برای درگذشت «ران ران شاو»؛
غولی که «بروس لی» را از دست داد
نام ران ران شاو غول رسانه ای هنگ کنگ یادآور فیلمهای اکشن و ترسناک و خاصه فیلمهای کونگ فویی کم هزینه است.
تاريخ : دوشنبه ۲۳ دی ۱۳۹۲ ساعت ۱۲:۲۲
شاو که متولد چین است به همراه برادر بزرگتر خود از پیشگامان تولید و کارگردانی فیلم در آسیا محسوب می شود، او همچنین مالکیت سینماهای زنجیره ای پرسودی را در چین بر عهده داشت. کمپانی های او سالانه بیش از 800 فیلم در عرصه جهانی پخش می کنند.
شاو پس از مرگ برادرش در سال 1985 توجه خود را به تلویزیون زیاد کرد و به مدیر قدرتمندی در این عرصه تبدیل شد. او به دلیل نوع دوستی و همچنین کمکهای خود در زمینه آموزشی و پزشکی بارها مورد قدردانی حکومت کمونیست چین و حتی انگلستان قرار گرفته است.
شاو که بیشتر به سینما به عنوان یک تجارت می نگریست روزی در پسخ به سوال خبرنگاری که پرسیده بود چه نوع فیلمهایی را دوست دارد گفته بود:«مشخصا فیلمهایی را دوست دارم که پول ساز هستند.»
ران ران شاو 23 نوامبر 1907 در «شائو بیفو» در «نینگبو» در استان ژجیانگ چین متولد شد. در دوران کودکی به همراهخانواده اش به شانگهای رفت جایی که پدرش یک تجارت پرسود در زمینه نساجی به راه انداخت. ران ران و برادرش «ان می» علاقه زیادی به تجارت نشان ندادند اما صنعت سرگرمی برای آنها چیز دیگری بود. اولین کاری که این دو تولید کردند تئاتری بود با نام «مردی از شن سی.» همان شب اول بازیگر نقش اول این نمایش از صحنه افتاد و موجب خنده تماشاگران شد. شاو این حادثه را وارد فیلمنامه کرد و آن را دوباره نوشت. همین طرح در سال 1924 به اولین فیلم آنها تبدیل شد.
بعد از تولید چند فیلم دیگر و هنگامی که سرزمین مادری شان در1927 توسط ملی گراها و کمونیست ها بی ثبات شد دو برادر تصمیم گرفتند به سنگاپور نقل مکان کنند که ان زمان جز استعمارات بریتانیا بود. آنها علاوه بر تولید فیلم در سنگاپور وارد تولید فیلمهای خارجی و ساخت چند تئاتر شدند. کسب و کار آنها قبل از اینکه ژاپن در 1941 به مالزی حمله کند رونق خوبی گرفته بود. در همان زمان طبق گفته های شاو و برادرش آنها بیش در 4 میلیون دلار طلا، جواهر و چول را حیاط پشت خانه شان دفن کردند و پس از جنگ جهانی از آن برای از سرگیری حرفه خود استفاده کردند.
در 1959 با تبدیل هنگ کنگ به اولین بازار فیلمهای چینی شاو به این شهر نقل مکان کرد در حالی که برادرش کسب و کار خود را در هنگ کنگ ادامه داد. او در هنگ کنگ یک شهرک سینمایی، چندین استودیو و برجهای مسکونی برای بازیگرانش ساخت. در آن زمان که صنعت فیلم هنگ کنگ فیلمهای 60 دقیقه ای می ساخت که بودجه شان به ندرت از چند هزار دلار تجاوز می کرد، استودیوهای شاو شروع کردند به ساخت فیلمهایی 2 ساعته با بودجه های 50 هزار دلاری که در مقایسه با استاندارد فیلمهای آن زمان مبلغ زیادی محسوب می شود.
شاو در ادامه فیلمهایی ساخت که به آنها لقب فیلمهای «دراگون لیدی» داده بودند. فیلمهایی چون «بانو مار سفید(1963)» و «خانم ژنرال(1965)» که موفقیت مالی زیادی برای او به همراه داشتند. شاو اواخر دهه 60 دریافت که فیلمهای رزمی می توانند پول بیشتری هم بسازند. او حرفه اش را با تولید فیلمهای «پنج انگشت مرگ(1973)» که امروز یکی از آثار کلاسیک کونگ فویی محسوب می شود و «مردآهنی (1973)»، «ماجراجویان شائولین(1976)» دنبال کرد. منتقدین این فیلمها را غیر هنری و یک بعدی می دانستند در حالی که تماشاگران هنگام نمایش این فیلمها سالن ها را پر و هنگام نمایش صحنه های اکشن به شدت تشویق می کردند.
شاو برای اینکه فیلمهایش توزیع بیشتری داشته باشد سینماهای خود را به بیش از 200 عدد در آسیا و آمریکا افزایش داد. خودش در این باره گفته: «ما مانند هالیوود دهه 30 بودیم. همه چیز را کنترل می کردیم، استعداد، تولید، توزیع و مراسم ها را.» این موجب شد تهیه کننده ها، کارگردان ها و بازیگران روش شاو را «مشت آهنین» بدانند. در 1970 «ریموند چاو» که یکی از تهیه کنندگان کمپانی شاو بود کمپانی «خرمن طلایی(Golden Harvest)» را تاسیس کرد که استقلال مالی و خلاقانه بیشتری را به ستارگان و کارگردانها می داد. بزرگترین سرمایه گذاری چاو که شکست قابل توجهی برای شاو محسوب می شد حمایت از «بروس لی» بود. لی که برای برادران شاو کار می کرد از آنها درخواست تنظیم قراردادی را کرد که در آن برای هر فیلم به او 10 هزار دلار می داد، آنها قبول نکردند اما خرمن طلایی این فرصت را به لی داد و او را در سود فیلمهایش شریک کرد.
«مشت خشم» یا همان «رئیس بزرگ(1971)» اولین فیلم بروس لی با خرمن طلایی بود و رکورد گیشه هنگ کنگ را شکست و موجب گردآمدن نامهای بزرگ در این کمپانی شد و انحصار طلبی برادران شاو را شکست، اما نفوذ شاو از صنعت فیلم فراتر رفته بود. سرمایه گذاری های او در پدیده تلویزیون آسیا سود بیشتری را از تولید فیلم برای او به همراه داشت. او در 1972 پخش از «تی. وی بردکستز(TVB)» را شروع کرد و خیلی زود 80 درصد سهام بازار هنگ کنگ را بدست آورد.
شاو با ثروت رو به رشد خود به بیمارستان ها، یتیم خانه ها و کالجهای هنگ کنگ کمک می کرد که این امور برای او عناوینی چون رتبه امپراطوری بریتانیا و لقب شوالیه به همراه داشت. در 1990 او 10 میلیون پوند برای تاسیس انسیتو امور چینی ران ران شاو در دانشگاه آکسفورد جایی که فرزندانش تحصیل می کردند کمک کرد. او در 2004 هم جایزه شاو را که یک جایزه بین المللی برای پژوهش در نجوم، ریاضیات و پزشکی بود بنیانگذاری کرد. بعلاوه او بیش از 100 میلیون دلار به دانشگاه های چین، سیل زدگان چینی و آسیب دیدگان دیگر بلایای طبیعی کمک کرده است. رهبران چین در ضیافتهای زیادی در پکن سخاوتمندی های او را گرامی داشته اند. او حتی در آمریکا هم سرمایه گذاری کرده است. در 1991 هنگامی که کمپانی میسی در آستانه ورشکستگی بود او 10 درصد از سهام این مجموعه را خرید و به یکی از بزرگترین سهام داران این مجموعه تبدیل شد. شاو حتی بعد از 90 سالگی هم از طریق کنترل استودیو شاو حضور قدرتمندی در صنعت فیلم هنگ کنگ داشت.
او سرانجام در 7 ژانویه 2014 در خانه اش درگذشت. شاو درگذشته و حالا باید دید تهیه کنندگان مستقل می توانند بر بازار هنگ کنگ و فیلمهای گنگستری و پلیسی و خشونت آمیز تسلط یابند یا نام او همچنان پس از مرگش هم بر سینمای آسیا سایه خواهد اندخت.
یاسین پورعزیزی
