمین فرش‌های بهشتی می‌شناختند، به‌گونه‌ای که در کتاب‌های مستشرقان آمده است: ایرانیان آثار هنری خود را بر کف سالن‌های‌شان می‌اندازند و بر آن زندگی می‌کنند».

و در کنار هنرمندان عرصه هنرهای سنتی، معماران نیز معتقدند معماری ایران همواره گویای هویت و فرهنگ ایرانیان بوده و تا سالهای سال این معماری ایران بوده که جهانیان را با فرهنگ و هنر این سرزمین و تمدن انسان ایرانی آشنا می‌کرد.

در نتیجه محتوای دانشنامه‌های معماری و هنرهای سنتی از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند و هر کدام می‌توانند به نوعی دریچه‌ای باشند برای نگاه به آنچه در تمدن و فرهنگ ایرانی رخ داده است، البته بدون هیچ گونه تحلیل یا قضاوتی؛ چرا که اصولا دانشنامه‌ها چنین وظیفه‌ای را برعهده ندارند.

باید منتظر ماند و دید آیا دانشنامه معماری ایران بالاخره به چه ترتیب رونمایی خواهد شد و آیا دانشنامه هنرهای سنتی خواهد توانست اطلاعاتی مربوط به تاریخ این هنر را با قدمتی بیش از ده هزار سال بدون هیچ کم و کسر در دانشنامه هنرهای سنتی گردآوری و ارائه کند یا نه.

نویسنده:آذر مهاجر