مراسم رونمايي از نسخه عربي كتاب «آنك آن يتيم نظر كرده» نوشته محمدرضا سرشار و ترجمه بتول مشكين‌فام در تالار سوره حوزه هنري برگزار شد.

به گزارش هنر نيوز به نقل ازفارس مراسم رونمايي از نسخه عربي كتاب «آنك آن يتيم نظر كرده» نوشته محمدرضا سرشار و ترجمه بتول مشكين‌فام با حضور محسن مومني رئيس حوزه هنري، محمدعلي آذرشب استاد دانشگاه، صادق آينه‌وند استاد تاريخ اسلام، صادق خورشا استاد دانشگاه ايران و نويسنده و مترجم كتاب در تالار سوره حوزه هنري برگزار شد.

*محسن مؤمني: اساتيد ايراني در سامان بخشيدن به ادبيات عربي نقش غيرقابل انكاري داشتند

در ابتداي اين نشست محسن مؤمني‌شريف رئيس حوزه هنري درباره اين كتاب گفت: از ديرباز هنرمندان مسلمان كوشيده‌اند ذوق و هنر خود را با نام و ياد رسول اكرم (ص) و خاندان مكرمش پيوند زنند تا هنر آنها جاودانه بماند.

به گفته وي آثار برجاي مانده از قرن چهارم نشان مي‌دهد كمتر هنرمندي وجود داشته كه از اين سعادت بهره‌مند نباشد. تعامل و تأثيرگذاري ادبيات عرب و فارسي پس از اسلام داراي پيشينه، ديرينه و درخشان قابل افتخار است. همانگونه كه ادبيات عرب در ادبيات فارسي تأثير گذاشت اساتيد ايراني هم در سامان بخشيدن به ادبيات عربي نقش بسزا و غير قابل انكاري داشتند.

وي ابراز داشت: متأسفانه هر چه به دوره حال نزديك مي‌شويم اين تعامل كمتر و به حداقل خود رسيده است. اين موضوع قطعاً علل و عواملي دارد و البته هر دو سو مقصر هستند. شايد تأثير ادبيات چپگرا در ادبيات عرب مؤثر بوده است.

مؤمني شريف گفت: هدف نخست حوزه هنري توليد هنر است نه ترجمه ولي به سبب اينكه اين بار را در جامانده ديد وظيفه خود دانست قدمي هرچند كوچك اما درست بردارد.

وي در ادامه تصريح كرد: كتاب «آنك آن يتيم نظر كرده» كار نخستين حوزه هنري در حوزه عربي است. اين اثر توسط يك ناشر معتبر عربي در بيروت منتشر شده و در حال حاضر هم دو رمان آماده انتشار است كه اميدواريم رمان «من او» و «قصه‌هاي سبلان» ترجمه و به زودي منتشر شوند.

وي افزود: كتاب‌هاي جديدي در حال حاضر در حال ترجمه هستند از آن جمله مي‌توان به «دا» و «خاطرات عزت‌شاهي»‌ اشاره كرد. اين دو كتاب در دانشگاه بيروت در حال ترجمه است.

رئيس حوزه هنري ادامه داد: در حوزه‌هاي زبان انگليسي، تركي و اردو كارهاي منتشر شده اما متأسفانه در زبان عربي توجه كمتري شده بود.

* آذرشب: اين اثر پيوند جديدي ميان ادبيات ايران و عرب به وجود آورد

محمدعلي آذرشب استاد ادبيات عرب و نويسنده نيز درباره اين كتاب گفت:‌ موضوع اين اثر بسيار مهم است، موضوعي است ادبي چرا كه از چهار كليدواژه مهم، ادبيات، پيامبر، عربي و فارسي از آن براي آينده تمدن اسلامي و جهان اسلام استفاده شده است.

به گفته وي يكي از مشكلاتي كه ما در ايران داريم اين است نه تنها به ادبيات عرب كم توجه هستيم حتي در برخي موارد نسبت به پيامبر (ص) هم كم‌توجه بوده‌ايم.

آذرشب عنوان كرد: توجه‌مان به اهل بيت (ع)‌ بسيار است اما نسبت به پيامبر كم، ياد اهل و ائمه همان ياد پيامبر است اما نبايد در خارج متهم شويم از پيامبر اعراض كرده و به ائمه روي آورده‌ايم.

اين استاد ادبيات عرب تصريح كرد: اين اثر خلاء بزرگي را پر كرد به عبارتي ديگر پيامبر را فرصتي خطاب به شعور و نه به عقل ارائه مي‌دهد و ما اين گفتمان را نياز داريم همان گفتمان عقل توأم با شعور.

وي افزود: اين اثر در ايران منحصربه‌فرد است چرا كه انديشيده مي‌شود جريان اموي تنها مخالف اهل بيت (ع) بود در صورتي كه اموي مخالف پيامبر (ص) هم بود.

وي درباره ترجمه اين اثر گفت: با ترجمه عربي اين اثر كار بسيار شايسته و درخوري صورت گرفت اين اثر پيوند جديدي ميان ايران و عرب پديد آورد چرا كه مردم اسلامي از پيوند عرب و عجم پديد آمده است و اين پيوند اساس تمدن اسلامي است.

وي درباره مترجم افزود: مشكين‌فام مترجم اين اثر زمان و وقت فراواني را براي ترجمه صرف كرد. تلاش داشت با دل‌وجان مطالب مطرح شده مؤلف را به زبان عربي بازگرداند كه به حق هم موفق بود.

* آينه‌وند: اين اثر نويد شكل‌گيري يك تمدن جديد را مي‌دهد

در ادامه صادق آينه‌وند استاد تاريخ اسلام درباره اين اثر تأكيد كرد: كتاب «آنك آن يتيم نظر كرده» كتابي هنرمندانه و محققانه درباره رسول اكرم (ص) است و اين اثر نويد شكل‌گيري يك تمدن جديد را مي‌دهد.

آينه‌وند افزود: ادبيات داستاني و ادبيات تاريخي در حقيقت زمينه ظهور تمدن است، از قرن چهارم تا ششم بزرگترين ادبيات داستاني و تاريخي زماني آغاز شد كه تمدن اسلامي اوج خود را به نمايش گذاشت.

وي درباره مترجم اين اثر ادامه داد: نسخه عربي اثر سرشار اوج بلاغت و فصاحت است. كتاب دقيق ترجمه شده و مترجم هنر خود را در اين اثر به نمايش گذاشته است.

وي افزود: اثري كه به ماركسيسم ضربه وارد كرد كتاب «قلعه حيوانات» بود اين كتاب به عربي هم ترجمه شد بنابراين كتاب عربي داستاني طليعه ظهور تمدن و طلعيه سقوط تمدن پيشين هستند.

* خورشا: اين اثر نشان از هنر و توانايي نويسنده دارد

در ادامه صادق خورشا استاد دانشگاه ايران، مصر و عربستان و مؤسس گروه ترجمه در جامعة‌الملك سعود عربستان با نقدي بر اثر گفت: اين اثر در بحر خفيف تأليف شده و اين موضوع نشان از توانايي نويسنده دارد.

اين استاد دانشگاه گفت: جنبه‌هاي مثبت كار فراوان است اما «آنك آن يتيم نظر كرده» از تولد تا هجرت به حبشه را شامل مي‌شود. اما رسول اكرم (ص) به حبشه هجرت نكرد.

وي ادامه داد:‌در كتاب آمده «رمان زندگي پيامبر (ص)» كه به نظر بنده زبان فارسي ضعيف نيست كه بتواند اصطلاحي جايگزين رمان بكند اما نمي‌دانم چرا مترجم عنوان رمان را حذف كرد.

مؤسسه گروه ترجمه در جامعه الملك سعود عربستان اضافه كرد: اين كتاب به زبان عربي ترجمه شده و اميدارم به ديگر زبان‌ها نيز به زودي ترجمه شود. سبك مترجم تحت تأثير متون قديم با زبان امروزي است كه اي كاش در اثر سرشار نيز سبك متون قديم ديده مي‌شد.

خورشا در ادامه اظهار داشت: در داستان زبان لايه‌هاي مختلفي دارد از دوره مشروطيت تاكنون لايه‌هاي مختلف زبان فارسي را شاهد بوديم از زبان گفتاري و عاميانه تا زبان روزنامه و مقاله و تحقيق ولي اين لايه‌ها هرچه مناسب شخصيت باشد موفقيت اثر افزايش مي‌يابد.

به گفته اين استاد دانشگاه در داستان سرشار اين لايه‌ها تا اندازه‌اي ديده مي‌شود اما در ترجمه عربي تقريباً از يك زبان قراردادي استفاده شده و حالت يكنواختي در آن ديده مي‌شود.

وي گفت: در متن عربي زبان نه به عنوان وسيله بلكه خود هم جزئي از بستر داستان شده است و زبان و ساختار نحوي آن جزئي از باب داستان شده كه اين موضوع جزو نكات مثبت اثر است.

وي در خاتمه عنوان كرد: چه خوب بود هر دو اثر در بندها و فصل‌ها با تصاوير و نقاشي‌هاي مطرح جلوه داده مي‌شد تا زيبايي داستان دو چندان شود چرا كه مشكين‌فام در ترجمه فخامت و سلامت زبان را مدنظر داشت.

* سرشار: نام كتاب برگرفته از سوره ضحي است

در ادامه نويسنده كتاب «آنك آن يتيم نظر كرده» درباره اثر خود ابراز داشت: اسم كتاب با الهام از سوره ضحي انتخاب شده است.

وي در ادامه بيان كرد: رسول خدا پس از پدر، مادر، پدربزرگ و عموي گرامي خود نوجواني را در صحرا گذراند چرا كه خداوند مخصوصاً نمي‌خواست انساني مربي پيامبر (ص) باشد. قصد داشت به طور خاص خود او را تربيت كند چرا كه يكي از عوامل مؤثر در شكل‌گيري شخصيت تربيت است و پيامبر (ص) از طبيعت استفاده كرد و تربيت شد. پيامبر به حقيقت يتيم نذر كرده است.

وي تصريح كرد: اثر ادبي ابعاد ادبي دارد كه اگر انسان لذت شراب ناب ادبيات چشيده باشد زيبايي‌ها را درك كرده و احساساتش به قَلَيان مي‌افتد.

به گفته سرشار داستان زندگي پيامبر (ص) مديون سيره‌ها است و آثار تك‌تك نويسندگان بايد با سيره‌‌ها تطبيق داده شود تا الهام آنها از سيره‌ها مشخص شود. نكته ديگر اينكه هر فردي كه پس از ديگري اين كار را انجام مي‌دهد طبعاً بر دوش گذشتگان خود سوار است تا بتواند افق‌هاي بلندتري را ببيند.

سرشار گفت: داستان زندگي انبياء همانند علم است. همه بايد از تجارب گذشتگان بهر‌ه‌مند شوند مهم اين است كه بتوانند يك قدم آن را پيش برند.

وي افزود: منبع در كتاب ذكر شده اما نام فارسي‌ آن پيرامون سيره نبوي است. شايد دقيق مطابق نام عربي نباشد اما بر نثر اثر بيش از داستان كار كردم. اين اثر از بسياري متون كهن ادبي بهره برد اما هيچيك از آنها نيست.

در انتهاي اين مراسم بتول مشكين‌فام مترجم اين اثر با قدرداني از حاضران گفت: اميدواريم در جلد دوم توقعات و كمبودها را جبران و آن را در كمتر از 3 سال منتشر كنم.

گفتني است، در اين برنامه قصان كلاس رئيس مركز فرهنگي سوريه در ايران و امل ابراهيم استاد نقد ادبي مصر سخنراني كردند.