سیدنی لومت ٢۵ ژوئن ١٩٢۴ در لهستان به دنیا آمد و در همان ایام خانواده او به آمریکا مهاجرت کرده و ساکن فیلادلفیا شدند. اما بعدها او در نیویورک بزرگ شد و به این شهر دل بست. پدر و مادر او هر دو از بازیگران تئاتر یهودی شهر بودند. سیدنی از سن چهار سالگی به همراه خانواده خود روی صحنه تئاتر ظاهر شد و در خردسالی بر روی صحنه تئاتر برادوی در چند نمایش مختلف به بازیگری پرداخت و سال ۱۹۳۹ در فیلم سینمایی «یک سوم ملت» بازی کرد.
لومت خدمت سربازی در جنگ جهانی جهانی دوم گذراند. بعد از جنگ نمایش‌هایی را خارج از برادوی روی صحنه برد و بعد به تلویزیون رفت و مدتی در مقام کارگردان سریال‌هایی چون «استودیو یک» را ساخت. پس از پایان خدمت سربازی در دوران جنگ دوم جهانی، سیدنی لومت در نیویورک به کارگردانی تئاتر پرداخت و بعدها در شبکه تلویزیونی «سی بی اس» به ساختن سریال های پرتماشاگر تاریخی و فیلم های دلهره آور مشغول شد. او هم زمان برخی از آثار تئاتری از جمله نمایش های «یوجین اونیل» را نیز برای تلویزیون کارگردانی کرد.
لومت با نخستین فیلم خود به نام «دوازده مرد خشمگین» در سال ١٩۵٧ با بازی «هنری فوندا» نامزد اسکار بهترین کارگردانی شد. او در این فیلم دوربین خود را به اطاق مشاوره هیئت منصفه یک دادگاه برده است و جایی که یکی از اعضای این هیئت منصفه کم کم یازده نفر دیگر را متقاعد می کند که متهمی که به اتهام یک قتل محاکمه می شود درحقیقت بی گناه است. «۱۲ مرد خشمگین» در رشته‌های بهترین فیلم و فیلمنامه اقتباسی هم نامزد اسکار شد و لومت برای آن خرس طلایی جشنواره فیلم برلین را برد.
فیلم های اولیه سیدنی لومت ریشه تئاتری داشتند. او در سال ١٩۶٠با اقتباس از «فرود اورفیوس» اثر «تنسی ویلیامز» و فیلم «بچه فراری» را با بازی «آنا مانیانی» و «مارلون براندو» ساخت. فیلم سال ۱۹۶۲ «سفر روز طولانی به شب» با بازی «جیسن روباردز» و «آدری هپبورن» با اقتباسی از نمایشنامه یوجین اونیل ساخت.
فیلمهای لومت در دهه ۱۹۶۰ اغلب ماهیت سیاسی داشتند، ازجمله «تپه(۱۹۶۵)» با موضوع جنگ جهانی دوم، «Fail-Safe» با بازی فاندا و «سمسار» که «راد استایگر» برایش نامزد اسکار شد. از دیگر فیلمهایی که لومت در این دوران ساخت می توان به «تپه (۱۹۶۵)»، «بای‌بای برورمن (۱۹۶۸)»، «مرغ دریایی (۱۹۶۸)»، «قرار ملاقات(۱۹۶۹)»، «نوارهای اندرسون(۱۹۷۱)»، «بازی کودکانه (۱۹۷۲)»، «هجوم (۱۹۷۲)» اشاره کرد.
۱۹۷۳ سالی بود که دست گذاشت روی کتابی به قلم «پیترماس» که بر اساس یک ماجرای واقعی نوشته شده بود و با بازی «آل پاچینو»، «سرپیکو» را ساخت، پلیسی که به تنهایی به مبارزه با فساد اداره پلیس نیویورک بر می آید. آل پاچینو هم برای بازی در نقش سرپیکو جایزه بهترین بازیگر آن سال را دریافت کرد. همکاری لومت و پاچینو در شاهکار دیگری ادامه پیدا کرد.
«بعدازظهر سگی(١٩٧۵)» سیدنی لومت بر روی جنایتکاران تمرکز کرده است. این فیلم نیز داستان واقعی یک دزدی بانک در ناحیه بروکلین نیویورک را روایت می کند. «پالین کیل» منتقد معروف از این فیلم به عنوان «یکی از بهترین فیلمهای نیویورکی تاکنون ساخته‌شده» یاد کرد. فیلم برنده اسکار بهترین فیلمنامه شد و در پنج رشته دیگر هم نامزد بود.
او سال بعد با دعوت از «ویلیام هولدن»، «فی داناوی» و «پیتر فینچ» فیلم شبکه را کارگردانی کرد. فیلم «شبکه» نامزد ١٠ جایزه اسکار از جمله بهترین فیلم و بهترین کارگردانی سال شد و پیتر فینچ و فی داناوی جوایز اسکار بهترین بازیگر نقش های اصلی را به دست آوردند. موسیقی متن فیلم، فیلمنامه آن و بازیگر نقش مکمل آن بئاتریس استریت نیز به جایزه اسکار دست یافتند.
لومت در ۱۹۷۸ فیلم موزیکال «جادوگر شهر زمرد» با شرکت «مایکل جکسون» و «دایانا راس» بود که این داستان کودکانه قدیمی آمریکایی را در محله هارلم نیویورک پیاده کرده بود. فیلم فروش موفقی در گیشه نداشت. او سال ۱۹۸۱ فیلم پلیسی «شاهزاده شهر» را کارگردانی کرد و ۱۹۸۳ با فیلم «حکم دادگاه» با بازی پل نیومن بار دیگر به فضا و مکان دادگاه روی آورد و با این فیلم نامزد پنج جایزه اسکار شد.
«فرار با دست خالی» «حرفه خانوادگی»، «غریبه‌ای در میان ما» و «گناهکار» فیلمهای دیگری بودند که لومت در آنها در جستجوی عدالت بود. «شب منهتن» هم دیگر فیلم لومت با موضوع فساد پلیس کمتر مورد توجه قرار گرفت.
آکادمی اسکار سال ۲۰۰۵ تصمیم گرفت که به این کارگردان بزرگ که هیچگاه برنده جایزه اسکار اهدا کند. عملی که «منولا دارجیس» منتقد سینمایی روزنامه نیویورک تایمز در آن زمان آن را «تلاشی برای به دست آوردن دل کارگردانی که اسکار یک عمر او را از قلم انداخت» خواند.آخرین فیلم او به نام «پیش از آنکه شیطان بفهمد» در سال ٢٠٠٧ با شرکت فیلیپ سیمور هافمن و ایتان هاوکز، سیدنی لومت را یک بار دیگر مورد توجه منتقدین سینمایی قرار داد.
روز شنبه ٩ آوریل در سن ۸۶ سالگی در خانه مسکونی خود در «منهتن» به دلیل ابتلا به سرطان درگذشت.
