به گزارش مهر، در ابتدای این نشست محمدحسن گنجی - یکی از پدیدآورندگان کتاب - گفت: از قدیم کسانی که دنیا را می شناخته اند، آبراهه ای را که در میان فلات ایران و عربستان واقع است خلیج فارس نامیده اند که در زبان یونانی به آن "سینوس پرفیکوس"، در انگلیسی "پرشن گلف" و در فرانسوی "دو پرس گلف" می گفته اند. اما از سال 1950 و در پی تحولاتی که در مصر به وجود آمد و عده ای نظامی بر سر کار آمدند و با هدف اعتلای فرهنگ قوم عرب اقداماتشان را شرع کردند، گفتند که ما نام این خلیج را بگذاریم خلیج عربی و در واقع داستان همان دیوانه ای است که سنگ به چاه انداخت.


وی افزود: ایران نیز از همان زمان اعتراض خود را نشان داد و از آن زمان به این طرف یعنی از اواسط قرن بیستم به این سو هیچ خلیجی در جهان نیست که به اندازه خلیج فارس درباره اش گفته و نوشته شده باشد.


گنجی با اشاره به محتویات کتاب "وصف خلیج فارس در نقشه های تاریخی" گفت: در این کتاب تمام آن اعتراضات و گفتگوها و تبلیغات و سوء استفاده هایی که از نام خلیج فارس شده، با متانت گفته شده است. نام خلیج فارس هم زمانی از بین می رود که تمام آنچه تاکنون درباره خلیج فارس بوده و گفته و نوشته شده، از بین برود که این کاری محال است.


جواد صفی نژاد - از دیگر پدیدآورندگان اثر - با اشاره به اطلس فراهم آمده از خلیج فارس در این کتاب، گفت: این اطلس دارای 40 نقشه دوران اسلامی و قرون اولیه است و ما گزینش لازم از تمامی منابع موجود این دوران را انجام داده ایم اما مهمترین منبع مورد استفاده کتاب "المسالک و الممالک" استخری بوده است که هر کدام از نقشه های رنگی آن در واقع یک تابلو است. این کتاب با ترجمه فارسی دارای 18 نسخه است در صورتی که از ترجمه های مختلف آن به زبان عربی تنها شش نسخه موجود است که آنها هم در یک نسخه در اروپا منتشر شده و البته فاقد نقشه است.


همچنین محمد باقر وثوقی - از پدیدآورندگان کتاب - با طرح این پرسش که "وصف و توضیح نقشه ها بر چه مبنا و شیوه ای استوار بوده و آیا این کار سابقه داشته است یا نه؟" در پاسخ به آن گفت: این الگو از یک سنت جغرافیایی اسلامی فراموش شده اخذ شده و طراحی درونی آن در واقع احیای این سنت اسلامی است که بعد از دوران صفویه به فراموشی سپرده شد و ما توانستیم این الگو نقشه را بازسازی کنیم.


وی با بیان اینکه کتاب حاوی 160 نقشه است، افزود: این نقشه ها همگی به شکل سال شمار و از سبک زمان بندی بطلمیوسی بوده است تاکنون. اگر این نقشه ها را ورق بزنیم می بینیم که تمام مرزهای باستانی کشور ما در طی زمان از شمال و شرق و غرب کوتاه می شود و تنها یک جا همیشه ثابت مانده است و آن خلیج فارس است که از سه هزار سال پیش مرز جنوبی ایران بوده است.


وثوقی با اشاره به چهارصد و هفتادمین سال پیروزی ایرانی ها بر پرتغالی ها در جنوب ایران، گفت: 470 سال پیش در چنین روزی جنگی نابرابر میان نیروهای ایران و پرتغال در جریان بود و ما شهدایی دادیم که اجسادشان طعمه ماهی های دریا شد. امیدوارم امروز نیز در حفظ این مرز بکوشیم.


امیرهوشنگ انوری - از دیگر پدید آورندگان این کتاب - نیز گفت: خلیج فارسی که امروز می شناسیم بخشی از دریای بزرگی است که به نام دریای پارسی شناخته می شده و شامل دریای سرخ، دریای عمان، خلیج فارس و بخش بزرگی از اقیانوس هند است. نقشه هایی که در این کتاب آمده، از 150 تا 1910 میلادی را در بر گرفته و پنج نسل محقق که کار آنها در واقع حاصل 70 سال پژوهش است در این کتاب گرد آمده است.


فاطمه فریدی - از پدیدآورندگان کتاب - نیز در این نشست خاطرنشان کرد: ما از 400 نقشه اولیه 160 نقشه را انتخاب کردیم که این کار هم بر اساس کیفیت نقشه ها بوده است. نکته جالب توجه این است که در هیچ جایی از این نقشه ها که ما روی آنها کار کرده ایم نام خلیج فارس بدون پسوند "فارس" نیامده است.


در پایان مراسم رونمایی کتاب "وصف خلیج فارس در نقشه‌های تاریخی" لوح تقدیری توسط دکتر حسن حبیبی رئیس بنیاد ایران‌شناسی و فرهنگستان زبان و ادب فارسی به هر کدام از پدیدآورندگان کتاب اهدا و از این اثر رونمایی شد.


این کتاب نخستین اثر از مجموعه اسناد و مدارک خلیج فارس است که توسط معاونت پژوهشی بنیاد ایران شناسی همزمان با روز ملی خلیج فارس منتشر شد.