خورشاهیان در گفتگو با هنرنیوز؛
در بازار نشر، تخصص عامل سفارش به تصویرگر نیست
خورشاهیان نویسنده و شاعر درباره مشکلات تصویرگری کتاب های کودک و نوجوان گفت: در بازار نشر، تخصص عامل سفارش به تصویرگر نیست.
تاريخ : چهارشنبه ۳۰ فروردين ۱۳۹۱ ساعت ۱۱:۰۷
مشکلات و مسائل بسیاری در حوزه تصویرگری کتاب های کودک و نوجوان از سوی هنرمندان مطرح می شود. عدم یافتن بازار کار؛ فعالیت های غیر حرفه ای در حوزه نشر کودک و نوجوان و صدها مسئله کوچک و بزرگ دیگر سبب شد تا سکه را از روی دیگر، به بررسی بنشینیم. روی دیگر سکه تصویرگری کتاب کودک؛ شاعران و نویسندگان این حوزه هستند. به عبارت دیگر این امر باید از سوی سفارش دهندگان تصویرگری کتاب ها مورد بررسی قرار گیرد. به همین سبب، هادی خورشاهیان شاعر و نویسنده در گفتگویی دوستانه از مشکلات تصویرگری کتاب پرده برداشت.
اکنون کانون توجه خانواده برای خرید یک کتاب چیست؟
خوشبختانه اکنون می‌توان به این امر توجه کرد؛ که نام نویسنده برای مخاطب از اهمیت بالایی برخوردار است. البته توجه به این امر تا چند سال گذشته اتفاق نمی‌افتاد. حال این که تصویرگری تا چه حد بر مخاطب کتاب اثرگذار است؛ جای تأمل بیشتری دارد. در واقع با گسترش تولید کتاب های کم قیمت؛ والدین به دنبال تصویرگری خلاقانه نیستند و قیمت کتاب تعیین کننده بازار فروش کتاب به شمار می رود.
اما حقیقت این است که بر خلاف نویسندگان کودک و نوجوان، تصویرگران پر ادعا هستند. یعنی کتاب‌های بازاری را قبول ندارند؛ و تصورشان بر این است که مردم نباید چنین کتاب‌هایی را خریداری کنند.
حقیقت دیگر که در این رابطه وجود دارد قیمت تمام شده کتاب است بدین معنا که یک کتاب با تصویرگری یک تصویرساز مشهور و بنام و با چاپ بهتر و کیفیت مطلوب‌تری که طبیعتاً برای کتاب در نظر گرفته می‌شود؛ قیمتی چند برابر همان کتاب با چاپ معمولی‌تر دارد و به همین دلیل یک کتاب ارزان‌تر به مقتضای اقتصاد جامعه، با خریداران بیشتری مواجه خواهد شد. در چنین شرایطی والدین ترجیح می‌دهند به جای یک کتاب گران قیمت چند کتاب ارزان‌تر برای فرزند خود تهیه کنند.
قطعاً خرید یک کتاب با قیمت ۴۵۰۰ تومان برای والدین منطقی و قابل پذیرش نیست و در واقع با عدم خرید چنین کتابی از ترویج تجمل گرایی جلوگیری خواهد شد. در واقع نمی‌توان انتظار داشت که مردم به اندازه یک تصویرگر با تصویرگری آشنا باشند و یک کتاب با تصویرگری مطلوب را با قیمت معادل ۴ یا ۵ کتاب معمولی خریداری کنند. قطعاً ۷۰ میلیون جمعیت متخصص شناخت تصویرگری نیستند و نمی‌توان چنین انتظاری از آنها داشت.
چه راهکاری ممکن است سبب ارتباط میان نویسندگان حوزه کودک و نوجوان و تصویرگران کتاب‌های کودک و نوجوان که تخصصی تصویرگری کتاب کودک و نوجوان دارند، باشد؟
به باور من راهکار کوتاه مدتی برای این امر متصور نیست. این امر یک مسئله اجتماعی در سطح جهانی است. ممکن است؛ دست یابی ناشران کودک و نوجوان، نویسندگان و تصویرگران به یک تعامل مؤثر این حوزه انتظاری گزاف باشد. در واقع انتظار چنین تعاملی دراز مدت یا دست نا یافتنی است.
در واقع یک سوی این تعامل بازار فروش است؛ که هیچ یک از این گروه‌ها در آن دخل و تصرف ندارند. در واقع قیمت تعیین کننده میزان فروش یک کتاب است. در واقع غالب مخاطبان یک مجموعه با قیمت ارزان را ترجیح می‌دهند؛ که این امر مسائل خاص خود را به دنبال دارد. یک ناشر و یا نویسنده عادی برای چاپ یک کتاب ارزان قیمت چندان رقبتی به پرداخت دستمزد بالا به یک نویسنده مطرح و یا یک تصویرگر حرفه‌ای ندارد. او ترجیح می‌دهد؛ کتاب را به نویسنده‌ای نه چندان مطرح سفارش دهد و با تصاویر نه چندان حرفه‌ای چاپ کند و در نهایت با قیمت کمتر به بازار عرضه کند. در میان ناشران کودک ناشرانی هم هستند که تصویرگران حرفه‌ای و نویسندگان نام‌آور را برای همکاری انتخاب می‌کنند. اما این ناشران بسیار کم تعداد هستند.
اما نکته دیگر این است که کتابی که به یک ناشر معتبر سپرده می‌شود ممکن است تا سال‌ها در انتظار تصویرگری و چاپ بماند و این یکی از نکات منفی در خصوص ناشران موفق است. به همین دلیل ساده؛ یک نویسنده ترجیح می‌دهد تا به جای آن که به دنبال تعاملی این چنین باشد؛ کتاب خود را به ناشری دیگر بسپارد و آن را در زمانی کوتاه‌تر در قفسه کتاب فروشی ببیند. چرا که از لحاظ مالی برای نویسنده چندان تفاوتی ندارد و هر دو ناشر ۱۰ درصد از فروش این کتاب را به نویسنده می‌دهند.
خورشاهیان در حوزه های مختلف به فعالیت پرداخته است. از آثار او می توان به مواردی اشاره کرد؛«من هومبولتم» (رمان بزرگسال)، «با اجازه دبیر هندسه» (شعر نوجوان)، «پایه‌های ترس» (رمان نوجوان)، «من یک بادبادکم» (داستان کودک)، «دیشب توی تلویزیون» (شعر کودک)، «درد سر دو قلو » (ترجمه).
