موسیقی برای تئاتر یك عنصر تكمیلی و زیبایی‌شناسانه در جهت ارایه هرچه بیشتر مفاهیم و احساسات بشری است و از این جهت جایگاه منحصربه‌فرد و قابل اعتنایی در عرصه درام دارد. اما موسیقی تئاتر در كشور ما به مانند خیلی از ژانرهای فرهنگی دیگر جایگاه مشخص و مدونی ندارد. تعاریف ما چنان تفاوت عمیقی با مصادیق جهانی دارد كه از اساس بحث مقایسه منتفی است. به همین بهانه با «ایمان قطبی» آهنگ‌ساز موسیقی تئاتر، به گفتگو نشسته‌ایم؛از اساس بحث مقایسه منتفی است.
تا به حال در موسیقی تئاتر چه کارهایی انجام داده‌اید؟
من از سال ۸۷ فعالیت رسمی خود را آغاز کردم. اولین کار موسیقی تئاتر من در سال ۸۷ بود؛ کاری پرفورمنس برای جشنواره انقلاب فرهنگی که کار کوتاهی بود. بعد از آن کار سنتی- موزیکالی در سال ۸۸ انجام دادم و پس از آن چندین کار کوتاه دیگر که برای جشنواره‌های مختلف در تهران و شهرستان‌ها ساختم. مهمترین آثارم را در سال گذشته در جشنواره آئین سنتی به اجرا درآوردم. سال گذشته را با دو کار با عناوین «کسی دلش برای شما تنگ نمی‌شود» و «لطف شما همیشه شامل حال بوده»، گذراندم که بخش برگزیده جشنواره نیز شد.
در جشنواره کودک نیز فعالیت‌هایی داشته‌ام و در جشنواره‌ای که در کرمان برگزار شد، موسیقی این برنامه توسط من اجرا شد. همچنین کاری برای انجمن کانون اصلاح و تربیت انجام داده‌ام. آخرین فعالیتم نیز هفته گذشته در میان عموم بود و با عنوان «کسی دلش برای شما تنگ نمی‌شود» در تالار مولوی به نمایش درآمد. بیشتر به اجرای موسیقی در کنسرت‌ها پرداخته‌ام و گاهی اوقات نیز در زمینه موسیقی سنتی فعالیت کرده‌ام.
تماژ اجراهایتان را خودتان می‌نویسید یا کارگردان برنامه‌ای که با آن کار می‌کنید؟
بیشتر تماژها با مشورت کل گروه به نوعی با خود کار صورت می‌گیرد. یعنی بر اساس نوع کار، موسیقی آن را انتخاب می‌کنیم. در دو اجرا نیز من ۲ اثر را به سلیقه خود پیشنهاد دادم که مورد توجه کارگردان نیز قرار گرفت. ولی در کل موسیقی با مشورت و همفکری کل گروه برای اجرا انتخاب می‌شود.
چه رابطه‌ای بین موسیقی و تئاتر وجود دارد؟
موسیقی و تئاتر رابطه مستقیمی با هم دارند. موسیقی و تئاتر از اجزای مختلف ولی شبیه به هم تشکیل شده‌اند. مانند لباس، صحنه، گریم و دوربین؛ که همه این اجزا در کنار هم هنر اصلی را به نام هنر اجرایی شکل می‌دهند و موسیقی و تئاتر بدون این عوامل، کار ناقصی است. گاهی اوقات موسیقی در قالب یک هنر اجرایی به روی صحنه قابل بیان است.
به نظر شما تا چه اندازه عموم مردم با موسیقی تئاتر آشنایی دارند؟
متأسفانه به موسیقی تئاتر آن‌گونه که باید، پرداخته نشده است. تخصص و گرایشی جدا با عنوان آهنگ‌سازی تئاتر در ایران وجود ندارد. متخصصینی که فقط در عرصه آهنگ‌سازی تئاتر تحصیل کرده باشند، نداریم. اکثر آهنگ‌سازان موسیقی تئاتر از گرایش‌های مختلف که کاملاً با این عرصه متفاوت است وارد موسیقی تئاتر شده‌اند. من نیز در رشته مهندسی مواد تحصیل کرده‌ام ولی از آنجایی که به موسیقی و آهنگ‌سازی و همچنین به تئاتر علاقه داشتم، تصمیم گرفتم علاقه خود را دنبال کنم. اکثر آثاری که من دیده‌ام به صورت موسیقی انتخاب شده، برای یک اجرا درآمده‌اند. بعضی موسیقی‌ها با کاری که اجرا می‌شود همخوانی ندارد. معمولاً به صرف اینکه کاری انجام شود، موسیقی توسط کارگردان یا شخص دیگری انتخاب می‌شود و این به دلیل شناخت نداشتن از نوع و جنس موسیقی است که با اجرا هماهنگ باشد. موضوع‌هایی که در تئاتر به نمایش درمی‌آیند گاه با موسیقی که برای آنها انتخاب می‌شود، کاملاً ناهماهنگ هستند. این به دلیل نداشتن شناخت کافی به این امر است.
چه بی توجهی هایی در زمینه موسیقی تئاتر صورت گرفته است؟ چه کارهایی باید انجام می‌شده است ولی تاکنون مورد توجه قرار نگرفته است؟
مشکل این است که طی چند سالی که من مشغول به فعالیت هستم، حمایت به صورت جدی صورت نمی‌گیرد. بودجه کافی نیز به موسیقی تئاتر اختصاص داده نمی‌شود. نوازنده‌های موسیقی تئاتر نیز به دلیل عدم حمایت از این عرصه و همچنین نبود حمایت جدی از نوازنده‌ها، بسیار کم در این عرصه فعالیت و حضور پررنگ دارند. گروه‌های تئاتری اکثراً به دلیل نبودن حمایت و عدم تأمین مالی به سمت‌وسوی اجراهای ضبط شده سوق داده شده‌اند.
در حال حاضر ما در زمینه آموزش موسیقی تئاتر نیز کمبود داریم. ما حتی در این عرصه یک کتاب خوب و مفید نداریم. بهتر است به امر آموزش و پژوهش و تحقیق در موسیقی تئاتر بیشتر بها داده شود.
مطلع هستیم که شما نوازنده تنبک هم هستید؛ توجه به ساز تنبک و جایگاه آن در موسیقی امروز ما کجاست؟
درصد اجرای موسیقی پاپ نسبت به موسیقی سنتی ما خیلی بیشتر است. تبلیغات در زمینه موسیقی پاپ نیز گسترده‌تر از موسیقی سنتی است. موسیقی سنتی ما آن‌طور که باید و شاید، شناخته نشده است. بسیاری از جوانان ما حتی نام سازهای سنتی را نشنیده‌اند و اجرای موسیقی سنتی نیز بسیار کم شده است.
شیوه‌های ترویج سنت تنبک‌نوازی در موسیقی امروز چگونه می‌تواند باشد؟
اطلاع‌رسانی راه بسیار مطلوبی برای ترویج تنبک‌نوازی است. بیشتر از طریق خود مردم و کسانی که در هنر هستند، مفید است یعنی اطلاع‌رسانی مردم به مردم. در تلویزیون و رادیوی ما درباره موسیقی تئاتر تبلیغی صورت نمی‌گیرد و از طریق روزنامه‌ها و مجلات و سایت‌های مختلف، می‌توان موسیقی تئاتر را به همگان معرفی کرد.
به نظر شما اساتید تنبک صنف حامی دارند؟
نه. صنفی که به صورت تخصصی از تنبک و سازهای سنتی حمایت کند وجود ندارد. تنها انجمن موسیقی ایران و خانه موسیقی هستند که کارهای حمایتی و برنامه‌ریزی‌ها را انجام می‌دهند. ولی دستگاهی که به صورت مجزا از این ساز حمایت کند، وجود ندارد.
پیشنهاد شما برای گسترش استفاده از سازهای سنتی چیست؟
برای این که این ساز بتواند پیشرفت کند باید نگرش کلی و همه‌جانبه به موسیقی سنتی و کلاسیک ما انجام شود. ابتدا باید فرهنگ‌سازی در این عرصه صورت گیرد و هدف اصلی موسیقی و این که چه چیزی قرار است بیان شود، تعیین شود. سپس در ادامه این روند درباره سازها و این که حرف سازها چیست، صحبت شود.
