عضو هيات علمي پژوهشگاه علوم و فناوري اطلاعات ايران در نشست «اختصارسازي در زبان فارسي» گفت: اختصارسازي واژه‌ها در زبان فارسي معضلي گريبان‌گير جامعه محسوب مي‌شود.
به گزارش هنرنيوز به نقل از ايبنا، سومين سخنراني علمي پژوهشگاه علوم و فناوري اطلاعات ايران در سال جاري با موضوع «اختصارسازي در زبان فارسي» ظهر امروز، 20 مرداد ماه در پژوهشگاه علوم و فناوري اطلاعات ايران برگزار شد.
دكتر سيدمهدي سمائي، مولف و عضو هيات علمي پژوهشگاه علوم و فناوري اطلاعات ايران با اشاره به تفاوت‌هاي محسوس ميان نگارش يك كتاب يا مقاله با سخنراني علمي، توضيح داد: خطر اختصارسازي متاسفانه در سخنراني‌ها و نگاشته‌ها مشاهده مي‌شود كه اين مساله البته در سخنراني كمتر است.
نويسنده كتاب «واژه‌شناسي» اختصارسازي در زبان فارسي را معضلي گريبان‌گير جامعه برشمرد و اظهار داشت: در كتاب «اسفار خمسه» از تورات نقل مي‌شود كه زبان تمام مردم دنيا يكي بوده است، اما قرآن كريم به صورت واضح و واقع‌بينانه در سوره روم آيه 22 بيان كرده كه «شما مردم را با زبان‌هاي گوناگون و فرهنگ‌هاي مختلف آفريديم»
دكتر سمائي با تاكيد بر تفاوت زبان فارسي ميان افراد و اجتماع و وجوه مشتركات در آن‌ها يادآور شد: تنوع در زبان به هيچ عنوان مشكل‌آفرين نيست اما اين تنوع زباني كه با تفهيم و تفهم اختلال ايجاد مي‌كند، نگران كننده است، بنابراين تمامي افراد ديگر با مقاله‌نگاري و نويسندگي با معزل زبان فصيح مواجه‌اند.
نويسنده كتاب «دستور زبان فارسي» الفاظ خارجي در زبان مردم جامعه را بسيار گسترده به شمار آورد و اظهار داشت: اين الفاظ در بخش‌هاي گوناگون شهر و حوزه‌هاي گوناگون، ميان متخصصان و رشته‌هاي گوناگون رواج دارد. بنابراين ژرگون (زبان اختصاصي حوزه‌ها) ميان افراد متفاوت است و نشريات و مطبوعات مشكلات زيادي در بيان كلمات و واژه‌ها دارند.
عضو هيات علمي پژوهشگاه علوم و فناوري اطلاعات ايران دليل به وجود آمدن اختصارات زباني را، تنبلي در زبان و سرعت زياد اطلاعات و پيشرفت در جوامع دانست و تشريح كرد: شتاب جامعه افراد را به سوي خلاصه‌وار كردن واژه‌ها و استفاده از سرواژه‌ها سوق داده است.
همچنين در زبان‌هاي خارجي و لاتين نيز اختصارسازي سنت قوي يافته است.
نويسنده كتاب «فرهنگ توصیفی اختلالات زبان و اصطلاحات وابسته» رايج‌ترين صورت اختصاري در زبان فارسي و انگليسي را سرواژه‌ها معرفي كرد و بيان داشت: اين سرواژه‌ها در فرهنگ‌ها تعريف نشده و نمي‌توان آن‌ها را به واژه تبديل كرد، بنابراين معضلاتي را در جامعه ايجاد كرده است. سرواژه‌ها بر دو نوع، استفاده از تك‌تك حروف الفبا و تلفظ آن‌ها همانند ، TV،NGO، CNG است كه البته در فارسي كمتر كاربرد دارد و قسم دوم نيز استفاده كلمه‌اي سرواژه‌هاست نظير، AIDS، NATO.
دكتر سماعي با اشاره به اين كه سابقه اصلي سرواژه‌ها به قرن دوم هجري باز مي‌گردد، بيان داشت: بر اساس كتابي كه با عنوان «تاريخچه آواشناسي و سهم ايرانيان» تاليف كردم، رشته آواشناسي را مديون ايرانيان مسلمان‌ام. اين كتاب در چارچوب ادامه تحقيقات درباره قرآن كريم نگاشته شده است.
عضو هيات علمي پژوهشگاه علوم و اطلاعات ايران با اشاره به اين كه در قرن دوم هجري علماي ايران پيشتاز و فعال در بررسي قرآن كريم بوده‌اند، يادآور شد: اين فعاليت‌ها بعدها منجر به بررسي‌هاي زباني و زبان‌شناسي شد. افرادي نظير سيبويه، ابن جزوي، زمخشري و بوعلي‌سينا بر اين مساله كار كرده‌اند و حروف عربي را هر يك براساس دسته‌بندي‌هايي مشخص كرده‌اند. براي نمونه بحث سرواژه‌ها در كتاب «المفصل» زمخشري و ابن جزوي به صورت‌هاي گوناگون بيان شده است.
وي با اشاره به اين كه امروزه سرواژه‌هاي زبان فارسي از زبان‌هاي لاتين و غربي اقتباس شده است، افزود: به اين علت كه اين سرواژها، جزو معضلات جامعه صنعتي محسوب مي‌شود. البته در ايران هم يك مجموعه سرواژه‌هايي در فرهنگستان ادب و هنر نظير واكا (ايدز)، سيبا، پكتا و گاج ساخته شده است.
دكتر سماعي ويژگي‌هاي سرواژه‌سازي در زبان فارسي را شباهت آن‌ها به اين زبان، گرايش به خوش ادايي، اجتناب از ساختن واژه‌هاي تابو ، واج‌آرايي و دل‌به خواهي بودن آن مطرح كرد و افزود: متاسفانه پس از ساختن سرواژه‌ها هيچ قاعده و قانوني براي تلفظ آن‌ها وجود ندارد و گاهي ابهاماتي نيز در اين حوزه ايجاد مي‌شود.
نشست «اختصارسازي در زبان فارسي» با حضور كارشناس اين حوزه ظهر امروز، 20 مرداد ماه در سالن اجتماعات ساختمان پژوهشگاه علوم و فناوري اطلاعات ايران برگزار شد.
