در بخش پایانی میزگرد «آسیب شناسی سینمای دفاع مقدس» سینماگران حاضر در جلسه که پیش از این سیستم ضعیف مدیریت فرهنگی و سینمایی کشور را عامل افول فیلم های تولید شده در این حوزه برشمرده بودند نظرات خود را نسبت به شیوه برگزاری جشنواره فیلم مقاومت مطرح کرده و از مسئولان برگزار کننده این جشنواره خواهان توجه جدی برای حمایت و تولید فیلم های مرتبط با این حوزه شدند.
در بخش اول و دوم میزگرد «آسیب شناسی سینمای دفاع مقدس» که در خبرگزاری سینماپرس و با حضور فعالان شناخته شده این عرصه همچون حسن برزیده، علی غفاری، سیدجواد هاشمی، محمدرضا اسلاملو، جبار آذین و جهانگیر الماسی و با مدیریت سیدرضا منتظری منتقد سینما برگزار شد مواردی همچون چرایی موفقیت سینمای دفاع مقدس در دهه ۶۰ و همچنین کم کاری مدیران فرهنگی کشور طی ۲ دهه گذشته برای اعتلای این سینما بررسی شد و از سوی دیگر به اتفاقاتی نظیر جنگ در یمن، سوریه، عراق، لبنان و... پرداخته شد و اینک بخش سوم و پایانی این میزگرد در ذیل مطلب برای اطلاع مخاطبان گرامی سینماپرس نقل شده است.
غفاری: متأسفانه مفهوم سینمای دفاع مقدس در کشور ما به درستی جا نیفتاده و آنچه به غلط در کشور ما باب شده است اینکه فقط جایی که اسلحه دست رزمندگان است را به عنوان دفاع مقدس و جبهه و جنگ می شناسیم.
هاشمی: این دیدگاه و تفکر بسیار غلط و آسیب زننده است. فردی سال ها قبل حرف خوبی در جمع سینماگران جنگ زد و گفت: «ما گل را می بینیم و بو می کنیم و از آن لذت می بریم در حالی که تمامی زیبایی گل از ریشه نازیبای آن و در زیر خاک است و برای همین است که ما باید امثال شهید همت ها را از ریشه ببینیم!»؛ من آن زمان به این حرف دقت کردم و آنچنان به دلم نشست که بارها و بارها به آن فکر کرده ام و به نظرم فیلم دفاع مقدس فیلم آدم های دفاع مقدس است نه خاکریزهای دفاع مقدس! ما باید امروز این را به تصویر بکشیم که حسین خرازی چطور در جلسه فرماندهان سپاه چطور برای یک عملیات فریاد می کشد و با فرمانده سپاه مخالفت می کند و بعد هم مشخص می شود که حرف او درست است؟ ما امروز نیاز داریم که آدم های جنگ را هدف اصلی تولید آثار سینمایی دفاع مقدس قرار بدهیم و نه توپ و تانک ها را!
*منتظری: یعنی معتقد هستید که باید به جای نشان دادن خاکریزها بیشتر اندیشه های دفاع مقدس و چرایی حضور شهدا و رزمندگان در جبهه ها را به تصویر کشید؟
هاشمی: بله قطعاً همینطور است؛ من معتقد نیستم که فیلم «دیده بان» فیلم خوب است چون کسی در سینما پای آن ننشسته است اما «آژانس شیشه ای» از همان فیلمساز موفق است و خاکریز هم ندارد و چون ریشه ای به آدم های جنگ نگاه کرده است برای همگان جذابیت دارد؛ متأسفانه ما به این نکات ریز که بسیار حائز اهمیت هستند توجهی نمی کنیم و همواره مسیری که خودمان بر اساس تفکرات درست و یا غلط مان فکر می کنیم خوب است جلو می رویم.
در رابطه با سینمای ارزان و گران هم معتقدم که همه فیلمسازان دوست دارند فیلم گران بسازند، همه فیلمسازان می خواهند با صرف پول فیلم های با ابهت بسازند و این مدیران هستند که اگر می خواهند اندیشه های دفاع مقدس و آرمان های انقلاب را در سینما پیاده سازی کنند باید سینماگران این حوزه را حمایت مالی کنند چرا که سینماگر زمانی که پول ندارد و در خرج زندگی یومیه اش دچار هزاران مشکل متعدد و گرفتاری است نمی تواند ۲ سال روی فیلمنامه اش وقت بگذارد و اثری خارق العاده خلق کند؛ ما باید در ابتدا سینماگران را حمایت مالی کنیم و بعد از آن ها بخواهیم فیلمی خارق العاده بسازند. متأسفانه ما امروزه به نویسنده اصلاً توجه نمی کنیم و این در حالی است که نویسنده خدای کار است. چطور در هالیوود قیمت یک ایده یک میلیون دلار است اما در کشور ما نویسنده اصلاً جایگاهی ندارد؟
*منتظری: بله قطعاً مبحث فیلمنامه و ایده در سینما بسیار مهم است و اتفاقاً در همین زمینه این سوأل پیش می آید که جشنواره فیلم مقاومت که اینک در آستانه چهاردهمین دوره برگزاری آن هستیم طی تمامی این سال ها چه دستاوردی برای بهبود و اعتلای تولید فیلم ها و فیلمنامه های این حوزه داشته است؟
آذین: متأسفانه سینمای دفاع مقدس قصه و غصه زیاد دارد و بخش اعظم آن باز می گردد به اینکه عنوان هنر، صنعت و رسانه در کشور ما به درستی تعریف و تدوین نشده و اگر از هر بخشی وارد شویم به بن بست می رسیم. سینمای ایران ناقص الخلقه متولد شد و هنوز هم به صورت غیر طبیعی در شرایط غیر طبیعی ادامه حیات می دهد و تمام صحبت های دوستان که به نوعی آسیب شناسی محسوب می شود و نقطه نظرات درستی راجع به این گونه سینمایی است این ها ما را به سمتی می رود که به معلولی برسیم که تحت عنوان سینمای مقاومت شکل گرفته است. سینمای مقاومت به عنوان سینمای استراتژیک و راهبردی معروف است و این سینما و جشنواره مقاومت برای این شکل گرفته که پاسخ گوی این سوألات و معضلات و ابهامات باشد اما طی تمامی این سال ها نتوانسته به کمترین سوألات پاسخ مناسب دهد و اگر به همین روند ادامه دهد باز هم نمی تواند پاسخگوی درستی باشد.
ما در سینمای مان مشکلات عدیده مدیریتی داریم؛ واقعیت این است که گذر زمان، تغییرات داخلی کشور و همینطور تغییرات جهانی در نگرش فکری و اجتماعی مدیران جمهوری اسلامی بی تأثیر نبوده است. همه می دانیم که امروزه سیاست سوار بر فرهنگ شده و این بدترین ویژگی جامعه ما در حال حاضر است. سینما در کشور ما همیشه به صورت ملوک الطوایفی اداره شده است. وزارت ارشاد متولی قانونی و رسمی سینما و فرهنگ است اما در عمل این اتفاق نمی افتد و سیاست های سلیقه ای است که همیشه حرف اول و آخر را می زند؛ همه دستگاه های فرهنگی و هنری در کشور ما سیاست سلیقه ای دارند از رسانه ملی گرفته تا انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس و یا حوزه هنری و امثالهم؛ متأسفانه همه و همه سلیقه ای برخورد می کنند و دلیل اصلی آن هم عدم وجود قانونی یکسان در این حوزه است.
هاشمی: اصلاً من نمی دانم وجود ده ها مجموعه به صورت موازی چرا در کشور ما وجود دارد و چرا هیچ یک از آن ها کار خود را درست انجام نمی دهند؟
آذین: بله! سوأل همین است که وجود این همه دستگاه و نهاد به چه منظوری است؟ چرا سینمای ما وحدت رویه ندارد تا بتواند به یک وحدت ایدئولوژیک دست پیدا کند؟ متأسفانه باید عنوان کنم که مشکل ما ریشه ای ای تر از این ها است! مسائل حاد فرهنگی و سینمایی در کشور ما باعث شده که شاهد تولید فیلم هایی باشیم که مبتنی بر اهداف و آرمان های ملی و جامعه ما نیست. ما باید سوأل کنیم چه شرایطی این وضعیت را پدید آورده است؟
جشنواره فیلم مقاومت می خواهد پاسخگوی شرایط نابهنجار سینمای کشور باشد اما فقط ادعای پاسخگویی دارد. این روند سلیقه ای و سیاسی اشتباه است و ما هیچ گاه با برگزاری میزگرد و جشنواره به جایی نمی رسیم اگر قرار است اتفاقی بیفتد مسئولان فرهنگی رده بالا با کنترل ابزار سیاسی و نه دخالت سیاسی در فضای فرهنگی این فضا را برای اهل فرهنگ و هنر باز بگذارند. متأسفانه فهم و شعور دفاع مقدس در مدیران وجود ندارد. فیلمسازان ما که زمانی عاشقانه فیلم های انقلابی و دفاع مقدس می ساختند امروزه مجبور به خانه نشینی شده اند و یا با شرایطی سخت درگیر آثاری شدند که نازل است.
هاشمی: من معتقدم اگر زنده یاد ملاقلی پور الآن زنده بود دیگر فیلم جنگی نمی ساخت.
آذین: متأسفانه پول و سوداگری در سینمای ما حرف اصلی را می زند. وقتی سوداگری در سینما وجود آید و جای فرهنگ سالاری را بگیرد، وقتی به جای مردمسالاری دینی باورهای شبه غربی می آید و یکه تازی می کند نتیجه همین م شود. بحث اصلی باز می گردد به مشکل داشتن مدیریت فرهنگی جامعه و کشور؛ اگر این مدیریت یک بازنگری به آرمان های جامعه که به دست فراموشی سپرده شده است داشته باشد شاید اتفاق مثبتی بیفتد. ما نمونه آسیب هایی که به سینمای کشور وارد شده است را در همین جشنواره های داخلی می بینم وقتی در این جشنواره های فیلم هایی حضور پیدا می کنند و جایزه می گیرند که هیچ ربطی به جامعه ما ندارند و بر مبنای الگوهای خارجی و برای خوش آمد خارجی ها ساخته شده اند ما دیگر چه کار می توانیم بکنیم؟
سیاست غلطی بر سینمای کشور حاکم شده و دست هایی در کار است که فیلم انقلابی ساخته نشود. بسیار اسفناک است که بعد از گذشت ۳۷ سال از انقلاب هنوز ۵ فیلم شاخص انقلابی نداریم و تعداد معدودی آثار که در این زمینه ساخته شده اند همه آثار ضعیفی هستند که نبودشان بهتر از بودن شان است!
*منتظری: فکر می کنید انجام چه کاری می تواند نجات بخش سینما باشد؟
هاشمی: بنده معتقدم فیلمنامه خوب می تواند سینمای این حوزه را نجات دهد؛ مسئولان سینمای کشور برای بقای خود به صورت ظاهر هم که شده باید از این سینما حمایت کنند و از این رو قطعاً اگر نوشته خوبی در این زمینه وجود داشته باشد نیمی از مشکلات ما حل خواهد شد و دیگر بهانه ای برای کم کاری در این زمینه نیست.
الماسی: من با شما مخالفم چرا که معتقدم ما را با واژه فیلمنامه خوب و فیلمنامه بد در هچل انداخته اند؛ چرا که کسی که فیلمنامه های من و شما را در سازمان سینمایی رد می کند خودش این کاره نیست و الفبای سینما را هم نمی داند.
هاشمی: در هر صورت فیلمنامه مهم است و متاسفانه ما در این سال ها فیلمی با فیلمنامه خوب در حوزه دفاع مقدس نداشته ایم.
غفاری: البته الآن بیشتر باید همه دنبال آن باشند که فیلمنامه مدیرپسند بنویسند؛ این مدیران هستند که بر اساس سلیقه شان تعیین می کنند که چه فیلمنامه خوب و یا بد است! این در حالی است که باید به فیلمسازان کارکشته حوزه سینمای مقاومت و دفاع مقدس اعتماد کرد؛ به قول ابراهیم حاتمی کیا همه فیلمسازان در این حوزه سردار شده اند و خودشان به خوبی می دانند که باید چه کاری را انجام بدهند و اینکه یک مدیر ۳۰ ساله بخواهد به آن ها امر و نهی کند و فیلمنامه های آن ها را تأیید و یا رد کند اصلاً کار شایسته ای نیست چرا که او صلاحیت این کار را ندارد.
هاشمی: بله من هم معتقدم که این سد باید از بین برود و باید به همه فعالان سینمای دفاع مقدس اعتماد کرد؛ از سوی دیگر سیاست نباید وارد فرهنگ شود.
برزیده: سیاست در سینما اشکال ندارد و ما حتی می توانیم فیلم سیاسی داشته باشیم!
هاشمی: از آن نظر بله! اما اینکه برای سینمای کشور افرادی تصمیم بگیرند که صلاحیت ندارند اصلاً شایسته نیست؛ متأسفانه ما بارها و بارها به خصوص در برخی از شهرهای کشور شاهد آن بوده ایم که برخی ائمه جمعه برای سینما تصمیم گیری کرده اند که این امر بسیار غلط است! چرا که سینمای کشور باید لزوماً زیر نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باشد و اینکه برخی افراد قدرت شان از این وزارتخانه بالاتر باشد اشتباه است!
برزیده: بله از این نظر که ما مشکلات و مسائل متعددی داریم و سال ها است که با آن درگیر هستیم مانند اینکه قانونی نانوشته وجود دارد که مثلاً در تلویزیون ما نباید از کلوزآپ استفاده کنیم و آن را از ما دریغ می کنند و این در حالی است که عدم وجود آن برای ما مانند این است که بگویند برای جمله سازی از یکی از حروف الفبا نباید استفاده کنید!
الماسی: نگاه های اشتباه همیشه به هنر آسیب رسانده است.
هاشمی: من یک نقد بسیار جدی بر عملکرد نهادهای نظامی دارم و آن این است که آن ها نباید برای در اختیار گذاشتن ادوات نظامی از تهیه کنندگان آثار سینمای دفاع مقدس پول بگیرند؛ به نظر من این اتفاقات را جشنواره فیلم مقاومت می تواند با رایزنی های خود به سرانجام برساند؛ ما نیاز به آن داریم که از فیلم های سینمای دفاع مقدس حمایت مادی و معنوی شود و بگذارند که سینماگران دغدغه مند این حوزه حرف های دل شان را بزنند.
برزیده: متأسفانه ما با مدیرانی درگیر هستیم که هیچ چیز را نمی فهمند! ما امروزه در سوریه در حال جنگ هستیم و در آنجا نیروهایی حضور دارند که می خواهند به سراغ ما بیایند؛ ما مرتباً به آنجا نیروهای نظامی می فرستیم اما هیچ وقت از سینماگران نمی خواهیم که در رابطه با این موضوع مبادرت به ساخت فیلم کنند و به جامعه آگاهی بدهند. موضوع استراتژیک اصلاً امروزه در سینمای کشور ما مفهوم بیرونی ندارد و این در حالی است که اغلب کشورهای صاحب صنعت سینما به این هنر به مثابه ابزاری استراتژیک نگاه می کنند.
به عنوان مثال وقتی همسر باراک اوباما می آید و به فیلمی که راجع به ایران ساخته شده جایزه می دهد به دلیل آن است که به امنیت کشور خودشان اهمیت می دهند؛ سینمای دفاع مقدس باید درست تعریف و تحلیل شود ما باید بدانیم روزی دوباره جنگ خواهیم داشت اما اگر جنگی در کشور ما درگیرد دیگر شاهد هجوم جوانان به جبهه ها نخواهیم بود چرا که کار فرهنگی در این رابطه انجام نداده ایم؛ ما باید بدانیم که انجام کار فرهنگی در این زمینه ها بسیار مهم است؛ زمانی که مقام معظم رهبری می فرمایند: «کلید حل مشکلات در دست سینما است» و یا حضرت امام (ره) سینما را مانند بمب اتم قلمداد می کنند، باید بدانیم که این ابزار بسیار مهم است و باید از نظرات بزرگان استفاده کنیم.
ما باید واقعیت ها را بپذیریم؛ باید خود را به روز رسانی کنیم؛ باید بدانیم که در سینمای امروز ایران فیلم «دکل» جوابگو نیست! دیگر فیلم های ابراهیم حاتمی کیا برای مردم جذاب نیست؛ ما باید بدانیم زمانه تغییر کرده و باید تاکتیک خودمان را عوض کنیم. ما باید بدانیم که می خواهیم چه کاری کنیم. من هیچ امیدی به مدیری ندارم چرا که معتقدم که مدیران به هیچ عنوان درست انتخاب نمی شوند.
متأسفانه حوزه فرهنگ و هنر آخرین جایی است که مورد توجه قرار می گیرد و نمونه این اتفاق را در کمیسیون فرهنگی مجلس شاهد بودیم که آخرین جایی بود که نمایندگان راغب به حضور در آن بودند این در حالی است که انقلاب اسلامی ما فرهنگی است. از سوی دیگر ما به صورت جدی نیازمند آن هستیم که به فیلمسازان اعتماد کنیم و اینقدر با فیلمسازان برخورد بد نداشته باشیم و به بهانه اینکه فیلمنامه های شما ضد جنگی است مانع حضور و فعالیت آن ها نشویم.
*منتظری: الزماً سیستم مدیریت سینمای کشور این گونه نیست که مانع تولید آثار ضد جنگ شود چرا که به عنوان نمونه ما طی این سال ها شاهد ساخت و تولید فیلم هایی مانند «سیزده ۵۹»، «به نام پدر»، «شیار ۱۴۳» و یا... بوده ایم که به زعم بسیاری از اهالی سینما و یا منتقدان آثاری ضد جنگی محسوب می شدند، پس فکر نمی کنید که کمی در این مسأله دچار اغراق و بزرگنمایی هستیم؟
برزیده: من می گویم با انگ ضد جنگ هیچ گاه نباید مانع تولید فیلم های سینمایی شد ما باید بگذاریم مخاطب به همه فیلم های این حوزه اعتماد کند؛ اینکه ما به سبقه سیاسی فیلمسازان کار داریم بسیار غلط است و باید فرصت دهیم تا همه اهالی سینما برای تولید در این حوزه حضور حداکثری داشته باشند.
*منتظری: قطعاً فرصت در اختیار سینماگران قرار داده می شود اما همانطور که در ابتدای جلسه عرض کردم این سینماگران هستند که با ساخت آثار نازل و ضعیف مانع آن شده اند که مخاطب به آن ها اعتماد کند؛ ما طی تمامی این سال ها شاهد تولید آثار متعددی در رابطه با زندگی شهدای بزرگی مانند شهید کاوه، شهید علم الهدی و... بوده ایم اما متأسفانه این فیلم ها آنقدر ضعیف، سطحی، شعاری، کلیشی، ساده انگارانه و بی هویت بوده اند که ناخودآگاه آرزو کرده ایم که ای کاش این همه فیلم نازل در رابطه با شهدای گرانقدرمان ساخته نشود؛ به همین منظور است که نباید ضرباتی که سینماگران این حوزه به بدنه سینمای دفاع مقدس وارد ساخته اند را فراموش کنیم و همه ایرادات را به گردن مدیران سینمایی بیندازیم؛ از سوی دیگر جشنواره به نام مقاومت سال های متمادی است که برگزار می شود اما به راستی نتوانسته دستاورد مهمی در سینمای استراتژیک و دفاع مقدس داشته باشد نظرتان در این باره چیست؟
آذین: اشاره شما بسیار درست و به جا بود؛ شاید بهتر باشد کمی بازتر به این جریان نگاه کنیم! ما طی این سال ها کم و بیش ۳ جریان داشتیم که ۳ نوع فیلم دفاع مقدسی تولید کرده است. نخست کسانی که علاقه مند به انقلاب ودفاع مقدس بودند و ذوقی هم در زمینه سینما داشته اند و بدون دانش دست به تولید فیلم می زنند و معمولاً آثارشان موفق نبوده است و مثال آقای منتظری در این رابطه بسیار درست است؛ اینکه فیلمسازی می آید و با صرف بودجه فیلم این گونه می سازد خود و سینمای دفاع مقدس و شهید را زیر سوأل می برد و این بسیار بد است. متأسفانه این سینماگران سماجت کردند و از راه های شرعی و غیر شرعی و درست و نادرست ارتزاق کرده و آثاری می سازند که خودشان هم رغبت نمی کنند ببینند.
دسته دوم کسانی هستند که الگو برداری از سینمای جنگ جهانی کردند و دو تا تانک و ژ۳ گذاشتند و فکر کردند که اگر در فیلم شان از ادوات نظامی زیاد استفاده کنند اثری خارق العاده خلق کرده و همه باید جلوی پای شان به احترام بلند شوند که این ها هم به شکلی دیگر این سینما را دچار آسیب و خدشه کردند اما دسته سوم افرادی هستند که پایدار به دفاع مقدس هستند و در شرایط آغازین ذوق و سلیقه شان به دانش سینمایی شان می چربید و دانش سینمایی و اجتماعی شان را به سطحی رسانند که برای مردم فیلم بسازند.
این اتفاقات باعث شد بخشی از این فیلمسازان دور هم جمع شوند و در صدد احیای این سینما که می تواند سینمای ملی ما محسوب شود برآیند و جشنواره فیلم مقاومت را راه اندازی کردند. اما ما هنوز در این جشنواره دچار مشکل هستیم چون تعاریف شعاری از آن داریم و این جشنواره تعریف علمی ندارد. واقعیت این است که چون این دوستان با چگونگی و استانداردهای برگزاری جشنواره آشنا نیستند خیلی از چارچوب های شان خارج از استاندارها است و به همین دلیل آثارشان نه اصول سینمایی دارد و نه فیلمنامه قوی دارند و به همین دلیل است که نتوانسته اند هیچ تأثیری در رشد و اعتلای سینمای دفاع مقدس داشته باشند.
البته همت این دوستان برای برگزاری جشنواره فیلم مقاومت خوب است اما مشکل بزرگ که این جشنواره دارد، جدا از دستاوردهای مثبتی که داشته و یکی از آن ها نمایش فیلم در روستاها بوده است، این است که ما شاهد حضور فیلم هایی در این جشنواره هستیم که ارزشی ندارند و این خیلی بد است. از سوی دیگر در این جشنواره حمایتی در کار نیست و ارتباطی با جامعه نویسندگان و رسانه ها برقرار نمی کند. در واقع می توانیم بگوییم که این جشنواره هیچ نقش فعالی در حوزه سینمای دفاع مقدس و استراتژیک نداشته است. جشنواره فیلم مقاومت اگر می خواهد به بالندگی برسد بایستی از همه فعالان سینمای دفاع مقدس دعوت به فیلمسازی کرده و با حمایت مالی از آن ها کاری کند تا این حوزه مجدداً رونق بگیرد.
الماسی: پیروی اشارات درست شما باید بگویم که جشنواره فیلم مقاومت نحوه برگزاری اش با اصل و معنای کلمه اش در تضاد است!؛ جشنواره مقاومت یعنی جشنواره عقیدتی و در جشنواره عقیدتی تشویق و جایزه و پول نباید جایی داشته باشد. از سوی دیگر بهترین بستر برای جشنواره فیلم مقاومت سینمای مستند است نه سینمای داستانی و مهمتر از همه توجه به سینمای مستند با قالب های جدید است نه سینمای مستند گزارشی که پیش از این باب بوده است.
جشنواره مقاومت باید از سینمای مستندی که منظور آن آگاهی و خردورزی است حمایت کند چون اگر فیلم داستانی بخواهد تولید آگاهی کند باید هزینه کند و نباید انتظار بازگشت داشته باشد. من اطمینان دارم به جز یک سری شعارهای دم دستی حتی مسئولان این جشنواره نمی دانند که هدف برگزاری این جشنواره چه چیزی است!
*منتظری: یکی از اتفاقاتی که طی این سال ها در جشنواره فیلم مقاومت وجود داشته توجه به فیلمنامه و دادن جایزه ای با عنوان قلم طلایی است، به عقیده شما این جایزه به تنهایی توانسته باعث رشد کیفی فیلمنامه ها در این حوزه شود و یا تنها جنبه تعارف و تشریفات داشته و از سوی دیگر آیا فیلمنامه نویسانی که طی این سال ها این جایزه را دریافت کرده اند اصلاً مورد حمایت دبیرخانه جشنواره برای تولید آثار بعدی شان قرار گرفته اند؟
برزیده: بنده معتقدم برگزاری جشنواره فیلم مقاومت در مجموع اتفاق خوبی است به شرط آنکه از ماهیت اصلی خود دور نشود اولین اتفاق این است که ما ببینیم کجای کار هستیم. نکته مهمی که در بحث این جشنواره وجود دارد آن است که ما نیاز به وجود یک دبیرخانه دائمی داریم تا از فیلمسازان حمایت کنند تا کار بعدی اش را بسازند؛ اما خوب این اتفاق هرگز نمی افتد. از سوی دیگر جشنواره فیلم مقاومت می تواند اهالی قلم و منتقدان را به جشنواره دعوت کند تا درباره سینمای مقاومت حرف بزنند و نظر بدهند اما خوب این کار را هم انجام نمی دهد.
معتقدم آوردن اعضای انجمن منتقدان سینمای ایران به این جشنواره اتفاق بسیار خوبی است چرا که حضور آن ها با تحلیل های درست می تواند سینمای مقاومت و دفاع مقدس را نجات بدهد.
*منتظری: در زمینه آموزش و حمایت از نیروهای مستعد و جوان آیا این جشنواره کاری انجام داده است؟
اسلاملو: به نکته خیلی درستی اشاره فرمودید یکی از کارهای جشنواره فیلم مقاومت باید توجه به حضور جوانان و جوان گرایی در حوزه تولید فیلم های ارزشی باشد اما متأسفانه این رویه به نوعی در جشنواره مسدود شده است و ما باید بدانیم که این راه نباید در جشنواره مسدود شود چون مثل این می شود که ما روی شاخه نشسته باشیم و بن آن را ببریم! اما می شود ترفندهایی زد و شعارهایی را انتخاب کرد که این راه را درست برویم ما باید از تجربیات گذشته درس بگیریم و برای آینده به کار ببریم.
مسئولان برگزاری جشنواره باید بدانند ما در عصری به سر می بریم که وقایع جدی می شود و خیلی چیزها رو می شود و اتفاقات زیادی رخ می دهد مثل تقابل های فرهنگی و سیاسی و امثال این ها ما به سمتی می رویم که وقایع جهانی و سیاسی ما را به سمت مسابقه و ادیان و مذاهب می برد؛ ما باید بدانیم و آگاه باشیم که وهابیت چرا دست و پا می زند که شیعه سر بلند نکند؟ ما باید بدانیم که وهابیون می دانند که اگر شیعه با ایدئولوژی غنی اش سر بلند کند دودمان شان را به باد می دهد و ما نیاز داریم که سینما در این روابط حضور جدی و قدرتمند داشته باشد.
مسئولان برگزاری جشنواره فیلم مقاومت باید با ایجاد فرهنگ سازی و رایزنی با دستگاه ها و نهادها کاری کنند تا سینمای مضحک و سرگرم کننده از بین برود؛ ما باید بدانیم که مردم در آینده از ما سوأل خواهند کرد که چرا در سینما با اندیشه به میدان نیامدید و حرف جدی به ما نزدید؟ این سوأل مردمی تف سربالا برای مدیریت فعلی سینما محسوب می شود که از سینمای استراتژیک غفلت کرده است.
برزیده: شاهد مثال حرف شما این است که پوتین چندی پیش گفته بود ما از سینما غفلت کردیم!
اسلاملو: بله قطعاً همینطور است امروزه همه کشورهای جهان به سینمای استراتژیک اهمیت می دهند؛ سینماگر باید جلوتر از مردم حرکت کند. یک مدیر متعهد سینمایی باید در پی دستیابی به این اهداف باشد و نه سرگرم کردن مردم برای هیچ و پوچ اما متأسفانه ما مدیری داریم که پر از اشتباه است؛ من معتقدم سینمای استراتژیک و دفاع مقدس برای اعتلای خود نیاز به بودجه ندارد ما با بودجه کم هم می توانیم موج سازی کنیم؛ یک مدیر سینمایی اگر با تدبیر و مدبر باشد می تواند همه را به اندیشه و قلم زدن در این راستا وادار کند تا حداقل ۱۰ ایده خوب پیدا کرده و سپس فیلم های شاخص در این باره بسازد اما متأسفانه ما شاهد آن هستیم که مدیران سینمایی ما توسط جریان هایی حمایت و هدایت می شوند که مانع دستیابی به این اهداف است.
در رابطه با جایزه قلم طلایی جشنواره فیلم مقاومت که آقای منتظری به آن اشاره کردند باید بگویم که ما دچار همین مشکل هستیم متأسفانه جشنواره جایزه ای به فیلمنامه نویس با شعار جوان گرایی می دهد اما بعد او را رها می کند.
غفاری: جشنواره مقاومت نباید تبدیل به ویترین بشود؛ این جشنواره شب اختتامیه نباید تبدیل به نمایشگاهی برای حضور مسئولان شود که شعار حمایت می دهند و بعد پیدای شان نمی شوند. جشنواره صرفاً امیدوار کننده است اما باید توجه داشته باشد که صرفاً در روزهای برگزاری اش کار خود را محدود نکند.
این جشنواره نباید جایی برای از سر باز کردن سینماگران باشد؛ متأسفانه ما در دوره قبل شاهد آن بودیم که مسئولان برگزاری جشنواره ۳ سینمای ضعیف را در سطح شهر تهران که دارای پردیس ها و سالن های با کیفیت است برای برگزاری جشنواره انتخاب کرده بودند که وجود آن ها در محدوده طرح ترافیک و کیفیت بسیار بد سالن های نمایش باعث شده بود چندان استقبالی از فیلم ها نشود. مسئولان بهتر است بدانند سینما فلسطین و امثال آن جای مناسبی برای برگزاری جشنواره ها نیستند و باید این دوره سینمای بهتری را انتخاب کنند که در شأن جشنواره فیلم مقاومت و سینمای دفاع مقدس باشد.
از سوی دیگر آن ها وقتی به یک فیلمنامه جایزه می دهند بایستی از فیلمساز آن به طور قاطع و جدی حمایت کنند نه اینکه فیلمساز را به حال خود رها کنند؛ در دوره گذشته من شاهد آن بودم که مهرداد خوشبخت جایزه بهترین فیلمنامه را گرفت و مدتی قبل که من او را در جایی دیدم سوأل کردم که آیا از سوی مسئولان برگزاری جشنواره فیلم مقاومت کار مثبتی برایش صورت گرفت و از او حمایتی برای تولید فیلمنامه اش شد که وی با ناراحتی به من گفت که اصلاً آن ها مرا از اینکه این فیلمنامه ارزشی را نوشتم پشیمانم کردم و به آن ها امیدی ندارم؛ مسئولان این جشنواره باید بدانند که دلسرد شدن اهالی سینمای مقاومت از آن ها بسیار بد است و نباید با ادامه و استمرار این حرکات شان این دلسردی را در سینماگران این حوزه تشدید کنند.
الماسی: بنده معتقدم جشنواره فیلم مقاومت باید پاک بودن و انسان بودن و در اندیشه سرنوشت دیگران بودن را به عنوان صفت سینما ترویج کند که گویا به این مسائل توجهی ندارد؛ خود این قلم طلایی در تخریب جشنواره گام بر می دارد، سوأل من از مسئولان برگزاری این جشنواره این است که اصلاً در یک جشنواره متعهدانه و ارزشی باید طلا جایزه دهند؟
همچنین یکی دیگر از ایرادات اساسی چنین جشنواره هایی این است که داوری شان هدفمند نیست و مختصاتی برایش تعریف نمی شود؛ در واقع ما در کشورمان اصلاً استراتزی مشخص و هدفمندی برای برگزاری جشنواره های سینمایی نداریم و این اتفاق تنها در کشورهای اروپایی و آمریکایی می افتد و به همین دلیل است که جشنواره هایی مانند کن و برلین و... اهداف خود را مشخص می کنند اما ما حتی در اینکه جشنواره فیلم فجرمان که رویدایی ملی و انقلابی محسوب می شود هر سال با یک حرکت غلط مواجه هستیم که باعث افول جشنواره می شود و نمونه آن این است که مثلاً بخش های ملی و جهانی آن را از هم جدا می کنیم.
برزیده: بله جشنواره هایی مانند برلین رسماً اعلام می کنند که ما سیاسی هستیم.
اسلاملو: متأسفانه ما مسیرمان را گم کرده ایم و به همین علت است که هیچ گاه نتوانسته ایم آنچه را که باید انجام دهیم.
*منتظری: سپاس از یکایک شما بزرگواران که وقتتان را در اختیار ما قرار دادید؛ امیدوارم که مباحث مطرح شده در این میزگرد بتواند برای مسئولان سینمای کشور و به خصوص دغدغه مندان حوزه سینمای مقاومت و دفاع مقدس راه گشا باشد.
