در ابتدای این نشست رونمایی از پوستر هشتمین جشواره شعر فجر طراوت پور دبیر اجرایی این جشنواره با ذکر اسامی اعضای شورای سیاست گذاری هشتمین جشنواره شعر فجر گفت: مشفق کاشانی، محمدعلی بهمنی، اسرافیلی، اکرامی فر، بیگی حبیب آبادی، کاکایی، اعلاء، بیابانکی در شورای سیاست گذاری قبول زحمت فرمودند و این افراد به این نتیجه رسیدند که انتخاب افراد به این نتیجه رسیدند که انتخاب دبیر باید از کانال این شورا باشد.
وی با بیان این مطلب افزود: پس از آمدن آقای صالحی برنامهها مرتب تر شد و دفتر شعر و ادب و جشنواره فجر کلید کار را زد و پس از آن آقای صالحی کوشید تا فضای جدیدی در حوزه شعر و ادبیات ایجاد کنند. در این مدت که رایزنیها انجام میشد، باید شورای سیاستگذاری تشکیل شود، از این رو چهرههای شاخص و صاحبنام روزگار ما باید عضو این شورا بودند که سرانجام با در نظر گیری چنین معیارهایی و اینکه حتما عضو دست اندرکاران جشنواره قبل باشند انتخاب و معرفی شدند. با انتخاب عبد الجبار کاکایی به عنوان دبیر علمی جشنواره شعر فجر که به صورت کاملا دموکراتیک و بر اساس رای اعضای سیاست گذاری بود شائبه ها پایان یافت.
وی گفت: قرار بر این شد تا سیاست ها و برنامه های کلی جشنواره توسط آقای کاکایی در شورای سیاست گذاری مطرح و به صورت کلی تایید شود و تمام تلاش اعضا بر این بود تا کیفیت جشنواره، سیاست های دولت و صلاحدید ادبیات اصل کار و تصمیم ها قرار گیرد و پیش بینی شد طرح جدیدی برای جشنواره بیاوریم و اعضا هم موافقت کردند.
وی با تاکید بر تعاملی که میان شاعران و برگزارکنندگان وجود دارد اظهار داشت: در آن جلسه علاوه بر اینکه مواردی چون تعامل جامعه ادبیات و برگزار کنندگان مورد تاکید قرار گرفت نمایندگانی حضور یافته و در نهایت ما رایزنی های مفصلی با اعضای سیاست گذاری داشتیم.
در ادامه این نشست کاکایی دبیر علمی این جشنواره اظهار داشت: آرزوی قلبی من این است که این آخرین جشنواره شعر باشد که دولت متولی آن است و این آرزویی است که وزیر ارشاد آقای جنتی هم بر آن تاکید داشتند یعنی اهالی ادبیات خودشان متولی جشنواره باشند که دولت نه حمایت و نه دخالتی در آن نداشته باشد.
وی با بیان این مطلب افزود: شورای سیاست گذاری مرکب از شاعران شناخته شده ای به نام شاعران انقلاب اسلامی است، برای این شورا موضوع همگرایی بسیار مهم است و طی بررسی های به عمل آمده دریافتیم، این استعداد به وجود آمده و اگرچه در بدو راه پذیرش صداهای متفاوت و همگرایی میان گروههای مختلف شبهههایی ایجاد کرد، اما باید حضور چهرههای متفاوت را در عرصه سیاستگذاری شاهد میبودیم البته اهالی شورا نیز با این سخن موافق بودند، اما میزبان این جشنواره که شعار چندصدایی را بر پیشانی دارد، شاعران موسوم به انقلاب هستند.
کاکایی ضمن بیان اینکه در رسیدن به موضوعات مشترک، عقلانیت و توجه به آن کمککننده است، توضیح داد: شعار همگرایی، شعاری بود که در اصل توجه به موضوع عقلانیت مطرح شد و شکل گرفت و بالید و به نظر رسید دادن تریبون به همه صداها از تمام نحلهها نباید محال باشد و میتوان تنوع صداها را دید.بنابراین شورای سیاستگذاری جشنواره در مباحث نظری که در خصوص همگرایی جریانات پس از انقلاب داشت، وارد بازتعریف شد و به نظر میرسد آنچه در داخل کشور عرضه میشود و فرآوردههای پس از انقلاب ۵۷ تماما آثار انقلاب تلقی میشود و همه شاعران به نوعی شاعران انقلاب هستند، اگرچه پس از انقلاب ۵۷ تنوع سلایق هم پدید آمد اما هیچیک نمیتوان خود را خارج از چتر انقلاب تعریف کنند، همانگونه شاعرانی مثل عبدالقاسم لاهوتی، میرزاده عشقی و ایرج میرزا با تنوع و گرایشهای فکری همگی شاعران مشروطه محسوب میشوند.
کاکایی با بیان اینکه این مهم پایه یک بحث نظری است که در شورای سیاستگذاری مطرح شده افزود: برای عمل به تصمیم همگرایی و دعوت از صداهای مختلف که تنها تفاوت آن با جشنوارههای پیشین فجر شمرده میشود نیازمند اتاق فکر بودیم چون آنچه مهم بود نزدیک کردن گروههای ادبی و نیروهای مولد فکر به هم بود لذا این جلسات با حضور جریانات مختلف و دعوت از نحلههای مختلف با شاخص ادبیت انتخاب شد و کار به موضوعات اجتماعی نیز کشیده شد. همین مسأله باعث تضارب آراء و اندیشه شد و چند نفری توان ادامه همکاری را از دست دادند، اما افرادی که با سعه صدر بیشتر و تحمل فراوان میتوانستند در این مسیر ما را همراهی کنند به کمیته علمی اضافه شدند.
وی با تأکید بر اینکه کمیته علمی در ادامه مسیر حرکت به بحث راجع به همگرایی پرداخت، این مهم به استان ها نیز توسعه یافت و این سؤال پیش آمد که آیا تحت حمایت ارشاد میتوان جشنواره برگزار کرد و شاهد داوریهای گسترده بود و از همه صداها در آن حضور داشته باشند گفت: امیدوارم در این دوره تمامی همگراییها خود را نشان دهند.
کاکایی در توضیح بیشتر درباره کمیتههای داوری و تشکیل آنها خاطرنشان کرد: به زودی این کمیتهها تشکیل میشود و بخش رقابتی جشنواره را داوری خواهند کرد. به جز این بخش نمایش شعرخوانی را در چهار شب در تهران شاهد خواهیم و در آن از تمام صداهایی که دارای تشخص در ادبیات ایران هستند، دعوت به عمل میآید، البته کمیته علمی هم در حال آمادهسازی اسامی این افراد است، اما خاطرنشان میکنم که هیچ اسمی از قلم نمیافتد و امیدواریم این همگرایی پایهای برای آرزوی آغاز سخنانم یعنی پایان تولیگری دولت و ارشاد در جشنواره فجر باشد.
در ادامه این نشست محمدعلی بهمنی عضو شورای سیاستگذاری جشنواره در سخنانی کوتاه گفت: خوشحالم اتفاقی متفاوت برای جشنواره فجر در حال وقوع است. امیدوارم همه در زیر یک آسمان جمع شده و همصدایی کنیم.
در این نشست فاطمه راکعی عضو دیگر شورای سیاستگذاری ضمن اشاره به اینکه آنچه لازم بود در دولت تدبیر و امید و اعتدال روی کار آمده اتفاق افتد در عرصههای فرهنگی و هنری رخ داد. با ملاقاتی که آقای جنتی وزیر ارشاد انجام دادند و پس از سخنان آقای روحانی در تالار وحدت که با اهالی فرهنگ و هنر دیداری داشتند، طبیعی بود باید شاهد این اتفاقات مهم میبودیم.
راکعی توضیح داد: البته دو تعبیر ممکن است از جشنواره شعر فجر وجود داشته باشد یکی تعبیری که متعلق به عرصه شعر انقلاب است و آنها معتقدند چون نام جشنواره فجر و انقلاب است باید به مضامینی که مربوط به انقلاب است باید توجه داشت و این مضامین در جشنواره باشند.
وی افزود: این تعابیر درست است و تاکنون شعر فجر با این گرایش برگزار شده و مورد بررسی قرار گرفته است، اما تعبیر دومی هم وجود دارد و آن اینکه به مناسبت پیروزی انقلاب در کشوری که دارای فرهنگ، ادیان، مذاهب و قومیتهای مختلف است سلیقهها باید به رسمیت شناخته شود، از این رو به مناسبت ایام دهه فجر و انقلاب اسلامی به این صداها رسمیت بیشتر میدهیم و در جشنواره شعر فجر مثل سایر جشنوارههای فجر این اتفاق رخ خواهد داد تا از شعر انقلاب و از شعر به ما هو شعر تجلیل شود، ضمن اینکه همه صداها باید باشد البته در چارچوبهای مشخصشده.
این شاعر توضیح داد: افرادی که اشعارشان مجوز وزارت ارشاد جمهوری اسلامی ایران را اخذ کرده باشد و آثاری که منتشرشده باشد در این چارچوب قرار میگیرند زیرا شاعران میراثدار رایت و پرچم بلند شعر ایران و شعر فارسی هستند وا مروز در نحلههای مختلف شعر فعالیت میکنند. اینها همه باید باشند و خوشحالیم که به عنوان شاعرانی که در حوزه شعر انقلاب قلم زدهایم به این نتیجهها رسیدهایم که باید اینگونه رفتار کنیم زیرا به نفع شعر ایران و سیاستهای فرهنگی کشور است.
سعید بیابانکی از اعضای دیگر شورای سیاستگذاری شعر فجر ادامه داد: شاعران در واقع سازنده فرهنگ هستند در سالی که بخشی از آن به فرهنگ اختصاص داده شده نقش شاعران پررنگتر است و در تاریخ بهترین مفاهیم را شاعران آفریدند.
وی از دبیران پیشین شعر فجر یاد کرد و گفت: معتقدم ذات شعر جشنوارهپذیر نیست، شاید در طی هشت دوره مدلهای مختلف را آزمون و خطا کردهایم که به بهترین مدل برسیم که جشنواره باید چگونه باشد و همه را راضی کند. شعار چندصدایی جشنواره بسیار خوب است.
بیابانکی افزود: معتقدم در روزگاری که هستیم شعر انقلاب یک مفهومی است که نیازمند بازتعریف است. اگر در دهه شصت به شاعران حوزه هنری، شاعران انقلاب میگفتند طبیعی است جای دیگری نبوده اما احساس میکنیم هماکنون شعر انقلاب باید بازتعریف شود زیرا با تعریف دهه شصت متفاوت است و امروز شاهدیم که گفتمان انقلاب در شعر تفضلی نیز وارد شده است.
وی در ادامه گفت: دو گفتمان انقلاب و مستقل وجود دارد. به نظر میآید در طی این هفت دوره بیشتر به گفتمان انقلاب پرداخته و توجه شده اما اگر به گفتمان مستقل هم توجه شده بسیار محدود بوده است.
بیابانکی در خاتمه خاطرنشان ساخت: امسال سیاست این است که بیشتر از گفتمان مستقل استفاده کنیم کما اینکه نظر ما این بود افرادی از گفتمان مستقل نیز حضور داشته باشند. به نظر میآید همه شاعران معتقدند یک معیار را باید برای حضور شاعران از تریبونهای دولتی پذیرفت که آن هم قانون نشر و تدوین شده جمهوری اسلامی است. براساس این قانون آثاری چاپ و مجوز گرفتهاند. این بیمعناست، کتابی که با این قانون چاپ شده است نباید در فلان جشنواره باشد. معتقدم در سالهای آتی جشنواره باید به دو سمت برود. از بدنه دولت جدا شود و توسط یک نهاد علمی ـ فرهنگی مستقل از وزارت ارشاد آن را برگزار کند.