به گزارش هنرنیوز؛ سعید اسدی که در آیین اختتامیه سی‌و‌چهارمین جشنواره تئاتر فجر برای دومین بار پیاپی حکم دبیری گرفت، در روزهای پایانی سال ۱۳۹۴ از موفقیت جشنواره سال قبل گفت و تاکید کرد که براساس همان خط مشی سعی در بهتر برگزار کردن، جشنواره دارد.
او همچنین گفت که این رویکرد را دنبال خواهد کرد تا یک تعامل صریح با رسانه‌ها داشته باشد، چرا که هر کدام از بخش‌هایی که به نحوی در برگزاری جشنواره یا انعکاس آن درگیر هستند باید مسئولیت خود را بپذیرند و اگر جشنواره سیوچهارم موفق بود به دلیل انجام یک کار تیمی بوده است.
مشروح مصاحبه ایسنا با دبیر جشنواره تئاتر فجر را در ادامه می‌خوانیم:
جشنواره تئاتر فجر صاحب یک آیین‌نامه مصوب می‌شود؟اسدی در ابتدای این مصاحبه درباره اینکه با توجه به تمدید دوره دوم دبیری‌اش در جشنواره تئاتر فجر آیا قرار نیست اقدامی برای تدوین یک آیین‌نامه مشخص صورت دهد تا جشنواره پس از ۳۴ دوره برگزاری، هرسال دستخوش تغییرات مدیریتی قرار نگیرد، بیان کرد: اصولا کسی که دبیری جشنواره را بر عهده می‌گیرد، در ادامه یک روند تاریخی کار را عهده‌دار می‌شود چون جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر یک ساختار و پیشینه‌ای دارد که تاکنون براساس آن عمل شده و اگر منصفانه نگاه کنیم، می‌بینیم که در بخش‌هایی خیلی هم خوب عمل کرده است. در جشنواره سیوچهارم هم با تکیه بر مطالعه‌ی ساختاری که در گذشته وجود داشت و البته با لحاظ کردن تفاوت‌هایی، عمل کردیم.
او در عین حال مطرح کرد:یک نکته را نباید فراموش کنیم که جشنواره تئاتر فجر دو بخش دارد؛ یک بخش آن مدیریت برنامه‌ریزی است تا نظمی در برگزاری وجود داشته باشد و بخش دیگر هم به تولید تئاتر ایران مربوط می‌شود. به این ترتیب تدوین یک آیین‌نامه مطمئنا می‌تواند حرکت مثبتی باشد اما کاری نیست که به سادگی و با سرعت بتوان آن را انجام داد چرا که تا وقتی که سیاست‌های موجود برای تولید تئاتر ایران دوام و قوامی پیدا نکند و فستیوال فجر در بخشی که قرار است به آن توجه کند، سامان نیابد، شرایط راحت نخواهد بود. این اتفاق باید سیال و منعطف باشد تا از قابلیت‌هایی که وجود دارد بتوان به شکلی استفاده کرد. به همین دلیل فراخوان‌هایی که برای جشنواره داده شده و فراخوانی هم که برای سال آینده خواهیم داد به نوعی همان دستورالعمل‌های قبلی است و یک مطالعه نشان می‌دهد که بخش عمده‌ای از این دستورالعمل در طول سال‌ها تکرار شده است و بخش عمده‌ای از نواقصی که وجود دارد معمولا به کیفیت کارها برمی‌گردد.
دبیر جشنواره تئاتر فجر اضافه کرد: برای سال آینده قصد دارم فراخوان را قدری گسترش دهم تا مقدماتی برای تدوین یک آیین‌نامه فراهم شود که البته این را هم دبیر جشنواره نمی‌تواند انجام دهد بلکه باید یک شورایی برای بررسی وجود داشته باشد تا در نهایت در شورای سیاست‌گذاری اداره کل هنرهای نمایشی هم به نحوی بررسی و مصوب شود. بنابراین فکر می‌کنم امسال با هماهنگی‌ای که با اداره کل هنرهای نمایشی وجود دارد، بتوانیم این کار را شروع کنیم تا قاعده‌ای مصوب شود که با تغییر مدیران و دبیرها دستخوش تغییرات بنیادین نشود.
فراخوان جشنواره سیوپنجم تغییر میکندوی با اشاره به اینکه متغیرهای تئاتر ایران زیاد است که همیشه فصلی و سالیانه تغییر می‌کنند، خاطرنشان کرد: بیش از تدوین یک آیین‌نامه، تعیین یک خط مشی مهم است که بتوان بعد از چند سال آن را تعقیب کرد و در نهایت به یک آیین‌نامه مشخص رسید. سال آینده با کوششی که خواهیم کرد تغییراتی اتفاق خواهد افتاد که در ادامه سیاست‌های دوره سیوچهارم و اهمیت دادن به گروه‌های نمایشی خواهد بود، چون آنچه می‌تواند ما را نجات دهد توجه به ماهیت گروه‌های تئاتری و تقویت آنها و نیز توجه به تولید تئاتر است. در حالی که متاسفانه این مسئله سال‌ها در تئاتر ما نهادینه شده بود و در جشنواره سیوچهارم کاهش پیدا کرد.
استقرار دبیرخانه دائمی برای جشنواره تئاتر فجراسدی همچنین درباره استقرار و تشکیل یک دبیرخانه دائمی برای جشنواره تئاتر فجر به ایسنا گفت: مسلما فستیوال‌های بین‌المللی ناگزیرند که دبیرخانه دائمی داشته باشند و در این دو دوره اخیر هم با حضور یک دبیر به هم متصل شدند، دبیرخانه عملا به یک دبیرخانه دائمی تبدیل شده است به ویژه آنکه جشنواره سیوپنجم از همان روز اختتامیه به نحوی آغاز شد. با این حال معتقدم یک دبیرخانه دائمی باید تشکیل شود هرچند در ساختار اداره کل هنرهای نمایشی یک دبیرخانه دائمی برای تمامی جشنواره‌ها وجود دارد و عملا کار جشنواره‌ها هیچ‌گاه تعطیل نمی‌شود، اما برای جشنواره تئاتر فجر وجود یک دبیرخانه دائمی نیازمند یک مکان دائمی است و نیروی انسانی کافی هم باید در اختیار باشد. در این راستا مقدماتی فراهم شده است تا دبیرخانه مکان بهتر و نیروی انسانی کافی داشته باشد.
انتشار فراخوان بعد از تعطیلات نوروزسعید اسدی در بخش دیگری از گفت‌و‌گویش با ایسنا درباره تغییرات فراخوان جشنواره سیوپنجم تئاتر فجر نسبت به دوره قبل توضیح داد: جزئیات فراخوان تا حد زیادی پیش رفته و متن کامل آن بعد از تعطیلات نوروز منتشر خواهد شد. در این فراخوان جزئیات بیشتری ذکر می‌شود تا از ابهام و کلی‌گویی بیرون آید و سوءتفاهم‌هایی را که معمولا در حین کار پیش می‌آید برطرف شود. این را هم بگویم که در دوره سی و‌چهارم متوجه شدیم بسیاری از کسانی که قصد داشتند در جشنواره شرکت کنند اصلا فراخوان را نمی‌خواندند، یعنی بر حسب عادت‌های خود عمل می‌کنند؛ به همین دلیل به درخواست‌هایی که جشنواره از آنها دارد توجه نمی‌کنند و در حین برگزاری جشنواره قضاوت‌هایی می‌کنند که جوابش را می‌توان در فراخوان پیدا کرد.
عده‌ای فکر می‌کردند پذیرش گروه، فقط یک شعار استاو افزود: در فراخوان دوره سیوچهارم گفته بودیم که در جشنواره با گروه‌های تئاتری سروکار داریم و به نظر می‌رسد عده‌ای فکر می کردند این فقط یک شعار است. در حالی که ما متن را از یک شخص نمی‌توانستیم بپذیریم و جالب است که بگویم وقتی کسانی که به دبیرخانه می‌آمدند و متوجه جدی بودن قضیه می‌شدند، در همان دبیرخانه یک گروه تشکیل می‌دادند؛ گروه‌هایی که اسمش را همان جا انتخاب کردند و سال تأسیس‌اش هم ۹۴ می شد.
وی در پاسخ به اینکه تشکیل یک گروه در لحظه‌ای کوتاه بدون هیچ سازو کار و برنامه‌ریزی چقدر می‌تواند مفید باشد؟ اظهار کرد: ما هم براین مسئله واقف بودیم که این اتفاق بدون هیچ سازمان و برنامه‌ریزی اتفاق می‌افتد ولی با این حال منعی برای حضور ایجاد نکردیم و قابلیت گروه‌ها را درنظر داشتیم، اما در فرایند بررسی نقاط ضعف و قوت جشنواره امسال، همین موضوع لحاظ شد که وقتی گروهی تجربه، سابقه و حتی سازمان ندارد چطور می‌تواند وارد فعالیت تولیدی شود و سعی کردیم این فعالیت تک محوری را به شکلی سامان دهیم؛ بنابراین جزئیات بیشتر را در آینده نزدیک حتما در فراخوان که چند سورپرایز هم دارد، خواهید دید.
وضعیت اسفناک تئاتر، اغراق‌امیز استاسدی درباره اینکه با توجه به انتقادهایی که برخی هنرمندان از وضعیت تئاتر دارند، چقدر جشنواره تئاتر را می‌توان موفق دانست؟ گفت: بخشی از آنچه ما در تئاتر می‌گوییم خالی از اغراق نیست ضمن اینکه خالی از حقیقت هم نیست. به نظرم پارامترهای مختلفی در تولید یک اثر نمایشی وجود دارد که قابل بررسی هستند. حقیقت این است که در دوره‌های مختلف، تئاتر دارای کیفیت‌های متفاوتی بوده ولی فکر می‌کنم گاهی الفاظی مثل اینکه تئاتر ایران در حال مرگ است یا از بین رفته یا وضعیت آن اسفناک است عباراتی اغراق‌آمیز هستند، چون در دنیا هم همین‌طور است و در هر مکانی که برویم مجموعه‌ای از تولیدات تئاتر را می‌بینیم که همه آنها دارای یک کیفیت نیستند.
او ادامه داد: جشنواره‌ها فرصتی هستند برای نشان دادن قابلیت‌ها و حتی نواقص و ضعف‌هایی که وجود دارد. جشنواره یک گردهمایی است که آدم‌ها می‌توانند در آنجا خودشان را آشکارتر ببینند. جشنواره موفق جشنوارهای است که در آن بیشتر کارهای با کیفیت وجود داشته باشد و معتقدم به جای غر زدن و اعلام مرگ کردن باید کوشش‌هایی برای بهبود وضعیت از هر جهت انجام شود که البته در این بین نوک پیکان به سمت متولی این حوزه در دولت است که این هم می‌تواند درست باشد، چون توسعه سخت‌افزاری تئاتر ما اصلا با شرایط تولید همخوان نبوده و باید رشد پیدا می‌کرده است.
وی تصریح کرد: جشنواره تئاتر فجر هر سال آنچه را در تئاترایران وجود دارد، خیلی عریان نشان می‌دهد و قضاوت عادلانه درباره این رویداد به این برمی‌گردد که فکر کنیم آنچه در طول سال اجرا شده چه بوده و آنچه در تئاتر اتفاق می‌افتد چیست؟ بنابراین جشنواره هم متأثر از همین جریان است و با این حال معتقدم جشنواره سیوچهارم موفق عمل کرده است و با کیفیت برگزار شد.
جشنواره تئاتر فجر نباید مثل یک کمپانی باشداسدی در ادامه درباره اینکه چرا برخی از چهره‌های مطرح تئاتری که به نوعی سرمایه محسوب می‌شوند در جشنواره خالی بود آن هم با توجه به اینکه برخی هنرمندان علاقه‌ای به حضور در جشنواره فجر ندارند، بیان کرد: وقتی گفته می‌شود جای خالی، باید به تمایل آن افراد هم توجه کرد. البته معتقدم دعوت از افراد برای حضور در جشنواره را نباید بر عهده این رویداد فرهنگی بدانیم. یکی از مسائلی که تغییر آن را در جشنواره به طور محسوس می‌بینم و در جشنواره سیوپنجم هم اعمال می‌شود، ادامه همین موضوع است که تا حد ممکن مرور سال گذشته را شاهد باشیم. این روند کاملا برخلاف جشنواره فیلم فجر است که تولیدات سال آینده را در جشنواره می‌بینیم،چون در تئاتر باید برایند سال گذشته را ببینیم و آن را به قضاوت بگذاریم.
او افزود: یکی از ایرادات جشنواره در تاریخ برگزاری‌اش این بوده که بنا به سیاست‌های تشویقی و حتی برای ترویج تئاتر، در دوره‌هایی علاقه‌مند بوده که خودش به مثابه یک تولیدکننده وارد شود. من همه تلاش خود را براین مبنا می‌گذارم که جشنواره همانند یک کمپانی عمل نکند در حالی که هنوز توقع کمپانی از آن وجود دارد. چرا یک جشنواره باید اعلام کند که متنی را می‌پذیرد و برای تولید آن اقدام می‌کند؟ چرا باید کارهایی برای جشنواره تولید شوند که بعد اجرای آنها را روی دست تماشاخانه‌ها بگذارد؟ چرا باید از جشنواره انتظار داشت که جای خالی یکسری افراد را پر کند؟
دبیر جشنواره تئاتر فجر گفت: جشنواره یک ساختاری دارد و عده‌ای در یک دوره تمایل به اجرای نمایش در آن دارند. البته در این بین مدیرفستیوال هم می‌تواند انتخاب و دعوت‌هایی داشته باشد کما اینکه امسال هم همین‌طور بود ولی باید دید چه کسانی شرایط حضور در جشنواره و نیز تمایل به حضور در آن را دارند؛ بنابراین معتقدم باید بیش از هر چیز این تصور را زدود که جشنواره یک کمپانی است. حال ممکن است برخی جشنواره‌ها تعداد کمی از هنرمندان را دعوت کنند که کاری برای آنها تولید کنند که البته این هم منطقی نیست و باید تولید برای اجرای عمومی باشد.
او با اشاره به حضور چهار نسل از کارگردانان تئاتر در جشنواره امسال و چهره‌هایی که اعتبار بخشیدند، اضافه کرد: نکته مهم این است که باید ببینیم جای کدام گروه‌های فعال در جشنواره خالی است، چون از فردگرایی باید دوری کرد و البته اینکه گروه‌های حرفه‌ای تئاتر هم بخواهند از مسیر جشنواره به اجرا برسند خیلی درست نیست و بیشتر این مسیر را برای گروه‌های جوان می‌توان پسندیده دانست.
برخی تئاتری‌ها از داوری در جشنواره میترسنداسدی در بخش دیگری از گفت‌وگوی خود با ایسنا، درباره برخی انتقاداتی که نسبت به داوری جشنواره مطرح می‌شود و نیز نبود نماینده‌ای از نسل میانه در ترکیب داوران توضیح داد: اول این گله را باید از تئاتر ایران داشت که انتقادات خود را مثل آن حرف‌هایی که عده‌ای از سر بغض می‌زنند، مطرح نکنند. شرایط داوری در جشنواره امسال متفاوت بود چون یک ماه تمام روی این ترکیب کار کردیم، ولی برخی از کسانی که می‌خواستیم حضور داشته باشند، خودشان در جشنواره اثر داشتند و جوانانی را هم که دعوت می‌کردیم خیلی فروتنانه خودشان را شایسته حضور در ترکیب داوری نمی‌دانستند.
او ادامه داد: ضمن این که خیلی صریح بگویم برخی دوستان هم داوری را نپذیرفتند، چون از واکنش‌های احساساتی‌گرایانه و غیرمنطقی هنرمندان تئاتر می‌ترسند، یعنی از آنجا که گاهی تهمت‌ها و ترور شخصیت‌هایی که برای این جشنواره اتفاق می‌افتد، برای داوران هم پیش می‌آید، عده‌ای از کسانی که شایسته داوری بودند، می‌گفتند وقتی در تئاتر ایران همه اول هستند چه کسی را برگزینیم و بعدا چطور پاسخ دهیم؟
کار داوران مورد تایید من استاو اضافه کرد: به هر حال فکر می‌کنم گروه داوری امسال این قابلیت را داشت که دانش آکادمیک و دانش عملی تئاتر را با هم داشته باشد و خوشبختانه اتفاقی که افتاد نسبت به آنچه قبلا رخ داد، کم‌حاشیه بود. ضمن اینکه یادمان نرود ما با هنر به مثابه یک امر ذوقی طرف هستیم و درصدی از یک امر ذوقی کمیت قابل سنجش است و درصدی دیگر کیفیتی است که با عدد نمی‌توان سنجید، به همین دلیل ویژگی‌هایی که ذائقه آدم‌ها است در داوری و سلیقه آنها نیز تأثیر دارد و نمی‌توان در داوری‌های هنری مطلق سخن گفت و به یک اتفاق نظری که همه از آن رضایت داشته باشند، رسید. با این حال شخصا نمی‌توانم بگویم کدام کار بهتر بود، ولی به عنوان دبیر جشنواره با اعتمادی که به داوران داشته و دارم، باید بگویم کاری که آنها انجام دادند، مورد تأیید من هم هست.
به توفیق بخش بین‌الملل افتخار میکنماسدی همچنین درباره کیفیت آثار بخش بین‌الملل جشنواره تئاتر فجر و اینکه در برخی موارد به نظر می‌رسید به دلیل کمبود بودجه از یک کشور، چند نمایش پذیرفته شده که همه هم باکیفیت نبودند، گفت: این که کشورهایی مثل مجارستان یا اسپانیا چند نمایش در جشنواره داشتند، به دلیل بودجه نبود چون تم‌ها و دستورالعمل‌هایی را در نظر داشتیم که براساس آنها عمل کردیم، هر چند برخی فکر کردند این حرف‌ها شعار است.
او با اشاره به اینکه فرآیند جشنواره سال ۹۴ از آبان ماه آغاز شد و هفته تئاتر لهستان هم در همین راستا برگزار شد، اضافه کرد: ورک‌شاپ‌هایی در جشنواره برپا کردیم که البته تحت تأثیر هیجان و هیاهوی جشنواره هم قرار گرفت. ضمن اینکه در بخش اجرایی تکنولوژی‌های جدید اجرا مورد توجه ما بود که امروزه، جدا از سبک و سیاق‌های هنری خیلی پیشرفت کرده و ممکن است حتی هنرمندان هم فرصت نداشته باشند که بروند و آنها را در جایی ببینند. برهمین اساس در آثاری که ممکن است متوسط بوده باشند هم ویژگی‌هایی وجود داشت که به همان خاطر دعوت شدند.
وی ادامه داد: اهمیت قائل شدن جشنواره به گروه، پیامی را با خود دارد و به این ترتیب وقتی از گروه حرف می‌زنیم از افراد آن صحبت نمی‌کنیم بلکه از خط مشی و سبک و سیاق و کارهای زیبایی‌شناسانه و نوع تفکر آن صحبت می‌کنیم. ما از دو گروه خارجی برای جشنواره دعوت کردیم که قابلیت لازم را داشتند، یکی گروه تئاتر "زنده" از مجارستان که در کار صحنه‌ای از یک تکنولوژی نه چندان پیچیده به شکل خلاقانه استفاده می‌کرد ولی کارشان به اندازه "هملت" اوستر مایر جلوه نکرد. هم چنین دو کار گروه اسپانیا هم جزو قوی‌ترین کارهای بین‌المللی بود که براساس رویکرد ما انتخاب شدند ولی متاسفانه در رسانه‌ها خیلی بازتاب نیافت.
دبیر جشنواره تئاتر فجر همچنین با انتقاد از تئاتری‌هایی که از برنامه‌ها و کارگاه‌ها و نشست‌های برگزار شده آن‌طور که باید استقبال نکردند، گفت: متأسفانه با وجود خبررسانی‌هایی که شده بود بسیاری از افرادی که همیشه کشورهای پیشرفته و جشنوارهای حرفه‌ای را مثال می‌زنند و انتظار بهترین‌ها را دارند، از برنامه‌های تدارک دیده شده استقبالی نکردند، در حالی که انتظار دارند همه چیز حرفه‌ای باشد ولی خودشان در یک اندازه حداقلی هم حرفه‌ای برخورد نمی‌کنند. با این حال توفیق بخش بین‌الملل را به دلیل پکیجی که با یک هدف مشخص آماده شده بود را موفق می‌دانم و به آن افتخار می‌کنم.
اسدی با اشاره به اینکه برای حضور برخی از گروه‌های خارجی بیش از هفت ماه زمان صرف شده است، ادامه داد: سال آینده هم در این بخش با خط مشی جلو می‌روم و فرآیند انتخاب در بخش بین‌الملل از همان روز پایان جشنواره سیوچهارم آغاز شده است. در این راستا با یکسری نماینده و فعالان در ایران و خارج از کشور همکاری می‌کنیم و با گروه‌هایی ارتباط برقرار کرده‌ایم که نتیجه آن را در جشنواره خواهید دید.
ترجمه و انعکاس اشتباه در نشست خبری اوسترمایروی در پاسخ به اینکه آیا ضوابط حضور گروه‌های خارجی برای اجرای نمایش به ویژه در بخش پوشش زنان، تغییری نسبت به سال ۹۴ خواهد داشت تا آنچه در نمایش «هملت» اوسترمایر پیش آمد تکرار نشود؟ توضیح داد: در آن موضوع متأسفانه ترجمه اشتباه انجام شد و چیزی که انعکاس یافت، واقعیت نداشت. با تکنولوژی‌هایی که در دنیال امروز وجود دارد، برای بررسی صحت این مسئله می‌توان نمایشی که اوسترمایر در تهران اجرا کرد را با کار اصلی مقایسه کرد و آن وقت خواهید دید که در هر دو اثر، یک بازیگر زن بازی می‌کند. درواقع این تمهید نمایش بوده که یک نفر همزمان نقش «گرترود» و «اوفلیا» را بازی کند و این جزء دراماتورژی و کارگردانی کار است. من هم تعجب کردم که در آن نشست مطالب خلاف واقع نوشته و بازتاب داده شد.
او گفت: با این حال خود اوسترمایر هم معتقد بود که جزئیات را فدای کلیت کار نمی‌کند و نمایش خود را اجرا کرد و اصلا این بحث که عده‌ای می‌گفتند اوسترمایر قربانی شد وجود ندارد. با وجود این‌ها هر گروهی که بخواهد در ایران نمایشی اجرا کند براساس ضوابطی است که می‌پذیرد و در این بین عده‌ای هم بوده‌اند که موافق شرکت در جشنواره نشدند چون اکر قرار بود جایی از کارشان را طبق ضوابط ما تغییر دهند، ماهیت اثرشان از بین می‌رفت.
جشنواره سیوپنجم به دنبال جذب اسپانسرسعید اسدی در بخش پایانی این گفت‌و‌گو درباره بودجه جشنواره و اسپانسر نیز گفت: در این باره باید سپاس ویژه‌ای داشته باشم از مدیر کل هنرهای نمایشی که در رأس این اداره کل حمایت کردند و اگر ایشان به همراه معاون اجرایی‌شان (پیمان شریعتی) و دوستان دیگر این چنین زحمت نمی‌کشیدند و آنچه را احتیاج بود به موقع در اختیار ما قرار نمی‌دادند، جشنواره سیوچهارم موفق نمی‌شد، چرا که با پشتیبانی آنها ما در برگزاری اجرایی جشنواره تنگنای مالی نداشتیم و حتی کاتالوگ را همان ابتدای جشنواره منتشر کردیم.
او با بیان اینکه کمک هزینه‌های گروه‌ها نیز در دو قسط کامل پرداخت شد، افزود: با این حال شکل آرمانی بودجه هنوز محقق نشده است و دیلیل اینکه روی فراخوان هم بیشتر کار کردیم برای این بود که چشم‌انداز بودجه مشخص باشد و وعده‌ای بیهوده ندهیم؛ به ویژه آنکه وزیر ارشاد نوید دادند که سال آینده باید بهتر باشد و در دوره پسابرجام سهم بیشتری به جشنواره می‌رسد. همچنین به دنبال این هستیم که برای جذب حامی مالی اقدام کنیم که نتایج آن را می‌توان امسال دید.
