کتاب «فرهنگ جملات حکمی کلیله و دمنه» برای نخستین بار توسط انتشارات روزگار منتشر شده است.

به گزارش هنرنیوز، این کتاب که به تحقیق محمد گودرزی دهریزی مدون شده است مجموعه ای از عبارات و آموزه های اخلاقی است که به شیوه فرهنگ نویسی تنظیم شده است، نویسنده هدف از تدوین این فرهنگ نامه را تبیین اندیشه های حکمی کلیله و دمنه می داند که علاوه بر استفاده آموزشی از کاربر ذوقی نیز بهره مند است.

به گفته محمد گودرزی دهریزی، وی روش کار خود را منطبق با تدوین کتب فرهنگ نامه ای قرار داده و در نخستین گام از شیوه فیش برداری استفاده نموده و حدود صد و بیست وپنج مدخل را با تفکیک موضوعی از منظر معنا و اندیشه برای آن در نظر گرفته است.

نویسنده در توضیح سر فصل های اختصاصی این فرهنگ نامه ان را به بخش هایی چون الف)مدخل ها ب)جملات و عبارات حکمت آمیز پ)یادداشت ها ت)واژه نامه ث)علایم اختصاری منقسم می کند.

وی بدنه این فرهنگ نامه در بخش جملات و عبارات حکمت آمیز به هفت صورت متمایز چنین منفک نموده است؛ 1/جملات و عبارات حکمت آمیزی که از زبان علما یا حکما نقل شده است، 2/جملات و عبارات حکمت آمیزی که صورت نقل قول ندارند و از زبان راوی یا شخصیت های کتاب نقل می شوند، 3/جملات و عبارات حکمت آمیزی که چند موضوع متفاوت را در بر دارند اما بین هیچ کدام از آن عبارات ارتباط معنایی وجود ندارد، 4/جملات و عبارات حکمت آمیزی اندک و کوتاهی که چند موضوع متفاوت را در بر می گیرند اما بین موضوعاتشان ارتباط معنایی وجود دارد، 5/جملات و عبارات حکمت آمیز اندک؛ اما بلندی که چند موضوع را در بر می گیرند و تفکیک کردنشان به اندیشه حکمی کلام لطمه نمی زند، 6/اندک عبارات حکمت آمیزی که حدیث نفس شخصیت های داستانی کتاب است و به عنوان جمله یا عبارات حکمی ذکر نشده است، 7/ضرب المثل ها یا نقل قول های عربی که در متن کلیله و دمنه به صورت پراکنده ذکر شده و از نظر محتوایی ارزش بسیار دارند.

کتاب«فرهنگ جملات حکمی کلیله و دمنه» با بهره گیری از ساختار مدقق فرهنگ نویسی می تواند ورود به کتاب عظیم «کلیله و دمنه» را برای مخاطبان این حوزه سهل الوصول نموده و دانشی منتظم از آموزه های این کتاب را فرا روی آنان بگشاید.

گفتنی است «کلیله و دمنه» کتابی است مبتنی بر چند اثر هندی که مهم‌ترین آنها پنجه تنتره (به سانسکریت पञ्चतन्त्र)به معنی پنج فصل و به زبان سانسکریت است. در روایات سنتی برزویه «مهتر اطبّای پارس» در زمان خسرو انوشیروان را مؤلف این اثر می‌دانند. نام پهلوی اثر «کلیلگ و دمنگ» بود. صورت پهلوی این اثر هم اکنون در دست نیست و در طول سالیان از بین رفته است. اما ترجمه‌ای از آن به زبان سریانی امروز در دست است. این ترجمه نزدیک‌ترین ترجمه از لحاظ زمانی به تألیف برزویه‌است.

پس از اسلام روزبه پوردادویه (ابن مقفع) آن را به عربی ترجمه کرد ترجمه ابن مقفع بسیار مقبول افتاد و مظهری از فصاحت در زبان عربی تلقی شد. ترجمه ابن مقفع امروز موجود است امّا میان نسخ مختلف آن گاه تفاوتهای زیادی دیده می‌شود.

ابن ندیم در الفهرست کلیله و دمنه را در شمار «کتابهای هند در افسانه و اسمار و احادیث» آورده‌است و درباره آن گوید: کتاب کلیله و دمنه هفده بابست- و گویند هجده باب بوده که عبدالله بن مقفع و دیگران آن را ترجمه کرده‌اند، و این کتاب به شعر هم در آورده شده، و این کار را ابان بن عبدالحمید بن لاحق بن عقیر رقاشی کرده‌است و علی بن داود نیز آن را به شعر درآورده، و بشر بن معمده ترحمه‌ای از آن دارد که پاره‌ای از آن در دست مردم است. و من در نسخه دیدم که دو باب اضافه داشت و شاعران ایرانی این کتاب را به شعر درآورده‌اند که از فارسی به عربی ترجمه شده‌است. و از این کتاب مجموعه‌ها و منتخباتی است که ساخته گروهی مانند ابن مقفع و سهل بن هارون و سلم رئیس بیت‌الحکمه و ...

ترجمه عربی ابن مقفع پایه ترجمه‌های دیگر قرار گرفت و کتاب از عربی به فارسی، یونانی، ترکی، اسپانیایی، روسی، آلمانی ترجمه شد.