یک کارشناس میراث فرهنگی در گفت و گو با هنرنیوز خاطر‌نشان کرد: در دو دهه اخیر، بویژه پس از جنگ تحمیلی هشت ساله و شرایط خواست تحول اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی جامعه، تحت برنامه‌های توسعه پنج ساله، شرایطی پدید آمد که نیاز به تعیین تکلیف سریعتر آثار تاریخی، طبیعی را هر چه بیشتر محرز ساخت.
او گفت: هر چند این امر به تانی و به مرور شتاب گرفت و مشکلاتی را در هنگام و در پی برخورد با آثار آشکار کرد، هم زمان لزوم توجه بیشتر، عمیق‌تر و گسترده‌تری را در این امر ملموس ساخت.
وی همچنین درباره‌ی تاریخچه ثبت تشریح کرد: ثبت بناها و محوطه‌ها از تاریخ ۲۴ شهریور ۱۳۱۰ شروع و سپس در ۱۵ دی ۱۳۱۰ ادامه یافته تا در سال (۱۳۱۰ ) تعداد (۱۷۸) اثر به ثبت ملی رسید.
او گفت: این روند همچنان تا سال ( ۱۳۹۱ ) طی سالیان متمادی ادامه داشته و در سالهایی با شتاب بیشتر به انجام رسیده است مانند سال ( ۱۳۸۷ ) که تعداد ( ۳۸۰۱ ) اثر به ثبت رسیده است .
این کارشناس میراث فرهنگی درباره تاریخچه تعیین حریم اظهار کرد: تعیین حریم آثار ثبتی از سال ( ۱۳۴۹ ) آغاز گردید و با سرعتی کمتر نسبت به ثبت آثار ملی ادامه یافت چنانچه در سال ( ۱۳۶۵ ) نعداد ( ۱۶۳۲ ) اثر ثبت شده و تنها ( ۲۲۰) اثر تعیین حریم گردیده بود که برابر بود با ( ۴۸/۱۳% ) آثار ثبتی.
وی ادامه داد: تعداد ( ۱۷۴ ) اثر یکبار بازنگری و نیز تعداد ( ۲۳ ) اثر تحت بازنگری و بازنگری مجدد و تنها ( ۱ ) اثر برای چهار بار مورد تعیین حریم قرار گرفته اند .
این کارشناس میراث فرهنگی توضیح داد: در سال ( ۱۳۷۵ ) با تشکیل مجدد کمیته حرائم و تهیه طرح‌های حریم توسط دفتر فنی و کارشناسان شاغل در آن در طی ( ۳ ) سال و آموزش دانشجویان مرکز آموزش عالی میراث فرهنگی و سپس انعقاد قرارداد با این دانشجویان و تعداد طرح‌های حریم که می‌خواهد در طی سال تهیه شود با توجه به نسبت تعداد آثار ثبتی استانها و نیز دقت در انتخاب آثار برگزیده و خاص بین تمامی استانها تقسیم‌بندی گردید و این عمل باعث « حرکتی نو و البته همسو و یکنواخت » در استانها در پروژه تعیین حریم آثار ثبتی را بوجود آورد .
او گفت:ضمنا بیشترین تعیین حریم در طی ( ۱۵ ) سال اخیر مربوط به سال ( ۱۳۸۲ ) است که شامل ( ۲۲۱ ) طرح حریم مصوب است.
وی بیان کرد:البته در پایان سال ( ۱۳۹۰ ) تعداد ( ۳۰۶۷۹ ) اثر ثبتی و فقط تعداد ( ۱۸۴۹ ) طرح حریم وجود دارد که شامل ( ۰۳/۶%) آن است.
او همچنین درباره روند تعیین حریم توضیح داد: با توجه به تعاریف، حریم نیاز به مطالعه در مورد پیرامون و شرایط قرارگیری اثر، قدمت، ویژگی‌های ارزشی از قبیل تاریخی – فرهنگی – مذهبی - اجتماعی مورد لزوم بوده و جهت پایدار ماندن تاثیرگذاری اثر بر محیط اطراف خود لزوم تهیه هرچه سریعتر نقشه حریم و ضوابط مربوط به آن احساس می‌گردد .
این کارشناس با بیان این که طرح حریم پس از سال ( ۱۳۸۴ ) توسط مدیریت استان تهیه و پس از تصویب آن در شورای فنی استان به دفتر ثبت آثار ارسال می‌گردد، اضافه کرد: سپس توسط کارشناسان بخش حرایم دفتر ثبت بعد از بررسی در جلسه‌ای که با حضور کارشناسان دفاتر بناها، بافتها، محوطه‌ها و کارشناس حریم استان به اتفاق مشاور تهیه کننده طرح حریم برگزار شده تا اگر نقصانی در مطالعات یا شناسایی و یا محل گذر خطوط حریم و ضوابط در نظر گرفته در آن مشاهده شد به استان ارجاع داده می‌شود.
او گفت: پس از اصلاح، مجددا در کمیته فنی حرایم مورد بررسی قرار گرفته و پس از تصویب به ارگانهای ذیربط از قبیل: استانداری – شهرداری – بنیاد مسکن - اداره ثبت احوال و املاک – شهربانی - دادگستری – مدیریت میراث فرهنگی استان محل قرارگیری اثر و مرکز اسناد – اداره حقوقی و املاک و روابط عمومی سازمان مرکزی ارسال می‌گردد .
وی اعلام کرد: تعداد ۳۰۶۷۹ اثر ثبتی وجود دارد و با توجه به اینکه از ۲۰۹۶ طرح حریم مصوب تعداد ۲۴۷ مورد آن بازنگری حرائم تصویبی است تعداد ۲۸۸۳۰ اثر ثبتی دارای طرح حریم نیستند و با توجه به تعیین حریم طی ۷ سال گذشته و میانگین ۱۳۳ طرح در طی یکسال زمانی برابر با ۲۱۷ سال را نیاز است تا در صورت عدم ثبت آثار جدید بتوان آثار ثبتی موجود را تعیین حریم نمود .
او گفت: از تعداد ۱۷۸ اثر ثبت شده در سال ۱۳۱۰ تعداد ۸۴ اثر دارای طرح حریم بوده و تعداد ۹۴ اثر طرح حریم ندارند و از تعداد ۹۰ پایگاه میراث فرهنگی که شامل برجسته ترین آثار ثبتی هستند تنها ۵۰ مورد دارای طرح حریم بوده و ۴۰ مورد آنها تعیین حریم نشده اند.
