به گزارش هنرنیوز، با نیما آذری – مدرس،
طبیعتگرد و فعال اکوتوریسم – درباره روستا گردی و مشکلاتش به گفت و گو نشستیم.
آموزش روستاگردی از چه زمانی شروع شده و کار کارشناسان درباره‌ی آن چیست؟
آموزش اهمیت زیادی دارد و فکر می‌کنم آموزش اولین گام در جهت بهبود هر بخشی است. به هر حال همه ما وقتی وارد جامعه می‌شویم نخستین بحثمان مدرسه است. آموزش نخستین حرکت اجتماعی ماست و در بحث گردشگری هم همینطور است. ما احتیاج داریم همه دست اندرکاران از گردشگر تا راهنمای تور، راننده و صاحبان خدمات همه بایدآموزش ببینند. آموزش به بخش‌های مختلف تقسیم می‌شود که نوع نگاه ما به آموزش هم بسیار مهم است.
بخشی از آموزش به قبل از مدرسه و بخشی از آموزش به گردشگری و برخی به محیط زیست بازمی گردد. فکر می‌کنید اعضای خانواده می‌توانند خودشان آشنا شوند یا باید به موسسه بیایند؟ یا یک نهاد دولتی مثل میراث و فنی حرفه‌ای باید این کار را انجام دهد؟
بهترین نوع آموزش مثل همه جاها آموزش غیرمستقیم است. عادت کردیم به این نوع آموزش که مستقیم و کلاسیک باشد که یک کل مستمع یک متکلم وحده به عنوان انتقال دهنده آموزش باشند. در حالی که من فکر می‌کنم بهترین نوع آموزش غیرمستقیم و در محیط است. ما لازم است در هر رشته‌ای که می‌خواهیم آموزش ببینیم از جمله گردشگری، محیط به ما آموزش دهد.
به عبارتی ما باید محیط را آماده کنیم. محیط شهری و روستا هر کدام المان‌هایی دارد که باید ما را به سمت آموزش ببرد. ما مرتب در حال آموزش‌بینی هستیم. متأسفانه کمتر آموزش‌هایی به صورت غیرمستقیم می‌بینم. اگر بخواهم من نوعی آموزشی درباره گردشگری ببینیم باید دنبال موسسه‌ای باشم، ثبت‌نام کنم و سر کلاس بنشینم. اخیراً بیشتر توجه شده است، بیلبوردهایی در سطح شهر و یا المان‌ها و مجسمه‌هایی را در برخی شهرها می‌بینیم .
از سویی متأسفانه هنوز که هنوز است جای آموزش‌های عملیاتی چه در مدرسه و چه بیرون آن خالی است مثلاً بحث روستاگردی را دانشجو نمی‌تواند به عنوان یک روستایی از نزدیک تجربه کند و حس او را درک کند. آموزش‌ها را متأسفانه فقط به صورت مستقیم و سر کلاس داریم.
اشکال پایین بودن فرهنگ مردم در طبیعت گردی کجاست؟
ما هنوز باید خیلی کار کنیم. در بحث آموزش و تور لیدری شاید جامعه جوانی داشته باشیم. هنوز جایگاه‌ها مشخص نیست. گاهی تورلیدرهایی داریم که به دنبال فضاهای نامأنوسی هستند که خیلی ارزشی نیست. هر چقدر جلوتر برویم و هر چیزی جایگاه خودش را پیدا کند، می‌توانیم به طرح مشخصی برسیم که جایگاه آنها مشخص باشد. گاهی این صحبت‌ها را داریم که با روزمره شدن طرح‌های آموزشی می‌رسیم به نقطه‌ای که کیفیت آموزش پایین می‌آید و می‌تواند یک آسیب باشد. راه مقابله با آسیب ایجاد طرح‌های انقلابی در آموزش و دگرگونی نیست.
به نظرم اینگونه نباید با قضیه برخورد کرد. گاهی پیشنهاد می‌شود چون کیفیت‌های آموزشی به روزمرگی می‌رسد و افراد خوراک علمی جدید پیدا نمی‌کنند این آموزش‌ها را تعطیل کنیم. من خودم شخصاً خیلی موافق نیستم مثل اینکه بگوییم چون از این به بعد فارغ‌التحصیل بیکار زیاد هست کلاً دانشگاه را ببندیم. اولاً احجاف در حق افراد جدید است. دوم راه مقابله این نیست.
من فکر می کنم هر چه جلوتر برویم جایگاه آموزش تخصصی را باید جستجو کنیم. جامعه یاد گرفته پذیرای این آموزش‌ها شود و آموزش جایگاه خودش را به هر حال پیدا کرده اما می‌دانم دچار روزمرگی هم شده است.
باید آموزش‌های تخصصی کوه‌نوردی، غارنوردی، روستاگردی، پرنده‌نگری بگذاریم و در آموزش‌ها و تورهای تخصصی تجربه عینی و عملیاتی داشته باشیم و بتوانیم راهنمایان را بخش‌بندی کنیم. مثلاً یک راهنمای عمومی داشته باشیم که در رشته تخصصی پرنده‌نگری مدرکی داشته باشد و به این ترتیب بازار را بخش بندی کرد.
این خیلی ایده‌آل است و فکر نمی کنم اجرایی شده باشد؟
پرنده‌نگری و کوه‌نوردی به سمت آموزش تخصصی حرکت کرده است. غارنوردی هم یکی دو سال به این سمت پیش رفته اما اینکه در حد ایده‌آل باشد نه نیست.
پیشنهادات شما برای آموزش تورلیدری چیست؟
آموزش راهنمایان نیازمند بازنگری است. باید آموزش‌ها را مرحله‌ای و عملیاتی کرد. قبول دارمبه عنوان مدرس ضعف‌هایی را داریم. افراد کمتر عملیاتی آموزش می‌بینند. مقداری مشکل هزینه‌ها در بخش عملیاتی وجود دارد. ما باید راهنمایان را درجه‌بندی کنیم. آنگاه در آموزش تخصصی نیازمند آموزش عملیاتی باشیم. این نسخه بهتری است. گذراندن ۱۷-۱۸ واحد در ۳۷۰-۳۸۰ ساعت مفید و لازم است اما کافی نیست. بهتر است ۱۸۰ ساعت مقدماتی باشد و بقیه تخصصی و عملیاتی باشد.
حرف آخر؟
آموزش را در گردشگری جدی بیگریم. این آموزش‌ها با بخش‌های حرفه‌ای ارتباط پیدا کند. راهنما آموزش می‌بیند اما همچنان تورها ملزم به داشتن راهنمای کارت دار نیستند. باید ملزم شوند تا بتوانیم برای راهنمایان ایجاد شغل کنیم. تا کسی که آموزش می‌بیند انگیزه داشته باشد و احساس مفید بودن کند. در یک کلام نیازمند ارتباط بیشتر بین بخش آموزش و تورها هستیم.
