به گزارش هنرنیوز،در جلسه مورخ ۱ اردیبهشت ماه ۱۳۹۴ کمیته ثبت و حریم معاونت میراث فرهنگی در مجموع ۴۵ پرونده از استانهای یزد (۲۵ پرونده)، مرکزی (۱۶ پرونده) و خراسان شمالی (۵ پرونده) مطرح و پس از بررسی ۴۱ اثر واجد ارزش ثبت در فهرست آثار ملی شناخته شد و برای ۴ اثر بررسی و تبیین ارزش‌ها و ارائه در جلسات آتی کمیته ثبت و حریم پیشنهاد شد.
از استان یزد خانه درویش گوهری، خانه پورشمسی، خانه سلطانی، خانه معین‌الدین حاج صدر، خانه رفیعیان، خانه محمدمیرزا حسینی (خانه احرامیان‌پور)، خانه گذشتی‌ها، خانه برومند، خانه بمان عباس قمی، خانه شاطر بمان، خانه خانی-ها، خانه سجاد پاینده، خانه آیت الله حائری، خانه سید جواد طباطبایی، خانه شکری، خانه بانو رباب طاهری (خانه سنایی)، زیارتگاه پیرمراد خرمشاه، مسجد جامع محمد آباد، منزلگاه انجیره، مسجد حسن زغالی، میدان کوی علیا و قلعه بنیز واجد ارزش ثبت در فهرست آثار ملّی شناخته شد و برای سه اثر خانه جوکار، خانه احمد رضا جلیلی و خانه همتی، بررسی و تبیین ارزش‌ها و ارائه در جلسه آتی کمیته ثبت و حریم پیشنهاد شد.
انجیره: منزلگاهی در مسیر هجرت امام رضا (ع)
منزلگاه انجیره از مهم‌ترین ایستگاه‌هاس کاروانی راه رباطات (یزد به طبس) است. راه رباطات، مسیری است که فارس را به خراسان می‌پیوندد. امام رضا (ع) در راه خراسان از این منزل عبور کرده‌اند.
راه امروزی یزد به طبس از می‌انۀ جادة میبد منشعب می‌شود و به خرانق می‌رسد. پیش‌تر این سه راهی وجود نداشته و از یزد مستقیماً به حوض جعفر و انجیره می‌رفتند و از آنجا با طی یک مرحله به خرانق می‌رسیدند. این پاره از راه امروزه به خاطر راه جدید از رونق افتاده و راه فرعی فرض می‌شود و مسافران خراسان رباط‌های انجیره را نمی‌بینند. در منزلگاه انجیره دو رباط قرار دارد؛ کاروانسرای شاه‌عباسی؛ کاروانسرای یزدی‌ها.
نام این ایستگاه در مسالک و ممالک اصطخری مربوط به قرن چهارم هجری ذکر شده است. ابن حوقل جغرافی‌ن هم عصر اصطخری درباره منزل انجیره نوشته است: «از یزد به انجیره یک منزل است. و در انجیره حوض آبی است که آب باران در ان گرد می‌آید و در میانه آن‌ها آبادی نیست.
صفاءالسلطنة نائینی در دورة قاجار دربارۀ منزل انجیره در سفرنامه‌اش نوشته است:
«منزل «انجیرک» شش فرسخی [خرانق] است. در این منازل غالباً از نباتات‌تر و خشک و اسفند گلدار بود. مگر این منزل که نصف راه ریگزار است. در انجیرک رباط عالی مشتمل بر حجرات زمستانی و ایوان‌های تابستانی و منازل ممتاز که هر یک از اعالی و ادانی می‌توانند منزل نمایند هست؛ این رباط را مرحوم حاجی محمدطاهر مجتهد برادر مرحوم حاجی رجب-علی مجتهد عارف ساخته. گویند حاجی رجب‌علی در اواخر عمر خود چندین سال ترک بیتوته نکرده، همه شب در مسجد جامع اعتکاف داشته است.
خلاصه آب نیم‌شوری دارد. آب‌انباری به عمق سی‌وپنج پله در رباط است که از آب دم شیر آن تشنه نمی‌تواند به یک نفس سیر شود. چرا که سردی آب، دندان را صدمه می‌زند. برجی هم در خارج رباط هست که یک خانوار در آنجا ساکن و بعضی مایحتاج زوار را حاضر دارد».
این کاروانسرا در سال ۱۳۷۷ش در اختیار نهادهای انتظامی بوده و امکان بازدید از آن فراهم نبوده است. بسیاری از کاروانسرا‌ها از اوائل قرن اخیر به پادگان و پاسگاه نظامی تبدیل شده‌اند. این کاروانسرا و کاروانسرای ساغند از آن جمله است.
خانه آیت الله حائری، علاوه بر اینکه محل سکونت آیت الله حائری، بنیانگذار حوزه علمیه قم است، یکی از عناصر تشکیل‌دهندة بافت ثبت شده شهر میبد نیز هست. زیارتگاه پیرمراد خرمشاه، واقع در بافت ثبت شده شهر یزد، از معدود بناهای مذهبی باقی مانده زرتشتیان در شهر یزد است که درحال حاضر نیز کاربری خویش را حفظ نموده است.
.jpg)
از استان مرکزی تکیه سلیجرد، شبستان مسجد بابانبی، عمارت و باغ شجاع لشکر، تکیه ششناو و محوطه‌های باستان‌شناختی گنداب جونوش، تپه قرق ۲، محوطه امامزاده سید‌اسماعیل، محوطه خرمن‌جا، محوطه سه‌شهید، محوطه چلب او، محوطه کشکینه، تپه جاده مخلص‌آباد، تپه اکبرآباد و یخچال منصور واجد ارزش ثبت در فهرست آثار ملّی شناخته شد و برای شبستان مسجد جامع حاج حسین ساعت بررسی و تبیین ارزش‌ها و ارائه در جلسه آتی کمیته ثبت و حریم پیشنهاد شد.
بنای تکیه ششناو مربوط به دوره قاجاریه (۱۲۷۳ ه. ش) در محله فم شهر تفرش و در مجاورت مسجد تاریخی ششناو (به شماره ثبت ۲۷۷۱) واقع شده است. این بنا بواسطه عبور قنات ششناو بدین نام خوانده می‌شود. عمارت و باغ شجاع لشکر، منسوب به احمدخان قره گوزلو معروف به شجاع لشکر است که در دوره قاجار، نائب الحکومه منطقه رودبار تفرش، بخشی از نوبران وغرق آباد ساوه بوده و بخاطر رشادتهایی که از خود دربرخورد با روس‌ها در جنگ جهانی اول و برخی از طوایف ایران باحکم وامریه شاهان قاجار انجام داده بدین لقب نامبردار شده است.
از استان خراسان‌شمالی، خانه و باغ یحیی بیگ و محوطه‌های باستان‌شناختی شورک، تپه دد‌ه‌خان، قلعه کهنه باغان و تپه کیکاوس واجد ارزش ثبت در فهرست آثار ملّی شناخته شد.
