به گزارش هنرنیوز، کمیته پیگیری خانه‌های تاریخی شهر تهران، عصر دیروز در برنامه پیدا و پنهان رادیو گفتگو به موضوع شکسته شدن حریم خانه- موزه مقدم به عنوان گران‌ترین خانه- موزه جهان با حضور سجاد عسگری دبیر این کمیته و بهروز کاشف مدیریت بافت تاریخی شهرداری تهران پرداخت.

در ابتدای این گفتگو عسگری با اشاره به قوانین موجود در زمینه حریم آثار تاریخی گفت: قانون‌گذار در ابتدا امر در سال ۱۳۰۹ با تصویب قانون حفظ آثار ملی، در بند ب ماده ۶ این قانون ذکر کرده است که «هرگونه عملیات در مجاورت آثار ملی که سبب تزلزل بنیان یا تغییر صورت آنها شود، ممنوع است و مرتکبین به ۵۰ الی هزار تومان جزای نقدی محکوم می‌شوند»؛ در سال‌های بعد این قانون اصلاح شد و هم اکنون بر اساس ماده ۵۶۰ قانون مجازات اسلامی «هر کس بدون اجازه سازمان میراث فرهنگی یا با تخلف از ضوابط اعلام شده، در حریم آثار تاریخی مبادرت به عملیات نماید که سبب تزلزل بنیان شود، علاوه بر رفع آثار تخلف و پرداخت خسارت وارده؛ به حبس از یک تا سه سال محکوم می‌شود.»

وی با اشاره به اینکه تنها ۶ درصد آثار تاریخی کشور بر اساس اعلام سازمان میراث فرهنگی حریم مصوب دارند، ادامه داد: در قانون دیده شده که آثار تاریخی ثبت شده دارای حریم درجه یک، دو و سه هستند که در حریم درجه یک ساخت و ساز ممنوع است و در صورت امکان باید هم ارتفاع با بنا ثبتی باشد، در حریم درجه دو حد ارتفاع حداکثر تا ۶ متر و در حریم درجه سه یک اثر ثبتی حد ارتفاع ۱۲ متر است و صراحتا در قانون مجازات اسلامی ذکر شده است که حتی اگر در حریم درجه یک بنا ثبتی میراث فرهنگی مجوز خارج

از ضوابط داده شود، در هر صورت این عمل باعث تزلزل بنیان بنا می‌شود و جرم به حساب می‌آید.

دبیر کمیته پیگیری خانه‌های تاریخی شهر تهران تصریح کرد: متاسفانه امروز شاهد آن هستیم که به این قانون عمل نمی‌شود و عبور مترو خط یک از ایستگاه میدان حسن آباد به ایستگاه حر از زیر این خانه و لرزش‌های مداوم آن باعث تزلزل بنیان خانه موه مقدم می‌شود که این موضوع نیز جرم محسوب می‌شود و یا حرکت مترو از زیر عمارت مسعودیه یا ساخت مترو و پاساژ تجاری در حریم تئاتر شهر و یا ارتفاع ۱۲ متر در بافت تاریخی عودلاجان و یا تجاوز به حریم موقوفه فرمانفرمانیان در تجریش و امثال این موارد، همه نشان دهنده ملاک عمل نبودن حریم و عدم توجه به قانون توسط دستگاه‌های مسئول است.

در ادامه این بحث بهروز کاشف با اشاره به پرونده صادر شده در کنار خانه- موزه مقدم از سوی شهرداری منطقه ۱۱ شهر تهران اظهار کرد: در شمال خانه مقدم پروانه‌ای در پلاک ثبتی ۳/۲۰۴ و با استعلام از اداره کل میراث فرهنگی استان تهران طی نامه‌ای در مورخ ۲۳ مرداد سال ۱۳۸۵، صادر شده و در نامه میراث فرهنگی قید شده است که ملک واقع در شمال خانه مقدم «فاقد ارزش‌های تاریخی است و طبق طرح تفصیلی شهرداری تهران پروانه صادر شود.»

وی متذکر شد: میراث فرهنگی برای موزه نیز حریمی قائل نشده و از سویی این خانه تاریخی حریم مصوب ندارد و با توجه به نامه فوق پروانه، مطابق ضوابط شهرداری با ارتفاع ۴ طبقه روی زمین داده شد و به دلیل نظامی بودن آن منطقه مجوزهای لازم هم از سپاه انصارالمهدی گرفته شد و ارتفاع اعلام شده ۱۶ متر شد.

وی افزود: اما میراث فرهنگی استان تهران چهار سال پس از صدور این پروانه، در مورخ ۱۷ آبان سال ۱۳۸۹ طی نامه به شهرداری تهران، حد ارتفاع در آن بنا را اعلام کرده و خواستار توقف کار این مجتمع مسکونی به دلیل قرارگیری در حریم درجه یک موزه مقدم را شده است ولی در هر صورت برای مالک حقوق مکتسبه‌ای ایجاد شده است که ما نمی‌توانیم این حقوق را نادیده بگیریم و اجازه توقف این پروژه را نداریم زیرا مالک می‌تواند به مراجع قانونی مراجعه کرده و از شهرداری بابت صدور پروانه و جلوگیری از روند ساخت و ساز در محل مجوز صادر شده، شکایت کند.

دبیر کمیته پیگیری خانه‌های تاریخی شهر تهران در پاسخ به مدیریت بافت تاریخی شهر تهران اذعان داشت: در قانون ذکر شده است که اگر میراث فرهنگی نیز اجازه ساخت در حریم درجه یک بنا ثبتی را صادر کرد، ‌ارگان‌های ذیربط نباید اجازه ساخت و ساز را صادر کنند و هرگونه ساخت و ساز در حریم درجه یک آثار ثبت شده در فهرست آثار ملی کشور ممنوع است، از سویی بر اساس تبصره‌ی بند شش مصوبه‌ی شورای شهر تهران در سال ۱۳۸۸ با عنوان «تعیین سیاست‌های اقتصادی، جذب مشارکت بخش خصوصی در حفظ و احیای اماکن تاریخی»، بناهای تاریخی فاقد حریم به عمق یک پلاک در پیرامون اثر واجد ارزش، حریم موقت آن محسوب می‌شود و کمترین تراکم ملاک عمل صد و بیست درصد برای آن لحاظ شده است و هر گونه ساخت و ساز نباید از ارتفاع بنا ثبتی تجاوز کند.

وی بیان کرد: در ابتدا امر شاید آسیبی به این بنا وارد نشده باشد اما ارتفاع داده شده از حد ۴ طبقه تجاوز کرده و ما امروز شاهد یک ساختمان مسکونی یا اداری ۶ طبقه هستیم. از طرفی نمای مشرف به گرانترین خانه-موزه جهان علاوه بر نامناسب کردن منظر، همخوان با این اثر فاخر ملی نیست؛ از سویی این ساخت و ساز در حریم درجه یک اثر ثبت شده خانه مقدم انجام می‌شود و اصولاً ساخت و ساز در این حریم ممنوع است و با وجود لرزه‌های مترو از زیر این خانه و فشار وارده از سوی سازه مذکور، به مروز زمان به بنیان این بنا آسیب جدی وارد می‌شود و این بنا را با تهدید رو به رو می‌کند.

کاشف در ادامه این گفتگو با اشاره به اینکه مرجع بالادستی ما در بافت‌های تاریخی میراث فرهنگی است، خاطر نشان کرد: از نظر حقوقی شهرداری باید از میراث فرهنگی در محدوده‌های تاریخی و ثبت شده استعلام بگیرد و حتی اگر میراث فرهنگی در زمینه استعلام تخلف کرده باشد، ما مرجع رسیدگی به تخلف میراث نیستیم و موظف به رعایت استعلام میراث هستیم.

عسگری در پاسخ به سخنان کاشف گفت: اگر شهردرای تهران قائل به قانون است چرا در موارد دیگر قوانین و ضابطه‌های میراث یا ضوابط حفاظتی مصوب شورای شهر تهران را رعایت نمی‌کند؟ طبق مصوبه سال ۸۸ شورای شهر تهران، شهرداری موظف است ضوابط فنی بازدارنده برای جلوگیری از تخریب آثار تاریخی را طراحی، مصوب و اجرا کند، این ضوابط مصوب و اجرایی شده است؟ هم اکنون در محله منیریه مشاهده می‌کنیم که خانه مینائی که در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده همچون زندانی در میان خانه‌های مسکونی با ارتفاع‌های ۲۲ متر و بالاتر محبوس شده و حریم این اثر تاریخی پایمال شده است. آیا در این موارد هم از میراث فرهنگی استعلام گرفته شده است؟!

کاشف در پاسخ از اجرایی شدن ضوابط فنی بازدارنده در دو سال اخیر خبر داد و تصریح کرد: من مسئولیت خود را در این دو سال را عرض می‌کنم و پاسخگو هستم و در این دو سال اخیر اگر موردی هست، اعلام کنید ما رجوع می‌کنیم، اگر خلاف ضوابط و مقررات بود، از مردم شهر تهران عذر خواهی می‌کنم و با این اقدام مقابله خواهم کرد.

سجاد عسگری در خاتمه اذعان کرد: به تازگی و در طی چند ماه اخیر در خیابان ۳۰ تیر تهران به عنوان خیابان ادیان و نماد وحدت ادیان الهی جهان در کشور ایران و در کنار سه اثر ثبت شده در فهرست آثار ملی کشور، شهرداری منطقه ۱۲ تهران اجازه ساخت در حریم درجه یک ، بدون لحاظ کردن حریم این بناها را صادر کرده است، آیا این ارتفاع سازی نیز از اداره کل میراث فرهنگی استان تهران استعلام شده است؟؟

مدیریت بافت تاریخی شهرداری تهران پاسخ داد: انتظار ندارید که من کل تهران را چون مسئولیت بافت تاریخی شهرداری تهران را دارم، بلد باشم. شما این مورد را بررسی کنید اگر خارج از پروانه و بدون استعلام از میراث فرهنگی استان تهران بود، دستور تخریب صادر می‌شود و با مالک آن برخورد می کنیم. 

در خاتمه پیمان شیخی مجری برنامه پیدا و پنهان روزهای دوشنبه هر هفته رادیو گفتگو اظهار داشت که امیدواریم مسئولین به مسئولیت خود عمل کنند و اعلام نکنند که این موضوع در زمان مدیریت بنده رخ نداده و مربوط به چند سال گذشته است.

موزه‌ی مقدم از جمله خانه‌های مجلل دوران قاجار در عهد ناصری متعلق به یکی از درباریان آن دوره به نام «احتساب‌الملک» شهردار تهران است كه در ۲۰ آذرماه ۱۳۷۹ در فهرست آثار ملی به ثبت رسيد و در دی ماه ۱۳۸۳ به عنوان موزه‌ی مقدم دانشگاه تهران افتتاح شد.