کارگاه «خوزستان، صنعت نفت، فرهنگ سکونت» از ۱۰ تا ۱۳ اسفند ماه در قالب سفر چهار روزه به استان خوزستان برگزار و همایش این کارگاه با حضور شرکت کنندگان و استادان علمی در روزهای ۲۰ و ۲۱ فروردین ۱۳۹۲ برپا می‌شود.
حمیدرضا سپهری مدیرعامل مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران در گفتو با خبرنگار مهر در مورد این برنامه توضیح داد: پس از تلاش زیاد در سال ۱۹۰۸ (۱۲۸۷ شمسی) در مسجد سلیمان از عمق ۳۰۷ متری نفت فوران کرد و این اکتشاف آغاز رویدادی مهم و تأثیرگذار در جنوب خوزستان شد و صنعت نفت آغاز به کار کرد.
وی افزود: نفت از طریق لوله در چهار نقطه پمپاژ شده و در آبادان صادر می شد که پس از زمانی با احداث پالایشگاه نفت تصفیه و صادر شد. در این مسیر سلسله اتفاقات اجتماعی، فرهنگی، کالبدی، اقتصادی و ... روی داده است که در سطح ملی نیز تأثیراتی داشته‌اند.
وی ادامه داد: در محوطه‌های نفت‌خیز، محله‌های مهندسی و کارمندی و کارگری شکل گرفت. مدرسه، بیمارستان، درمانگاه، رستوران، ورزشگاه، برای قشرهای گوناگون شاغل در صنعت نفت ساخته شد. اجتماعات تازه‌ای بنیان گذاشته و تغییرات عمده‌ای در روند شکل سابقه‌دار و سکونت در این بخش از خوزستان اتفاق افتاد.
سپهری بیان کرد:‌ آنچه قابل توجه است و باید شناخت قابل قبولی از آن صورت گیرد، تغییرات تدریجی ولی مستمری است که در نقاطی نظیر مسجد سلیمان، آغاجاری، هفتگل، اهواز و آبادان اتفاق افتاده است.
وی به این تغییرات اشاره کرد و گفت: از منظر معماری و شهرسازی و یا شاید از دیدگاه فرهنگ سکونت، صنعت نفت باعث شد که خارجیان از اروپایی گرفته تا آسیایی، در شرایط متفاوت بهره برداری از امکانات سکونتی و رفاهی قرار گیرند و از این طریق اسلوب های زندگی مردم خوزستان را تغییر دهند.
این مهندس معمار بیان کرد: شناخت خوزستان، همواره با بررسی کارهای انجام شده در چارچوب تعامل بین انسان، سرزمین و صنعت نفت همراه است چراکه این تعامل انسانی از فرهنگ مردم خوزستان جدانشدنی است.
وی به انشقاق فرهنگی که در اثر ورود خارجیانی که به خاطر کار در صنعت نفت به ایران آمدند اشاره کرد و گفت: از طریق نفوذ بیگانه و انشقاق فرهنگی‌ای که صنعت نفت به وجود آورد، لغات بیگانه در گفتگوهای ساکنان رخ نمود، ورزش‌های ناآشنا برای ایرانیان مرسوم شد، غذا، لباس، طبقه اجتماعی آنها تغییر کرد.
سپهری بیان کرد: همۀ این اتفاقات را می‌توان نتیجه تأثیری که این صنعت جدید در جنوب خوزستان پایه گذاشت، دانست. در این میان طبقه میانی مدیران ایرانی صنعت نفت، حلقه اتصال این انتقال فرهنگی بودند.
وی به کارگاهی که قرار است در خوزستان برگزار شود اشاره کرد و گفت:‌ مرکز مطالعات و تحقیقات معماری و شهرسازی ایران بر آن شده است که شناخت فرهنگ جدیدی که از طریق صنعت نفت بر خطه جنوبی کشورمان حاکم شده را در قالب برگزاری کارگاه «خوزستان، صنعت نفت، فرهنگ سکونت» بررسی کند که این کار را به دبیرخانه رویدادهای معماری خود محول کرده است تا با اتکا به تجربه های قبلی بتواند دست یافته‌های به روزی را از تاریخ صد ساله خوزستان ارائه دهد.