اسماعیل آذر در گفتگو با هنرنیوز؛
ترانه‌های مبتذل را از شعر و موسیقی دور کنیم
دکتر امیراسماعیل آذر گفت: توامان شعر و موسیقی در فرهنگ ما اجتناب ناپذیر است این دو را باید همیشه باهم به یاد آورد.
تاريخ : يکشنبه ۱۸ مرداد ۱۳۹۴ ساعت ۱۶:۱۹
دکتر آذر در گفتگو با خبرنگار گروه کتاب و ادبیات هنرنیوز درباره پیوندهای موسیقی و ادبیات گفت:بدیهی ترین مسائلی که در حوزه فرهنگ ما مطرح است آمیزه موسیقی و شعر است.
وی با بیان این مطلب افزود: از همان نخستین روزهایی که تاریخ مدون ادبی را داشتیم با این مقوله مواجه بوده ایم. اولین ترانه‌ای که رودکی ساخت و با ساز در دربار آن روزگار اجرا شد ترانه «بوی جوی مولیان» بود که «بوی جوی مولیان آیدهمی، یاد یار مهربان آید» و بعد از آن وقتی فرخی سیستانی سراغ امیر جغتاییان رفت ترانه ای را به عنوان هدیه برای او برد که با ساز همراه بود و آن ترانه این بود «با کاروان حله برفتم ز سیستان، با حله ی تنیده ز دل بافته ز جان» و از این قبیل آمیزه های شعر فراوان در تاریخ ادبیات هست.
وی با اشاره به روزگار نزدیکتر به دوره معاصر و ذکر شواهد پیوندهای موسیقی و شعر در این ایام اظهار داشت: در روزگار مشروطیت یادگار میرزاده عشقی و عارف قزوینی را در ضمیر تاریخی خودمان داریم که «از که از خون جوانان وطن لاله دمیده» و نمونه‌های فراوان دیگر.
این محقق و پژوهشگر ادبیات با طرح آسیبهای ترانه در روزگار ما گفت: دریغا که شکوه ترانه‌های بسیار متعالی با ترانه‌هایی با شعرهای ابتذال مثل «خانم گل دیگه ندارم تحمل» و موارد دیگر رو به تنزل گذاشته و از این طریق ما شاهد سقوط در ترانه سرایی مان هستیم؛ مخصوصا در خارج از مرزهای کشور عزیزمان که باید تا جای ممکن رسوخ این ترانه ها را به فرهنگ خودمان کم کنیم. اما اینکه ترانه چقدر با موسیقی بهم آمیخته است به زعم من ترانه همان موسیقی و موسیقی همان ترانه است.
وی تصریح کرد: اگر شعرهای زبان فارسی را با لحن و ریتم بخوانید با تمام این مصادیق می‌توانید پایکوبی کنید، هرشعری را از هر شاعری می خوانید به همی نحو است؛ «چه شود گر به چهره زرد من نظری برای خدا کنی، که اگر کنی همه درد من به یکی نظاره دوا کنی» و نیز شعرهای حافظ«الا یا ایها الساقی ادرکاسا و ناولها، که عشق آسان نمود اول ولی افتاد مشکلها» و در واقع هر شعری که وزن عروضی داشته باشد؛ و شنونده غیر حرفه‌ای آن را با وزن گوش کند آمیزه از موسیقی و شعر است.
این استاد دانشگاه در خاتمه پیوند موسیقی و شعر را اجتناب ناپذیر خواند و گفت: موسیقی سبب تعالی تاکید و سبب می شود که شعر بهتر شنیده شود، سبب تاکید بر مفاهیم شعر می شود و شعر سبب می شود تا موسیقی زیباتر در گوش جای خودش را باز کند بنابراین توامان شعر و موسیقی در فرهنگ ما اجتناب ناپذیر است این دو را باید همیشه باهم به یاد آورد اما جالب اینجاست که شعر بدون موسیقی دارای ریتم و آهنگ و موزون است و موسیقی هم وزن را در خود دارد مگر موسیقی آوازی .
