نصرالله افجه ای از هنرمندان نسل اول نقاشیخط معاصر و از پیشکسوتان این هنر است. به همین سبب در حاشیه اکسپو با وی به گفتگو نشسته ایم.

اکسپو را تا چه حد مفید می دانید؟ در واقع مایلم در مورد نیاز های هنرمندان از شما بشنوم؟

نیاز هنرمند مالی نیست. هنرمند نیاز به احساس مخاطب دارد اگر اثرش مورد توجه قرار گیرد لذت می برد. اما وقتی اثرش را خریداری کنند تشویق می شود. نه برای پولی که دریافت می کند بلکه به این علت که تصویر می کند مورد توجه قرار گرفته است. به این دلیل است که کشور زنده می شود. 

نیاز به هنر را در ارتباط با فرهنگ اجتماع چگونه می بینید؟

زیر بنای کشور ما اجماع آن است. اگر صحبت های معاون وزیر ارشاد را شنیده باشید گفت : « کشور ما ثروتمند ترین کشور دنیاست. » چرا؟ به این علت که کشور ما هنرمند پرور است. هنر پرور است. هنرمندان ما در نوع خود حرفی برای دنیا دارند. پس ما هنرمندان بزرگی داریم. اما به باور من هنرمندان ما پژمرده و ناامیدند. از کم توجهی رنج می برند.

برگزاری یک نمایشگاه را تا چه حد برای هنرمند لازم می دانید؟

وقتی یک نمایشگاه برگزار می شود هنرمند برای دیده شدن اثرش خشنود می شود. به اوج می آید و هیجان در وجودش زنده می شود. ترقی و تعالی را پیدا می کند. اگر بانک پاسارگاد یک مجموعه راه می اندازد، بیهوده نیست سرمایه گذاری بر هنر مهم تر از سرمایه گذاری بر طلاست اکنون بسیاری از هنرمندانی که در طول حیات خود مورد توجه قرار نگرفتند امروز آثارشان با قیمت های بالا به فروش می رسد. این اثر هنر است. هیچ کس آثار آنها را تبلیغ نکرده است اما در واقع زمان این قیمت را برای اثر او تعیین کرده است. پس هنرمندان هر چه

بیشتر مورد توجه قرار گیرند هنر شکوفاتر می شود.

اکسپو را تا چه حد لازم می دانید؟

وزارت ارشاد هر چه بیشتر بر این موضوع زمان بگذارد باز هم کم است. این نمایشگاه در واقع شاید به علت مصوبه دولت شکل گرفته و جای تأسف است که در میانه راه نیمی از این بودجه از هنر تجسمی گرفته شد و صرف میراث فرهنگی شد. امیدواریم که این بودجه در صورت تصویب شدن صرف خرید آثار هنری شود.

علت این اعتقاد شما چیست؟

میراث فرهنگی اگر حقی داشت نباید صنایع دستی را به این روز می نشاند. در واقع صنایع دستی اکنون در یک وضعیت بسیار نامناسب به سر می برد. شرایطی که به وجود آمده سبب شده نوارهای چاپ  به جای خاتم بر روی صندوقچه و ساعت و ... چسبانده می شود و به علت عدم شناخت تخصصی به خورد مخاطب می دهند. این یک ضایعه برای مملکت ماست.
روزگاری یک جاسیگاری خاتم قیمت میلیون دلاری داشت اما اکنون اصلاً خریدار ندارد این حرکت میراث فرهنگی است؟ اما فروش آثار هنری حق هنرمند از بودجه کشور است. 


قیمت گذاری آثار اکسپو چگونه بود؟ به باور شما قیمت ها گویای ارزش هر اثر بودند؟

در سیاست گذاری و قیمت گذاری آثار شرکت نداشتم اما مسأله این است که اگر اثری انتخاب می شود، ارزش نمایش دارد و در مورد قیمت باید گفت من توجهی به قیمت نکردم.

یعنی از شما برای قیمت گذاری بر اثرتان نظرخواهی نکردند؟

ترجیح دادم که این کار را به کارشناس بسپارم. چرا که ممکن است هنرمند قیمت بالاتری برای اثرش انتخاب کند.

فضای اکسپو را مطلوب می دانید؟

نه. آثار بسیاری به علت محدودیت مکان حذف شد و نمایش به همین علت بسیار محدود شد. از آثار من تنها یک اثر به نمایش درآمد چرا که می بایست مکان کافی برای هنرمندان دیگر نیز باشد.

فکر می کنید لازم هست که اکسپو یک دبیرخانه دائمی داشته باشد و در سال چندین نمایشگاه فروش برگزار کند؟

اکنون چنین نیازی احساس می شود. علاوه بر آن که در صورت وجود دبیرخانه دائمی و برگزاری

پی در پی بازارهای فروش اثر هنری کارشناسان قیمت گذار اثر هنری را بررسی می کنند و نخواهند گذاشت که یک اثر با بهای کم فروخته شود و در واقع از حقوق او دفاع می کنند.

قیمت گذاری اثر را بر چه مبنایی درست می دانید؟

وقتی قیمت گذاری بر مبنای هنرمند و سابقه هنری او باشد قیمت گذاری عادلانه می شود. به عنوان مثال هارتون نقاش آلمانی یک خط قیرگونه از بالا به پایین می کشد و آن را میلیون ها دلار قیمت گذاری می کنند. به یقین اسم و شهرت و حرکت ذهن هنرمند است که باید برای آن هزینه ای پرداخت کرد.

کیفیت آثار را چگونه می بینید؟

در نقاشی خط که دقت بیشتری دارم متوجه می شوم که جوانان عجولند و سعی می کنند زودتر اثرشان را به پول نزدیک کنند دقت بیشتری لازم است و مرور زمان.

نمایشگاهی در موزه هنرهای معاصر برگزار شد. با توجه به آن که این بزرگترین تلاش در جهت معرفی نقاشیخط بوده است. آیا آن نمایشگاه را راضی کننده می دانید؟ 

در نمایشگاهی که چندی پیش در موزه هنرهای معاصر برگزار شد و مروری بر ۵۰ سال نقاشی خط ایران نام گرفت . شاهد یک سیر تصویری از آثار گذشته بودیم. این نمایشگاه تنها به نشان دادن آثار اکتفا کرد و هیچ.
طی دو ماه هزاران کار بر دیوار بود اما هیچ اتفاق خاصی نیافتاد. شاید به این دلیل که بر این موضوع هیچ صحبتی نشد. تنها یک روز از یک نفر تجلیل شد. اگر قرار به تجلیل یک نفر بود پس چرا ۵ روز نمایشگاه برگزار شد وقت هنرمندان گرفته شد. اساتید گزارشگران و خبرنگاران و دانشجویان و هنرجویان می توانستند به بحث و تبادل نظر بپردازند می توانستیم ۵۰ سال نقاشی خط ایران را تحلیل کنیم. در واقع مروری انجام نشد. چون تحلیلی انجام نشد. این ضعف نمایشگاه هایی از این دست است. این همه بودجه به هدر رفت نتیجه اما هیچ! این انتقاد نادرست نیست. برای سالم سازی انتقاد می کنم اما باز هم هیچ تغییری رخ نمی دهد. به چه حقی بودجه هدر می رود؟ این اتفاقاتی که نا به جا می افتد به جز هدر رفت هزینه به هیچ کار دیگری کمک نمی کند.