به گزارش هنرنیوز، خانه‌های تاریخی به عنوان بخشی از هویت و تاریخ ما، با توجه به نوع معماری امروز

که هیچ یک از ساختارهای فرهنگی، سنتی، هویتی، دینی گذشته را یدک نمی‌کشد، روز به روز ارزش بیشتری پیدا می‌کند؛ اما متأسفانه جامعه و مسوولان اقبال خوبی را در حفظ آنها نشان نمی‌دهند. هرچند دولت با توجه به محدود بودن بودجه‌ها، توانایی حفظ تمام آثار تاریخی را ندارد، اما در همه‌ جای دنیا دولت‌ها به شکلی از مالکان بخش خصوصی که آثار تاریخی را خریداری، احیا، حفظ و مرمت می‌کنند، حمایت می‌نماید. این حالت مخصوصاً برای آثار ثبتی به شکل یک وظیفه در می‌آید. به عبارتی حمایت از آثار ثبت ملی جزو وظایف دولت است.اما این وظیفه چقدر جامعه عمل پوشیده است؟
 

مرداد سال ۸۹ تفاهم نامه‌ای با عنوان «مرمت مشارکتی در خانه های تاریخی ثبت شده خصوصی» بین صندوق حفظ و احیای سازمان میراث فرهنگی و مالکان ۲۴ خانه تاریخی در کاشان بسته شد، که طبق این تفاهمنامه می‌بایست ۵۰ درصد از هزینه‌های مرمت یک خانه تاریخی را مالک و ۵۰ درصد بقیه را سازمان میراث فرهنگی تقبل کند.
در همین ایام مسعود علویان صدر-معاون میراث فرهنگی سازمان- اعلام کرده بود:« ۵۰ درصد هزینه‌های مرمت توسط سازمان میراث فرهنگی و بقیه با استفاده از تسهیلات کم بهره و حمایتهای ویژه با یارانه‌های اختصاصی این سازمان توسط علاقه‌مندان مرمت می‌شود.»
به موجب این طرح صندوق حفظ و احیا تفاهم‌نامه‌ی مرمت مشارکتی‌ را با مالکان ۲۴ خانه تاریخی ثبت ملی شده در کاشان به امضاء رساند، اما این طرح به دلیل اجرا نشدن تعهدات توسط مسئولان میراث فرهنگی برای پرداخت هزینه‌های مرمت، در حد امضاء باقی ماند و تنها مالکانی که به امید وفای به عهد سازمان خانه‌هایشان را مرمت کردند، دچار خسارت مالی شدند تا آنجا که برخی از آنها مجبور شدند، خانه‌هایشان را برای پرداخت بدهی به فروش بگذارند. 

فروش خانه‌ی تاریخی برای حفظ آبرو!
اکبر رضوانیان- مالک خانه نقلی کوچکترین خانه تاریخی کاشان- درباره این طرح و عواقب اجرا نشدنش می‌گوید:« این کار نه به تمایل ما، بلکه به درخواست میراث فرهنگی انجام شد. مشکل اینجاست که ما مرمت را انجام دادیم، اما آن درصد کمکی که باید از سوی میراث فرهنگی صورت می‌گرفت؛ انجام نشد. کسی اگر تا چندی پیش به من می‌گفت خانه نقلی را می‌فروشی؟ آن را شوخی بیش فرض نمی‌کردم، اما پس از بدهی به کاشی کار، بنا، کارگر و...و دل خوش کردن به پشتوانه این تفاهم نامه و حمایت بخش دولتی، یکباره چشمم را باز کردم و دیدم پشتم خالی است. حامی وجود ندارد و من نوعی که تلاش کردم خانه‌ای تاریخی را بدون گذاشتن باری روی دوش دولت،حفظ کنم، دستم خالی است. در این حالت مجبور می‌شوی به خاطر مهمترین گنجینه یعنی حفظ آبرو خانه‌ی تاریخی را به فروش بگذاری!»
هر چند در جشنواره برند، خانه نقلی موفق به دریافت برند برتر گردشگری بومی شده، اما تلاش یکماهه رضوانیان- کارشناس ارشد برنامه ریزی توریسم و مالک این خانه- برای گفتگوی ده دقیقه‌ای با احمدزاده - رئیس اسبق میراث فرهنگی کشور- در مورد تخصیص این بودجه و تکلیف مالکان خانه‌های تاریخی به جایی نرسیده است.
او می‌گوید:« ظرف دو سه ساله گذشته، چندین معاون و مدیر در انتخاب شده، در چنین وضعیتی معلوم است بر سر طرح‌ها چه می‌آید! صندوق حفظ احیا می‌گوید بودجه را واریز کردم، از طرفی رییس میراث فرهنگی کاشان که حکم سرپرستی دارد، از واریز نشدن پول خبرمی‌دهد. اکنون یکسال و نیم گذشته و ما نفهمیدیم تکلیف بودجه صندوق حفظ و احیا چیست؟ از طرفی می‌گویند بودجه واریز شد، از سوی دیگر می‌گویند تغییر ردیف داده، آخرین بار هم به راحتی آقای زمان مدیر کل دفتر ریاست سازمان میراث فرهنگی گفت بودجه پرداخت شده اما جای دیگر هزینه شده است.» 

طبق دستور با هماهنگی
اما احمد خوشنویس - سرپرست صندوق حفظ و احيای بناهای تاريخی- پس از شنیدن پرسش هنرنیوز که چرا با وجود چنین تفاهمنامه‌ای همچنان بودجه به خانه‌های تاریخی تخصیص پیدا نکرده و اصلاً فرجام این بودجه به کجا رسیده است؟ پاسخش را موکول به هماهنگی با روابط عمومی سازمان می‌کند.هماهنگی با مدیر روابط عمومی سازمان هم پایانی جز همان پروسه تکراری ایشان اکنون جلسه هستند، ۲۰ دقیقه دیگر تماس بگیرید، ندارد. هر چند شما خلف وعده نکنید و سر ۲۰ دقیقه تماس بگیرید. 

700 میلیونی که ۱۰ میلیون می‌شود
در حالی که درخواست کاشان برای تأمین اعتبار تقریباً ۷۰۰ میلیون تومان بوده، یکی از مسوولان میراث فرهنگی کاشان که نخواست نامش فاش شود، از اجرا نشدن این طرح در کاشان به دلیل نرسیدن اعتبار به دست اداره میراث فرهنگی کاشان خبرمی‌دهد و مبلغ دریافتی را تنها ده میلیون تومان عنوان می‌کند.
او اظهار می‌کند: «این یک طرح کلی برای همه استانها بوده و استان اصفهان در رأس لیست قرار داشته، اما مبلغی که صندوق برای میراث استان اصفهان ارسال می‌کند کمتر از مبالغ توافقی ابتدایی بوده، بنابراین میراث فرهنگی اصفهان تصمیم می‌گیرد به جای تخصیص اندک اندک بودجه به خانه‌ها، از لیست بلند بالا بخشی را انتخاب و بودجه را به آنها تخصیص دهد و باقی برای سال آینده ( یعنی امسال ) بودجه دریافت کنند، که اتفاقاً در این تصمیم شهرستانها کنار گذاشته می‌شوند.»
به گفته‌ی او صندوق حفظ و احیا امسال مبالغ بیشتری را به این طرح اختصاص می‌دهد و میراث فرهنگی استان اصفهان هم کاملاً این مبلغ را برای شهرستانهایش در نظر گرفته و کاشان هم جزو مهمترین و نخستین شهر مورد نظر آنها است. 

وقتی معاون عوض می‌شود
در حالی این مسوول وعده تحقق بودجه را می‌دهد که ابوالفضل عبیدی- معاون سابق حفظ و احیای میراث فرهنگی استان اصفهان- درباره بودجه تخصیص یافته به استان اصفهان و فرجام این بودجه در زمان صدارتش به این جمله اکتفا می‌کند که هر کسی که در حال حاضر مسئولیت دارد، باید پاسخگو باشد! شما باید با آقای ناصر طاهری معاون فعلی حفظ و احیای میراث فرهنگی اصفهان تماس بگیرید. ممکن است تا آن موقع که من بودم، بودجه نیامده باشد!
معاون کنونی میراث فرهنگی استان البرز در پاسخ به این پرسش که مگر شما مرداد ۸۹ معاون حفظ و احیای میراث فرهنگی استان اصفهان نبودید؟ چگونه خبر ندارید بودجه به دست‌تان رسیده یا نه؟ می‌گوید: «بله بودم، اما چون بیش از ده ماه است آنجا نیستم، هر اطلاعی بدهم، ناقص است!»
 
پولی پرداخت شده یا نه نمی‌دانم!
هر چند طاهری نیز اذعان می‌کند چنین تفاهم نامه‌ای‌ بین مالکین خصوصی و میراث فرهنگی تدوین شده اما اینکه پولی پرداخت شده یا نه؟ او اظهار بی‌اطلاعی می‌کند و می‌افزاید:« باید خود مدیرکل وقت اداره میراث فرهنگی استان اصفهان که در آن زمان آقای حیدری پور بودند پاسخ دهند که آقای حیدری پور هم به قشم منتقل شدند و به جای ایشان آقای مصلحی آمدند. طبیعی است ایشان هم از موضوع خبر ندارد.» 

حال این پرسش مطرح می‌شود که تکلیف طرح‌های این چنینی که در هر سه حوزه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کم نیستند و در اثر جا به جایی مدیران یا در حد سخن باقی می‌مانند یا هیچ کس درباره فرجام بودجه تخصیص یافته به آنها پاسخگو نیست؛چیست؟
مریم اطیابی