مریم اطیابی-به گزارش هنرنیوز؛ گذر تصادفی مهسا وهابی دانشجوی کارشناسی ارشد رشته باستان شناسی که نخستین بار و به طور اتفاقی موفق به دیدن اشیای تاریخی در حفاریهای اداره فاضلاب در میدان محمدیه شد، برگ تازه‌ای از تاریخ تهران را ورق زد چرا که باستان شناسان با کشفی جالب روبه رو شدند. کاوشی که با دیدن یک پی سنگی، تکه‌های سفال، تعدادی جوش کوره، استخوان‌های شکسته، شیشه و ... از میدان محمدیه شروع شده بود، نهایتا با اعلام محمد اسماعیل اسماعیلی جلودار سرپرست گروه باستان شناسی در یکشنبه گذشته منجر به شناسایی اسکلتی متعلق به هزاره پنجم پیش از میلاد در حفاریهای فاضلاب خیابان مولوی تهران شد. و نکته قابل تأمل آن که تا کنون قدیمی‌ترین بقایای باستانی شناسایی شده در شهر تهران به تپه‌های قیطریه و حدود سه هزار سال پیش اختصاص داشته که با کاو‌شهای خیابان مولوی حد فاصل میدان‌های محمدیه تا قیام، اسکلتی ۷هزار ساله در خیابان مولوی برای تهرانی‌ها قدمتی جدید در حوزه تاریخ و باستان‌شناسی به ارمغان آورد.
هرچند کشف این اسکلت مباحث علمی را بین باستان‌شناسان مطرح کرده است از جمله احسان یغمایی در گفت و گو با رسانه‌ها اعلام کرده که با پیدا کردن یک اسکلت نمی‌توان قدمت شهر تهران را به ۷ هزار سال پیش نسبت داد. 

از سویی مصطفی راستی دوست، باستان‌شناس و عضو و معاون اسبق پژوهشکده باستان‌شناسی که مدیرگروه دوران اسلامی هم بوده، معتقد است که بهتر بود این پژوهش توسط اعضای گروه دوران اسلامی این پژوهشکده انجام می‌شد نه توسط مدرس دانشگاه بیرون از پژوهشکده به گونه‌ای که گروه دوران اسلامی از صدور چنین مجوز کاوشی بی‌خبر باشد.

او به خبرنگار هنرنیوز توضیح می‌دهد:« از سویی ‌روال بر این است که وقتی مطالعات میدانی باستان‌شناسی آغاز می‌شود، پس از کشف یافته‌های باستانی در حین کاوش از اظهار نظر درباره قدمت آثار خودداری می‌کنند. فرضاً اگر سازه معماری یا اسکلت و سفال‌هایی پیدا می‌شود تا مطالعات مقایسه‌ای و آزمایشگاهی برای یافته‌های علمی انجام نشود معمولاً باستان‌شناسان خبره اظهار نظر نمی‌کنند. اکنون جای تعجب است که چرا هنگام کاوش و بدون انجام مراحل آزمایشگاهی سریعاً قدمت اسکلت را اعلام کردند و حتا فرضیه ۷ هزار ساله شدن تهران را مطرح می‌کنند. قدیمی‌ترین یافته‌ها قدمتی بین ۳۰۰۰ تا ۳۵۰۰ سال را برای تهران رقم می‌زنند اما این اسکلت یکباره قدمت آن را دو برابر می‌کند. هر چند فرضیه‌های مطرح شده هم قابل تحقیق است اما تا اثبات نهایی باید صبر کرد.»

وی یادآور می‌شود:« از طرفی باستان‌شناسی که حوزه تخصصی‌اش دوران اسلامی است به محض رسیدن به آثار مربوط به پیش از تاریخ است باید آن را به باستان‌شناسی واگذار کند که تخصص‌اش گورستان یا سایت‌های پیش از تاریخ است.»

هر چند برخی باستان‌شناسان هم معتقدند طرح‌های عمرانی گوناگون باعث شده که تا کنون کاوش‌های باستان‌شناسی در خوری درباره تهران و قدمت آن انجام نشود.

اما جدای از مباحث علمی مطرح شده از سوی باستان‌شناسان که مخالفان و موافقان خاص خود را دارد. رجبعلی خسروآبادی – مدیر کل اداره میراث فرهنگی استان تهران – از تصمیم این اداره کل برای راه‌اندازی یک سایت موزه کوچک در محل کشف خبر می‌دهد کاری که تا کنون در شهرهای ایران انجام نشده است.

او می‌گوید:« ما اگر سایت موزه‌ای با کمک شهرداری تهیه کنیم که مردم بتوانند آن را از نزدیک ببینند، بسیار عالی است البته کار سختی هم نیست چون محدوده بسیار کوچکی از پیاده رو گرفته می‌شود و برای ایجاد آن یک ورودی و خروجی، پایه ستون و شیشه برای ویترین می‌خواهیم.»

مدیر کل اداره میراث فرهنگی استان تهران تأکید می‌کند:« در این صورت به جای آنکه این اسکلت را به موزه ببریم، می‌توانیم موزه را به دل مردم بیاوریم. اتفاقی که در طرح‌های عمرانی چون مترو در بسیاری از کشورها مرسوم است و می تواند در کار شهری اقدام جدید و جذابی برای تهران باشد. هم جاذبه گردشگری و برانگیختن حس کنجکاوی دارد هم تاریخ و تمدن یک منطقه را به تصویر می‌کشد.»

به گزارش هنرنیوز؛ خسروآبادی همچنین پیشنهاد خود را در مراسم رونمایی از موزه گرافیک به احمد مسجد جامعی – عضو شورای شهر تهران- توضیح داد که وی ضمن ابراز علاقه‌مندی به ساخت چنین موزه‌ای اظهار کرد:« به شرط آن که حداقل جمعه این هفته ما را جهت دیدن این اسکلت دوست داشتنی ببرید!»

همچنین جواد کامیاب -مدیرعامل سازمان زیباسازی شهر تهران -در گفت و گو با هنرنیوز، ضمن اعلام این که هنوز این اسکلت را ندیده‌ام اما تلفنی درباره آن شنید‌ه‌ام، می‌گوید:« هر چند این یک مبحث علمی است. و احتمالاً این یافته‌ها برای باستان‌شناسان و تاریخ نگاران بسیار مهم است. اما نفس کشف یک جنازه حس کنکاوی مردم را برمی‌انگیزد چه برسد به آن که قدمت آن ۷ هزار سال باشد. برای خود من بشخصه جالب و هیجان‌انگیز است که آن را از نزدیک ببینم اما در مجموع باید بگویم مسئولان میراث فرهنگی پیشنهادات خود را به ما داده‌اند و قرار شد مشخصات کامل و طرح لازم و آنچه باید رخ بدهد را به ما اعلام کنند، که در صورت فراهم بودن شرایط، زیباسازی شهر تهران هم در بخش معرفی تاریخ شهر تهران از این قضیه استقبال کند.»