در سالي كه گذشت پيوستگي سينما با سياست كمي پررنگتر از سالهاي گذشته بيش از همه برروي موضوع حمله آمريكاي به عراق متمركز شده بود كه از جمله اين دسته از فيلمها ميتوان به فيلم «در دره اله»، ساخته «پل هگيس»، «غيرقابل انتشار» ساخته «برايان ديپالما»، «عراق تجزيه شده» ساخته «جيمز لانگلي»، «كشور من، كشور من» ساخته «لورا پويتراس» و «شيرها براي برهها» ساخته «رابرت ردفورد» اشاره كرد.
عليرغم آنكه تقريبا تمامي اين فيلمها در آمريكا ساخته شدهاند ولي همگي به اتفاق سياستهاي جنگطلبانه آمريكا و حمله به عراق را محكوم كردهاند.
***موضع سياسي ستارههاي هاليوود عليه بوش و جمهوريخواهان؛
در سالي كه گذشت با توجه به نزديك شدن به زمان انتخابات رياستجمهوري آمريكا، نه تنها بر تعداد سينماگران هاليوودي كه نسبت به سياستهاي جنگ طلبانه بوش اظهار انزجار ميكنند، افزوده شد، بلكه قريب به اتفاق آنها «اوباما» را به عنوان نامزد منتخب خود در انتخابات آتي اين كشور معرفي كردند.
از جمله سينماگران آمريكايي ضد بوش ميتوان به «تيم رابينز» و همسرش «سوزان ساراندون»، «لئوناردو دي كاپريو»، «ريچارد گر»، «داستين هافمن»، «مايكل مور»، «جورج كلوني»، «اليور استون»، «جين فوندا»، «شون پن»، «ريچارد دريفوس»، «پيتر فالك»، «مريل استريپ»، «اسپايك لي»، «تيم برتون»، «ونسا ردگريو»، «جيمز لانگلي» و «دنزل واشنگتن» اشاره كرد.
تمامي اين بازيگران در اظهارات اخير خود بوش را به خاطر حمله به عراق و كشته شدن تعداد زيادي انسان بيگناه محكوم كردهاند.
***ساخت مستند جنجال برانگيز «سيكو» توسط «مايكل مور»؛
«مايكل مور»، مستد ساز ضدبوش آمريكا، امسال نيز با ساخت مستند جنجال برانگيز ديگري، با انتقاد از سياستهاي دولت بوش، براي مدتي طولاني تيتر مطبوعات داخلي و خارجي را به خود اختصاص داد.
مور كه عمده شهرت خود را مديون مستند ضدبوش «فارنهايت 11/9» است، در مستند «سيكو» كه بخشي از آن نيز در كوبا فيلمبرداري شده، به شدت از فقر و سيستم بهداشتي حاكم در آمريكا انتقاد كرده است.
***برگزاري هشتادمين مراسم اسكار كمي متفاوت از سالهاي پيش،
مراسم اسكار امسال از نظر كارشناسان نسبت به سالهاي قبل بسيار قابل پيشبيني تر بود، آنچنانكه در بسياري از بخشها نتيجه با كمي تفاوت هماني شد كه منتقدين و برخي از علاقمندان به سينما آن را حدس زده بودند.
از ديگر از تفاوتهاي اساسي مراسم امسال، اعلام برندگان بخش مستند اين دوره از جوايز توسط سربازان آمريكايي در بغداد به صورت زنده (ويدئو كنفرانس) بود و پس از آن نيز از درگذشتگان سينماي جهان تجليل شد كه در اين بخش تصاويري شاد و خندان از چهرههاي آنها به نمايش درآمد.
سايت ياهو نيز در يكي از تيترهاي خود از هشتادمين مراسم اسكار به عنوان شبي بزرگ براي فيلمهاي تلخ ياد كرده بود.
***اعتصاب فيلمنامه نويسان آمريكايي؛
اعتصاب اتحاديه فيلمنامهنويسان آمريكايي با قريب به 11 هزار عضو و تعطيلي بسياري از پروژههاي سينمايي و تلويزيوني هاليوود، يكي ديگر از اتفاقات غيرمعمول و كم نظيري كه طي سالي كه گذشت به وقوع پيوست.
اين اعتصاب كه طي چند دهه گذشته بيسابقه بوده، سرانجام پس از سه ماه، دو هفته پيش از اين با امضاء توافقنامهاي ميان اتحاديه فيلمنامهنويسان و تهيهكنندگان خاتمه داشت ولي تنها در لسآنجلس، بيش از 2 ميليارد دلار خسارت در پي داشت.
**ساخت فيلمهاي ضدايراني 300 و پرسپوليس؛
ساخت دو فيلم ضد ايراني «300» و «پرسپوليس» از جمله اخبار سينمايي جنجالبرانگيزي بود كه در واقع تاييدي بر مواضع دشمنانه با كشورمان بود.
فيلم هاليوودي «300» ساخته «زاك اسنايدر» با تحريف تاريخ باستاني ايران مردم كشورمان را انسانهايي وحشي، بيتمدن و خشونت طلب معرفي كرد.
اما انيميشن سياه و سفيد «پرسپوليس» ساخته «مرجانه ساتراپي» و همكار فرانسويش، كمي متفاوت از فيلم 300 به تاريخ معاصر ايران يعني زمان وقوع انقلاب اسلامي ميپردازد.
«ساتراپي»، اين فيلم را براساس دو كتاب مصوري كه از خاطرات خود نوشته، ساخته است، او در اين فيلم تصويري منفي از انقلاب اسلامي ارائه ميكند.
***اقدام دو فيلمساز ايراني مقيم خارج براي اعتلاي فرهنگ ايران؛
دو فيلمساز جوان ايراني مقيم انگلستان و آمريكا با ساخت فيلمهايي درباره تاريخ ايران و آداب و رسوم اين كشور، گام مثبتي در جهت اعتلاي فرهنگ عني ايراني برداشتند.
يكي از اين فيلمها، انيميشن سه بعدي «تولد دوباره رستم» ساخته «سعيد قهاري» است، قهاري در مدت زمان 50 دقيقه از زبان فردوسي داستان رستم و سهراب را براي مخاطبان جوان خود به شيوهاي زيبا راويت ميكند.
انيميشن جذاب ديگري كه در اين راستا ساخته شده است، انيميشن «بابك و دوستان» ساخته «شبنم رضايي» است كه در چند سري جداگانه ساخته شده است.
«رضايي» در اين فيلم در قالب شخصيت بابك و دوستانش برخي از آداب و رسوم غني ايراني از جمله جشن عيد نوروز را به نسل جوان ايراني ساكن خارج از كشور آموزش ميدهد.
اين دو فيلمساز، يكي از اهداف اصلي خود براي ساخت اين فيلمها را مقابله با از خودبيگانگي كه امروزه جوانان ايراني مقيم خارج با آن دست به گريبانند عنوان كردهاند.
***ساخت فيلمهاي ضد اسلامي؛
ساخت فيلمهاي ضد اسلامي در سالي كه پشت سر گذاشتيم يكي از بدترين اتفاقاتي كه بود كه در سينما رخ داد.
كشورهاي غربي نگران از دست نيافتن به اهداف سياسي خود خشمگينتر از سالهاي گذشته با ساخت فيلمهاي ضد اسلامي سعي در تخريب چهره مثبت اسلام و مسلمانان نمودند.
از جمله اين فيلمها ميتوان به فيلمهاي «جهاد براي عشق»، «زندگي محمد»، «راه آجري»، ««دلمشغولي: مبارزه اسلام افراطي عليه غرب» ، «مسجد مخفي» و فيلمي ضد قرآني ساخته «گيرت وايلدرس»، يكي از نمايندگان پارلمان هلند اشاره كرد.
***برگزاري نشست سران هاليوود با سازمان سيا و افبياي
اگرچه محقق ساختن سياستهاي دولتمردان آمريكا توسط صنعت سينمايي هاليوود اتفاق چندان جديدي نيست ولي اين روابط امسال رنگ و بويي متفاوت از سالهاي پيش داشت، آنچنانكه در اين مدت سرمايهداران و روساي هاليوود با سازمانهاي سيا و افبيآي چندين جلسه محرمانه برگزار كردند.
در يكي از نشست هايي كه هاليووديها با رئساي سازمان سيا داشتند، از آنها خواسته شد تا بيش از پيش در فيلمهاي خود منافع سياسي دولت اين كشور را در نظر بگيرند تا آنجا كه در اين ميان نمايندهاي از سوي سازمان سيا براي نظارت بر عملكرد هاليوود معرفي شد.
در جلسه ديگري كه سينماگران هاليوود با افبياي داشتند، افبياي از آنها خواست تا درباره اتفاقاتي چون آدم ربايي، گروگانگيري و عمليات نجات در زمان وقوع جنگ عراق بيش از پيش فيلم بسازند و در اين فيلمها بر فداكاري نيروهاي افبياي تاكيد نمايند.
***در خواست «اليور استون» براي ساخت فيلمي درباره «احمدينژاد»،
«اليور استون» امسال در دو مرحله به طور رسمي از مقامات ايراني براي سفر به اين كشور و ساخت فيلمي مستند درباره رياست جمهوري كشورمان درخواست كرد ولي اين رايزني ها در هر دو مرحله بدليل درخواستهاي نامعقول استون و عدم موافقت مقامات كشورمان با اين درخواستها با بنبست روبرو شد.
***برگزاري اولين جشنواره فيلم خاورميانه؛
امارات كه اكنون چندين سال است با برگزاري دو جشنواره بينالمللي فيلم دبي و ابوظبي سينماي اين كشور را در سطح سينماي جهان مطرح كرده است، امسال جشنواره جديد ديگري با نام جشنواره بينالمللي خاورميانه راهاندازي كرد.
اولين جشنواره فيلم خاورميانه امسال از 20 الي 25 مهر با بودجهاي بالغ بر 8 الي 10 ميليون دلار در هتل پالاس دبي برگزار شد.
همچنين در اين سال جشنواره فيلم دبي به عنوان رياست جشنوارهاي فيلم عرب انتخاب شد.
***اولين اكران رسمي فيلم سينمايي در عربستان صعودي طي 30 سال گذشته
مقامات كشور عربستان پس از قريب به 30 سال تصميم گرفتند تا ممنوعيت اكران عمومي فيلم را در اين كشور برداشته و از بيستم ماه مي، به مدت پنچ روز در اين كشور فيلمهايي از عربستان، خليج فارس و ديگر كشورهاي عربي با ژانرهاي متفاوت به نمايش درآورد.
اكران عمومي فيلم از اوايل دهه 80 در عربستان سعودي ممنوع شده بود.
***افزودن جايزه جديد هم جنسبازان به مجموع جوايز ونيز
وجود جايزهاي ويژه براي فيلمهايي با موضوع همجنس بازي، در بين جوايز جشنواره ونيز، امسال پس از 4 سال گفتمان و رايزني به تصويب مقامات جشنواره ونيز رسيده است.
اين جايزه به بهترين فيلم بلند سينمايي با چنين موضوعي در بخش رقابتي و حتي ديگر بخشهاي جشنواره تعلق خواهد گرفت، البته اگر حتي فيلمي به چنين موضوع نپرداخته باشد ولي شخصيتهاي اصلي و يا حتي غير اصلي آن هم جنس باز باشند ميتوانند يكي از شانسهاي اين جايزه محسوب شوند.
البته اين اولين باري نيست كه موضوعات غيراخلاقي اين چنيني مورد توجه سينماي غرب قرار ميگيرد آنچنانكه جشنواره بينالمللي فيلم برلين نيز جايزهاي مشابه با نام جوايز «تدي» دارد كه از 21 سال پيش تاكنون به چنين فيلمهايي اعطاء ميكند، همچنين دو دوره قبل برگزاركنندگان جوايز اسكار، جايزه بهترين كارگردان سال را به «انگ لي»، كارگردان فيلم «كوهستان بروكبك» اعطاء كردند، اين در حالي است كه فيلم همجنسبازانه «كوهستان بروكبك» از نظر بسياري از منتقدان سينمايي بزرگ جهان، نه به لحاظ ساختاري و نه از ابعاد ديگر به هيچ وجه فيلم درخور توجهي نيست.
***موفقيت فيلم «آواز گنجشكها» در جشنواره بينالمللي فيلم برلين
فيلم «آواز گنجشكها» ساخته «مجيد مجيدي» در رقابتهاي امسال جشنواره برلين با غلبه بر رقباي خود توانست جايزه خرس نقرهاي اين جشنواره را از آن خود كند، اين جايزه به «رضا ناجي»، بازيگر نقش اول اين فيلم اعطاء شد.
البته موفقيت مجيدي تنها به اين فيلم ختم نشده و او توانست با ساخت فيلم كوتاه «رنگها به پرواز درميآيند» براي بازيهاي المپيك پكن، مورد توجه منتقدان و اهالي سينماي جهان قرار گيرد، او در اين فيلم نيز كودكان را سوژه خود قرار داده است.
***درگذشتگان
در سالي كه گذشت، سينماگران زيادي در سراسر جهان تسليم مرگ شدند كه در زير به ترتيب تاريخ وقوع به آنها اشاره شده است:
1. «گوردون اسكات»، بازيگر نقش تارزان طي دهه 50، 14 ارديبهشت سال جاري در سن 80 سالگي درگذشت.
2.«برنارد گوردن»، فيلمنامهنويس هاليوودي كه نامش در ليست سياه هاليوود بود،21 ارديبهشت سال جاري در سن 88 سالگي درگذشت.
3.«ادوارد يانگ»، كارگردان تايواني برنده نخل طلاي بهترين كارگرداني سال 2000، 9 تير سال جاري در سن 59 سالگي درگذشت
4.«آرت استيونس»، انيماتور مشهور «والت ديزني» و خالق انيميشنهايي چون «رابينهود»، «ويني پوه»،«101 سگ خالدار»، «برنارد و بيانكا»، «روباه و سگ»، 11 تير سال جاري در سن 92 سالگي درگذشت.
5.«ميشل سرو»، بازيگر مشهور فرانسه هفتم مرداد سال جاري در سن 79 سالگي درگذشت.
6.«اينگمار برگمن» ، كارگردان مشهور سوئد هشتم مرداد سال جاري در سن 89 سالگي درگذشت.
7.«ميكل آنجلو آنتونيوني»، فيلمنامهنويس و كارگردان ايتاليايي، نهم مرداد سال جاري در سن 94 سالگي درگذشت.
8.«جين ويمن»، بازيگر برنده اسكار هاليوود و همسر اول ريگان 19 شهريور سال جاري در سن 93 سالگي درگذشت.
9. «آليس گوستلي»، بازيگر فيلم «كشتن مرغ مقلد»، 31 شهريور سال جاري در سن 81 سالگي درگذشت.
10.««ريموند پلگرن»، بازيگر مشهور سينماي فرانسه، 22 مهر سال جاري در سن 87 سالگي درگذشت.
11.««دلبرت مان» كارگردان برنده اسكار هاليوود 21 آبان سال جاري در سن 87 سالگي درگذشت.
12.«پير گرانييه دفر»، كارگردان فرانسوي برنده جشنواره برلين 26 آبان سال جاري در سن 80 سالگي درگذشت.
13.«هيث لجر» بازيگران نامزد اسكار فيلم «كوهستان بروكبك» 2 بهمن سال جاري در سن 28 سالگي درگذشت.
منبع: فارس