نگاهی بر بازار تازه های نشر؛
«من و زندگی» و اتوبیوگرافی پستوی خاطرات هنرمند
کتاب «من و زندگی» اثر مرتضی احمدی سال گذشته توسط انتشارات ققنوس به چاپ سوم رسید، این کتاب برای نخستین بار در بیست و چهارمین نمایشگاه بین المللی کتاب به ساحت مخاطبان، ارائه شد.
به گزارش هنرنیوز، «مرتضی احمدی» برای بسیاری از مردم به ویژه پا به سن گذاشته ها نام و چهره ای آشنا است؛ هریک از ما شاید ترانه هایی را که در تهران قدیم به «ترانه های رو حوضی» موسوم بودند و به صورت ضربی اجرا می شدند شنیده باشیم اما در این سالها که ترانه هایی از این دست کمتر اجرا می شوند و این سیاق در معرض فراموشی قرار دارد، مرتضی احمدی تنها بازمانده از هنرمندان این سبک به شمار می آید که همواره برای زنده نگه داشتن این نوع ترانه سرایی و شناساندن آن به مردم و جامعه امروز کوشیده است، وی علاوه بر ترانه سرایی در عرصه سینما هم فعالیت های زیادی نموده است.
«من و زندگی» عنوان کتابی است که در آن احمدی می کوشد تا خاطرات زندگی خود را از تولد تا حضورش در عرصه های هنری و تشکیل زندگی زناشویی مرور نموده به رشته تحریر در آورد، خاطرات روزهایی که از آنها به عنوان روزهای سخت نام می برد و در مقدمه کتاب ضمن اشاره به این مسئله می نویسد: «امروز که زیر سایه ی خیمه ی پیری دراز کشیده ام به روزهایی که جوان بودم و آرام و قرار نداشتم فکر می کنم. جوانی بودم شاداب و قبراق، خیلی قرص پا به زمین می کوبیدم، سرکش بودم؛ قلدر و جویای نام. هر بار که یاد آن روزها می افتم، غم گذشته بیش از پیش جلوی چشم هایم جولان می دهد و سربه سرم می گذارد. ای کاش پدرم برایم شناسنامه نگرفته بود و سال های عمرم گم بودند و تاریخ تولدم به من دهن کجی نمی کرد؛ چه بودم، جه کار می خواستم بکنم، به کجا رسیدم؟»
احمدی در نخستین فصل کتاب از تولد، خانواده و محل زندگی خود در جنوبی ترین نقطه تهران می گوید و در این تفصیل از محله ها، کوچه پس کوچه ها، دست فروش ها، همسایه ها و خیابانهای تهران قدیم عبور می کند و مخاطب خود را در فضای خاطرات نوستالوژیک آن دوران قرار می دهد.
وی در فصل دوم کتاب به خاطرات بچه های محل و جوان های جنوب شهر پرداخته، از شیطنت ها و دعواها و بازی های آنان می گوید.
نویسنده در فصول بعد، به مشغله ها و اوضاع نا بسامان اجتماعی آن سالها از جمله مسئله کشف حجاب و از حضور خود در عرصه های مختلف اداری، ورزشی، و مهمتر از همه حضور در کنار هنرمندان دیگر می پردازد و سپس به پایان جنگ جهانی دوم اشاره کرده و از خاطرات آن روزها در ایران می گوید و هم چنین فصلی را به آشنایی با دوستش ناصر فخر آرایی که در بهمن ماه سال 1327 اقدام به ترور شاه کرده بود اختصاص داده و از دستگیری خود و همینطور مسائل بعد از آن سخن می گوید.
احمدی، مخلص کلام خویش را در آغاز فصل ششم چنین می آورد: «همه چیز من در یک کلمه خلاصه می شد: تئاتر. اگر من در اسفند ماه سال 1322 به راحتی وارد خدمت راه آهن شدم، می توانم ادعا کنم که به دلیل شهرت زودرسم بود و در همان سال هم وارد نئاتر حرفه ای شدم.»
در فصل هفتم، نویسنده به هنر اصلی خود یعنی ضربی خوانی و آواز بیات تهران پرداخته و درباره تاریخچه و چگونگی احیای اولیه آن که به قول خود کمتر کسی از آن آگاهی دارد و درباره علاقمندی اش به این سبک و به شهرت رسیدنش توضیحاتی می دهد.
وی در رابطه با آواز بیات تهران اظهار می کند: « آواز بیات تهران بازگو کننده محرومیت ها، غم ها، رنج ها و افزون بر آن ها دلدادگی های مردم جنوب شهر تهران بوده و هنوز جایگاه واقعی خود را با تمام بی مهری ها و بی اعتنایی ها نزد همان مردم از دست نداده و نخواهد داد. این آواز، به دلیل نفوذ معنوی اش، با فریاد و طغیان مردم اهل دل پیوند داشته است.» و اضافه می کند: «بیات تهران از آغاز پیدایش و شناخت آن به مرور زمان به نام های «لاتی»، «لشی»، «باباشملی»، «کوچه باغی» و بالاخره «غزل» مشهور بوده است.»
احمدی سپس به اوضاع تئاتر در آن روزها و از هنرمندانی که پیشکسوتان این حوزه بوده نظر افکنده و با معرفی هنرمندان و تماشاخانه ها اطلاعات خوبی برای شناساندن آنها به خواننده می دهد؛ در بخشی از این فصل می نویسد:« نیمه شب است و دارم به تکه کاغذهای کهنه و رنگ و رو رفته و پوسیده ای نگاه میکنم که دوروبرم پخش شده اند و پنجاه و چند سال است نگهداری میکنم. هر برگی متلق به یک تماشاخانه است. در حاشیه ها و پشت هر برگ اسم زنان و مردان هنرمندی نوشته شده که خیلی هایشان مرده اند؛ هنرمندانی که کنارشان نشسته ام و با هم گپی زده ایم. چه پاک و بی آلایش بودند.»
وی در خاتمه به چند و چون حضورش در اولین گروه نمایش رادیو، خاطرات دعوت شدنش به جشن عروسی شاه و نحوه تشکیل خانواده اش اشاره می کند.
همچنین نویسنده، با بهره گیری از ترانه هایی که لابه لای خاطرات مذکور و مرتبط با آنها است به تجانس ذهنی مخاطب با واگویه های این خاطرات خود نوشت، کمک شایانی نموده است.
گفتنی است صفحات پایانی کتاب، مشتمل بر عکسهای نویسنده از 16 سالگی او به بعد است که در تکمله خاطرات او، دور و دراز زندگی این هنرمند را در تورقی کوتاه بیانگر است.
