خارجی ها هم جهاز دارند؟



... و اما بعد از ایران



مراسم مربوط به جهاز یا جهیزیه در کشورهای دیگر هم وجود داشته و دارد. در اصل، هدف از دادن جهاز، کمک به شوهر در تامین خانواده بوده است و اینکه اگر شوهر از دنیا رفت، زن بتواند از کودکان اش حمایت کافی داشته باشد. حتی در قدیمی ترین گزارش های موجود، یعنی در قانون حمورابی، به جهاز اشاره شده است و از روی آن می توان فهمید جهاز برای عروس از قبل یک رسم بوده است. قوانین مربوط به جهاز در اقوام باستان به این صورت بوده است که بعد از مرگ شوهر، همسرش مالک جهاز است. جهاز او فقط توسط فرزندان خودش به ارث می رسد و اگر پدر، جهاز را برای دخترش فراهم کرده باشد خود دختر مالک او محسوب نمی شود...







● قدمت طولانی شیربها و جهاز در اروپا



جهاز به طور گسترده در اروپا وجود داشته است. در دوران هومریک یونانی ها به خانواده داماد شیربها می دادند. بعدها در دوران کلاسیک (قرن ۵ قبل از میلاد) جهاز جای شیربها را گرفت.



رومی های باستان هم جهاز داشتند و در بعضی قبایل آلمانی هم به جای آن، مهریه متداول بوده است. ویلیام شکسپیر در داستان شاه لیر هم به ماجرای جهاز پرداخته است.



در اواخر قرن ۲۰، اگر کسی دختربچه ای را می دزدید و یا به دختری جوان تجاوز می کرد جریمه او این بود که جهاز او را بدهد. تهیه جهاز برای زنان فقیر هم نوعی اقدام خیرخواهانه محسوب می شده است و رسم گذاشتن هدیه در جوراب بچه ها در کریسمس از این افسانه منشأ گرفته است که سنت نیکلاس در جوراب سه خواهر فقیر طلا گذاشته تا جهاز خود را با آن تهیه کنند.



سنت الیزابت پرتغال و سنت مارتین دو پورس هم از این طریق برای تهیه جهاز به فقرا کمک می کردند. در روم باستان، مراکز خیریه ای که به تهیه جهاز کمک می کردند تشویق می شدند، حتی یکی از آنها ایالت پوپ۷ را به دست آورد.



در بعضی قسمت های اروپا، دادن ملک به عنوان جهاز مرسوم بوده است و اگر فردی دختری هم نداشت به عروس اش ملک می بخشید.



پادشاهی پرتغال، دو شهر را به ملکه انگلیسی خود در سال ۱۶۶۱ به عنوان جهاز بخشید و این وقتی بود که پادشاه چارلز دوم، پادشاه انگلستان، اسکاتلند و ایرلند با کاترین براگانزا، پرنسس پرتغال ازدواج کرد. این دو شهر عبارت بودند از: بمبئی در هند و تانگیر در مراکش.



در انگلستان زمان ویکتوریا، جهاز در طبقات بالای اشراف حکم ارثیه زودهنگام دختر را داشت و تنها دخترانی بعد از مرگ والدین ارث می بردند که جهاز نگرفته بودند. اگر زن و شوهری فوت می کردند و فرزند نداشتند، جهاز زن به خانواده خودش برمی گشت.



از میان همه اقوام اروپایی، رومی ها به این موضوع معروف بودند که قوانین ویژه ای برای جهاز داشتند چون در کل، قوانین ازدواج آنها بسیار پیچیده بوده است.







● چینی ها و ماجرای جهاز



در چین، سنت بر این است که خانواده داماد برای عروس هدایایی که به آن «هدایای چای» می گویند تدارک می بینند. معمولا یک سبد میوه، غذاهای دریایی خشک شده، چای و گوشت خوک سرخ شده، تنباکو و آب انگور هدیه داماد است. خانواده عروس هم جهاز می فرستند. لباس، جواهرات، دکورهای خانگی و وسایل آشپزخانه که مدت کوتاهی قبل از ازدواج یا درست در مراسم عروسی به خانه عروس و داماد جدید منتقل می شود.



اقلام ارسالی بسته به وضع مالی عروس فرق دارد اما معمولا این اقلام است: جواهرات و طلا، دو بطری که با نوار قرمز بسته می شود و به آن جام های داماد و خانواده او می گویند، وسایل سرویس بهداشتی، ملحفه و بالش که با طرح های اژدهای سنتی، سوزن دوزی شده است، قیچی، خط کش و کمربند، آب نبات، سرویس چای خوری شامل قوری، کتری و سینی چای، پارچه هایی که با برگ درختان به هم بسته می شوند، گیاهان سنتی، پول شانس و خوشبختی (لی شی) و میوه های خشک شده.







● رقص جهاز در آفریقا



در میان آفریقایی ها و به ویژه در سودان، قبایلی مثل دنیکا رقصی به نام جهاز دارند. در این رقص، مردان سعی می کنند هرچه بالاتر بپرند و خانواده خانم را تحت تاثیر قرار دهند.



به طور سنتی در آفریقا خانواده داماد حدود ۱۰۰ عدد چهارپا به خانواده عروس می دهند. معمولا پسران برای به دست آوردن دختر مورد علاقه خود به این صورت رقابت می کنند که تعداد چهارپای بیشتری را برای دختر پیشنهاد می کنند.







● هندوها، نیاکان خود را پیشکش می کنند



طبق رسوم هندوها، یک پسر جوان بدهی خود را به نیاکان اش از طریق ازدواج پرداخت می کند. بنابراین تمام موضوعات مربوط به عروسی مثل جهاز، معنی خاصی پیدا می کند. عروس معمولا با خانواده شوهر زندگی می کند و خانواده های فقیر از عروس به عنوان یک کمک استفاده می کنند. علاوه بر این خانواده داماد به دلیل آنکه خانواده عروس، دختر و در اصل کمک شان را از دست می دهند این موضوع را جبران و تلافی می کنند. خانواده عروس هم مجبورند به خانواه داماد جهاز بدهند.







● کولی ها با یک گردن بند شروع می کنند



در جوامع کولی، خانواده داماد برای به دست آوردن عروس باید به خانواده او چیزی بدهد و در اصل داماد جهاز می دهد و بحث جهاز بر سر آن است که پدر عروس چانه می زند که چه قدر باید برای دخترش پرداخت شود و او از تولد تاکنون چه قدر خرج برداشته است! وقتی توافق حاصل شد مراسمی تحت عنوان «پلیاشکا» برگزار می شود. پدر داماد یک بطری آب انگور را در دستمال ابریشمی رنگی می پیچد و آن را به گردن بندی از سکه متصل می کند، سپس آن را به گردن عروس می اندازد.







● جهاز رنگی در اروپای شرقی



در قرون وسطی و پس از آن، ساکنان اروپای شرقی به دختران شان در سن ۱۲ سالگی تخت خواب و مبل می دهند. این اثاثیه با طراحی و تزیین های خاصی رنگ می شوند که نمایانگر تاریخچه خانواده و منطقه ای است که دختر در آن زندگی می کند. عروس های این ناحیه اروپا با انواع اشیا و وسایل منزل، ازدواج را آغاز می کنند. به داماد هم ابزار و وسایل کار داده می شود تا بتواند کشاورزی را آغاز کند.













منبع: روزنامه سلامت ( www.salamat.ir )