سید سعید بدیعی دبیر چهل و پنجمین جشنواره بین‌المللی فیلم رشد در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار سینمایی هنرنیوز به سوالات خبرنگار ما در حوزه های مختلف از جمله نحوه تعامل آموزش و پرورش با فیلمسازان برای کسب پروانه حمایت ، نحوه برگزاری جشنواره فیلم رشد ، استانهای برگزار کننده جشنواره و ... پاسخ گفت که هم اینک این گفتگو را می خوانید:
با توجه به اینکه آموزش و پرورش یکی از سازمانهایی است که خودش دارای جشنواره ای مثل جشنواره رشد است که اتفاقا یکی از قدیمی ترین جشنواره های کشور هم محسوب می شود. لذا انتظار این است که آموزش و پرورش تعامل بیشتری با فیلمسازان داشته باشند به گونه ای که فیلم هایی که در حوزه کودک و نوجوان تولید می شوند مشکلی برای دریافت پروانه حمایت از آموزش و پرورش نداشته باشند. اما در بیشتر مواقع، این تعامل صورت نمی گیرد و معمولا فیلمسازان از این وضعیت گلایه مند هستند. نظر شما در این مورد چیست؟ با بنیاد فارابی تعاملی خوبی داریماینکه شنیده می شود آموزش و پرورش با فیلمسازان تعامل خوبی ندارد را من قبول ندارم. اتفاقا ما با بنیاد سینمایی فارابی، که بیشترین فیلم ها را در حوزه کودک و نوجوان تولید می کند تعامل خیلی خوبی داریم. چه در دوره زمان آقای جعفری جلوه که با ایشان تعامل خوبی داشتیم و چه در زمان مدیریت آقای تابش ؛ ما تاکنون چندین جلسه مشترک با آقای تابش داشتیم تا راهکارهایی را برای نمایش فیلم های کودک و نوجوان که در سالهای گذشته تولید شدند اما هنوز اکران نشدن پیدا کنیم. حتی به این نتیجه رسیدیم اگر فیلم هایی نتوانستند در سینماها به نمایش در آیند ما بتوانیم این فیلم ها را در کانون های فرهنگی که در مناطق مختلف و در استانهای کشور وجود دارند به صورت مشارکتی با آموزش و پرورش نمایش دهیم. اما اینکه فیلمسازان انتظار داشته باشند آموزش و پرورش هر فیلمی را نمایش بدهد این انتظار، انتظار شدنی نیست.
فیلم های ده نمکی درخواست «پروانه حمایت» نداشتند بعضی از فیلمسازان مدعی هستند که آموزش و پرورش، برای برخی از فیلم ها که هیچ سنخیتی با موضوع دانش آموزی و کودک و نوجوان ندارد «پروانه حمایت» صادر کرده است. به عنوان مثال می توان به آثاری مثل اخراجی ها اشاره کرد؟ البته من هم بارها شنیدم که برخی ها مدعی هستند آموزش و پرورش ،برای فیلم های آقای ده نمکی پروانه حمایت صادر کرده است؟ در حالی که وقتی من این موضوع را از دوستانمان پیگیری کردم و پرونده ها را خواستم. دیدم که هیچ کدام از فیلمهای آقای ده نمکی از ما درخواست پروانه حمایت نکرده است.
از فیلم های مناسب حمایت خواهیم کرد ولی در همان زمان ، گروه گروه دانش آموزان برای دیدن فیلم اخراجی ها به سینماها می رفتند؟
البته ما نمی توانیم جلوی رفتن دانش آموزان به سینما را بگیریم. ضمنن اینکه باید یادآوری کنم آن فیلمی هم که از ما پروانه حمایت نمی گیرد ما هیچگاه به اداره ای نامه نمی نویسبم که شما حق ندارید بچه های را به سینما ببرید چون ممکن است این نامه بار منفی برای فیلم ها ایجاد کند. لذا فیلم هایی که برای پروانه حمایت به آموزش و پرورش ارائه می شوند توسط گروهی که به هیچ عنوان دیدگاه خطی و جناحی ندارند بررسی می شوند. ولی نمی دانم چرا این دیدگاه جناحی نسبت به دوستان ما در این مجموعه ایجاد شده است؟ این افرادی که در شوراهای پروانه حمایت حضور دارند از بخش های مختلف بدنه آموزشی و حتی از بیرون از آموزش و پرورش می باشند که می توان به نماینده کانون پرورش فکری ، نماینده معاونت آموزش متوسطه ، نماینده معاونت آموزش ابتدایی، نماینده بخش معاونت پرورشی فرهنگی ، نماینده آموزش و پرورش شهر تهران ، یک کارگردان ، یک فیلمنامه و دو نفر از همکاران ما در دفتر تکنولوژی که وظیفه اصلی آنان تولید فیلم است اشاره کرد. از سوی دیگر، برخی از موارد در نظام آموزشی، برای ما خط قرمز است مثل تنبیه دانش آموزان؛ هر چند که ممکن است با گستردگی که آموزش و پرورش دارد شاید در برخی از مناطق، شاهد تنبیه در مدرسه ای هم باشیم. اما ما نمی خواهیم این تنبیه در فیلمها دیده شوند. یا در فیلمی معلمی دیده می شود که به دلیل مشکلات زیاد، به سیگار و به اعتیاد کشیده می شود. یا در فیلمی، دانش آموزی از خانه فرار می کند یا ... بنابراین ما نمی توانیم از این نوع فیلم ها حمایت کنیم. ولی حتما از فیلم های مناسب حمایت خواهیم کرد و پروانه حمایت صادر خواهیم کرد. حتی طی نامه ای به استانها اعلام می کنیم که دیدن این فیلم برای دانش آموزان مناسب است. البته اگر فیلم در راستای اهداف آموزش و پرورش باشد به مدارس توصیه می کنیم که حتما این فیلم را ببینند. اما ما برای هیچ فیلمی ، نامه رد صادر نمی کنیم حتی به درخواست کننده هم نامه ای نمی دهیم که فیلم شما رد شده است. فقط اعلام می کنیم که این فیلم برای دانش آموزان مناسب نیست.
دانش آموزان به دلیل شرایط سنی، الگو پذیر هستندشما الان اشاره داشتید در فیلمی که دانش آموزی از منزل فرار می کند یا در فیلمی که معلم سیگار می کشد و در کل ، این نوع فیلم ها را برای دیدن دانش آموزان مناسب نمی دانید. در حالی که ممکن است نتیجه گیری این فیلم ها در راستای اهداف آموزش و پرورش و اصلاح دانش آموزان باشد؟ باید بپذیریم که دانش آموزان ما در شرایط سنی خاصی قرار دارند که خیلی زود الگو می گیرند. آنان ممکن است چنین تصور کنند که می بایست اول آن کار بد فیلم را انجام دهند تا بعدا همچون فیلم به نتیجه برسند! لذا به دلیل کنجکاوی ممکن است به آخر فیلم توجه نکنند. بلکه فقط می خواهد ببیند اگر چنین کاری را بکنند واقعا فلان اتفاقی که در فیلم افتاده برای آنان هم خواهد افتاد یا خیر؟!
نتیجه گیری مناسب فیلم ها، باری از دوش آموزش و پرورش بر می داردآیا تمایل آموزش و پرورش بر این منوال است که فیلمسازان ژانر کودک و نوجوان، از همان زمان نگارش فیلمنامه با این سازمان تعامل داشته باشند یا این تعامل باید بعد از تولید فیلم شکل بگیرد؟ ما معتقدیم این تعامل باید از زمان نگارش فیلمنامه شکل بیگرد. حتی پیشنهاد دادیم که فیلمسازان از همان ابتدا با ما مشورت کنند تا فیلمهایشان بتواند در آموزش و پرورش نمایش داده شود. به همین جهت ما ارتباط خیلی خوبی با بنیاد فارابی برقرار کردیم و به آنان اعلام کردیم که بهتر است ما حتی یک نماینده در فارابی داشته باشیم - بدون هیچگونه بحث مالی و اعمال نظر شخصی - ما معتقدیم فیلمنامه ها قبل از اینکه تولید شوند باید توسط همکاران ما مطالعه شوند تا اگر جایی نیاز به اصلاح داشت از همان اول تذکر داده شود و در این مواقع است که این فیلم ها بلافاصله که تولید شدند از حمایت آموزش و پرورش برخوردار خواهند شد. ما به کلیه کسانی که می خواهند در حوزه کودک فیلمنامه ای بنویسند اعلام می کنیم اگر به ما مراجعه کنند ما بدون چشمداشت و اعمال نظرهای شخصی به آنان در نگارش فیلمنامه کمک خواهیم کرد. چون این کار یک نفع دو سویه است. خروجی مناسب کار آنان ، باری از تکالیف ما کم خواهد کرد و به همین دلیل ما از این تعامل استقبال می کنیم.
فیلمی را که تایید کنیم از آن حمایت خواهیم کردپس معتقدید اگر فیلمنامه ای با مشورت آموزش و پرورش نوشته شود. دیگر برای کسب «پروانه حمایت» مشکلی نخواهد داشت؟ همین طور است. اگر ما فیلمنامه ای را تایید کرده باشیم حتما از آن به هنگام اکران حمایت خواهیم کرد.
به دنبال تصدی گری در حوزه سینما نیستیم آیا آموزش و پرورش، بودجه مشخصی را برای تولید مستقل فیلم های سینمایی در اختیار دارد؟ ما برای تولید مستقل فیلم های سینمایی، چنین بودجه و سیاستی را نداریم. البته قبلا چنین بوده مثلا چند سال قبل، ما فیلمی را به صورت مشارکتی با فارابی تولید کردیم مثل فیلم «توتول و راز صندوقچه» که بخش کمی از بودجه آن متعلق به آموزش وپرورش بوده است. ضمن اینکه ما نمی خواهیم به سمت تولید فیلم حرکت کنیم چرا که هدف ما تصدی گری نیست بلکه هدفمان این است که بخش خصوصی را در این زمینه حمایت کنیم و به همین منظور درصددیم فرهنگسراهایمان را فعال کنیم تا فیلم هایی که در سینماها اجازه اکران نمی گیرند بتوانیم اکران های ویژه ای را با کسب مجوز از سوی وزارت ارشاد در فرهنگسراهای خودمان اکران کنیم.
آماری از تعداد سینماهای آموزش و پرورش دارید؟ در حال حاضر اطلاع دقیقی از تعداد این سینماها ندارم چون معاونت پرورشی مسئولیت این نوع سینماها را برعهده دارد ولی ما در 760 منطقه ، دارای کانون های فرهنگی هستیم که ممکن است برخی از آنان نیز سینما داشته باشند یا مجهز به سالن های نمایش باشند.
برگزاری جشنواره در جزایر خلیج فارس برای ما مهم است پنج استانی که همزمان با تهران برگزار کننده جشنواره رشد هستند مثل استان گیلان ، هرمزگان ، خراسان شمالی و ... چگونه انتخاب شدند؟ آیا بر اساس بضاعت های زیربنایی آنان بوده است یا به دلیل علاقه مندی این استانها برای برگزاری جشنواره انتخاب شدند؟ این انتخاب بیشتر به دلیل علاقه مندی این استانها برای حضور در جشنواره بوده است. دلیل دیگر؛ مربوط به بررسی سالهای گذشته ما از جشنواره بوده ، چرا که ما معمولا، استانهایی را انتخاب می کنیم که توانمندی اجرا را داشته باشند.دلیل دیگر؛ توجه به وضعیت کشور است. مثلا برگزاری جشنواره رشد در استان هرمزگان و جزایر خلیج فارس برای ما خیلی مهم است. عموما هیچ جشنواره ای در منطقه تنب کوچک ، تنب بزرگ و ابوموسی ، جزایر مکران ، جاسک ، کنارک ، چابهار یا مناطق مرزی برگزار نمی شود. لذا ما این مناطق را به دلیل اینکه بتوانیم اقتدار کشورمان را نمایش دهیم انتخاب کردیم. به عبارت دیگر ، به دلیل حالت گردشی جشنواره، به نوعی ما شاهد فیلم های جشنواره در همه استانها خواهیم بود. یعنی بعد از پایان جشنواره در تهران، ما بلافاصله از 15 آذر ماه ، به صورت هفتگی و گردشی ، برنامه های جشنواره را تحت عنون «مروری بر جشنواره فیلم رشد» در 5 استان، دیگر برگزار خواهیم کرد تا همه استانها از این فیلم ها استفاده کنند.
در شهرستان ها شاهد تعامل بهتر با جشنواره هستیم همه این مناطقی که یاد کردید مثل مناطق مرزی و دور افتاده ؛آیا این مناظق، سالن های سینمایی که تمایل به حضور در جشنواره فیلم رشد را داشته باشند را دارند؟ بله، اتفاقا ما در استانها؛ شاهد تعامل بهتری با جشنواره هستیم. مثلا اگر در شهرستانی فقط یک سینما وجود داشته باشد این سینما علاقه بیشتری دارد تا فیلم های جشنواره رشد را به نمایش بگذارد. چرا که در این شهرها ، شهرداران و استانداران، بیشتر پای کار هستند.البته در تهران هم، تاکنون شهرداری به جشنواره خیلی کمک کرده است.
در تهران به جز سینمای فلسطین چه سینماهای دیگری، میزبان جشنواره خواهند بود؟ پایگاه اصلی جشنواره فیلم رشد همان طوری که شما گفتید سینمای فلسطین است. اما ما در سطح شهر حدود 80 آموزشگاه ، چهار فرهنگسرا ، چهار پردیس سینمایی مربوط به شهرداری و 20 کانون فرهنگی را در اختیار داریم که در مجموع 120 مرکز نمایشی خواهد بود.
از حضور سینماگران استقبال می کنیم
حرف آخر ؟
امیدواریم همکاری آموزش و پرورش با سینما، کمک کننده سینمای کودک و نوجوان باشد. ضمن اینکه ما از حضور سینماگران و فیلمنامه نویسان در جلسات مشترک آموزش و پرورش که به جهت تعامل بیشتر و بیان همکاری، برگزار می شود استقبال می کنیم.
گفتگو از : مجید معافی
