به گزارش هنرنیوز؛ سیدرضا صالحی امیری که امروز (سه‌شنبه ۲۸ اردیبهشت) در آئین بزرگداشت روز جهانی موزه و میراث فرهنگی در موزه ملی ایران سخن می‌گفت با اشاره به اینکه انتظار جامعه بزرگ فرهنگی پس از برجام و فراهم شدن بستر مناسب تعامل فرهنگی در سطح بین‌المللی، توجه بیشتر و بنیادی به حوزه فرهنگ است، اظهار کرد: بزرگترین سرمایه دولت تدبیر و امید، سرمایه فرهنگی و اجتماعی آن به مثابه منابع و ذخایری پایان‌ناپذیر است.
او افزود: اگر باور داشته باشیم که فرهنگ، انسان‌ساز است، می‌توانیم یقین پیدا کنیم که فرهنگ زیرساخت توسعه است، ما امروز نیازمند احیای ایران فرهنگی از طریق توجه به حوزه میراث و تمدن ایرانی و پایبندی به ارزش های اسلامی و هویت دینی هستیم.
وی با اشاره به صدمین سال تاسیس موزه ملی ایران افزود: موزه ملی ایران، به یک معنا مادر تمام موزه‌های ما و نماد هویت فرهنگی و تاریخی ماست و خوشحالم که نخستین ساختمان کتابخانه ملی همجوار این موزه است.
او با اشاره به موضوع مورد بحث خود از منظر مطالعات و مدیریت فرهنگی، به اهمیت موضوع موزه و موزه‌داری پرداخت و گفت: در مبحث فرهنگ و تحلیل و تفسیر کارکرد آن بر این باوریم که فرهنگ، چهار ساحت را در برمی‌گیرد و اولین و مهمترین کارکرد آن، هویت سازی است.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی با تاکید بر اینکه کارکرد اصلی فرهنگ، حفظ و تداوم ارزش‌های بنیادی در جامعه است، مهمترین عامل بقای فرهنگی و تداوم فرهنگی هر ملتی را هویت آن ملت و کشور دانست.
صالحی امیری موزه‌ها را نشانگر هویت و در حقیقت شناسنامه هر قوم و ملت دانست و گفت: همانطور که شناسنامه یک فرد سند هویتی او است، موزه هم سند هویت بخش یک ملت است. فرهنگ و تمدن هر جامعه و ریشه‌های تاریخی مردمان در موزه‌ها تبلور پیدا می‌کند. به عبارت دیگر موزه‌ها محل اجتماع و انباشت سرمایه‌های عظیم فرهنگی ما هستند که طی قرون و سال ها برای ما به یادگار مانده‌اند.
او با بیان اینکه موزه، آیینه تمام نمایی از فرهنگ، هنر، آداب و رسوم، باورها و اعتقادات گذشتگان و نیاکان ماست و از این منظر موزه یکی از پل های ارتباطی بین گذشته، حال و آینده به شمار می رود، بیان کرد: موزه و میراث فرهنگی ریشه‌های تاریخی و فرهنگی ما هستند و بدون اتصال به ریشه ها، هیچ درختی زنده و تنومند و ثمربخش نمی‌ماند.
*عدم توجه به سرمایه‌های فرهنگی؛ آسیب جدی فرهنگی جامعه
مشاور رییس جمهور یکی از مشکلات و آسیب های جدی فرهنگی جامعه ایرانی را بی‌توجهی به سرمایه‌های فرهنگی دانست که خود محصول علت دیگری است و ادامه داد: آن مسئله گسست یا گسل فرهنگی در جامعه امروز ما است. بنابراین در چشم انداز فرهنگی یک جامعه که دغدغه امروز ما است و شعار امسال هم بر این اساس مطرح شده، اولین و مهمترین گام برای ترسیم چشم انداز روشن فرهنگی، توجه به ریشه‌های فرهنگی و هویتی و احترام به میراث فرهنگی است.
صالحی امیری با بیان اینکه برخی جامعه شناسان در تعاریف و توصیف‌هایی که از جامعه ایرانی بیان کرده‌اند، عبارت «جامعه کوتاه مدت» را به این معنا که در جامعه ایرانی تغییرات و تحولات اغلب عمری کوتاه داشته اند و تداوم دراز مدتی در میان نیست، به کار می‌برند، افزود: به همین علت تاریخ آن به رشته‌ای از دوره‌های کوتاه مدت به هم پیوسته تبدیل شده است و در همین عمر سی و چند ساله نظام جمهوری اسلامی ما شاهد تحولات و تجربه‌های متنوع مدیریتی بوده‌ایم که تجارب مختلف این دوره‌ها متاسفانه به صورت انباشت و فزاینده موفقیت دوره‌های دیگر مشاهده نمی‌شود.
او افزود: این مساله ساده اما بسیار مهم یعنی ضرورت انباشت تجارب و سرمایه‌های یک جامعه به ویژه در عرصه‌های فرهنگی، موجب ظهور و بروز مشکلات عدیده‌ای شده که یکی از آنها مسئله گسست فرهنگی میان نسل امروز و دیروز است و مسلما چنانچه به فکر راهکاری برای فائق آمدن بر این مشکل اساسی فرهنگی نباشیم معلوم نیست آیندگان و نسل های بعد چه میزان ارتباط با نسل های قبل و ریشه های هویتی خود داشته باشند و چشم انداز فرهنگی روشنی را نمی توان متصور شد.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی تصریح کرد: در این میان نقش موزه ها به عنوان نگاهبانان ریشه های فرهنگی یک جامعه نقشی انکار ناپذیر و بسیار مهم تلقی می‌شود؛ بویژه وقتی باور داشته باشیم که موزه‌ها ابزاری مهم برای تبادل فرهنگی، تعامل فرهنگی، گفت‌وگوی فرهنگی، غنی‌سازی فرهنگی و ایجاد بستر لازم برای زندگی مسالمت آمیز فرهنگی در کنار یکدیگر هستند.
صالحی امیری با تاکید بر اینکه ما موزه ایجاد نمی‌کنیم تا بتوانیم گردشگر جذب کنیم یا حتی موزه نمی سازیم که گذشته خودمان را نشان بدهیم، گفت: در وهله نخست موزه‌ها ساخته می‌شوند تا سطح فرهنگی و تمدنی جامعه بزرگ ملی را نسبت به موقعیت کنونی ارتقا دهند؛ بنابراین وجود این نگاه در توسعه موزه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. زمانی که این نگاه در مواجهه با موزه و موزه داری وجود داشته باشد، آنگاه موزه مکانی برای توسعه یافتگی، ایجاد، حفاظت و معرفی هویت فرهنگی و مهمتر از همه انتقال آن به نسل های آینده می‌شود.
*موزه، شاخصه توسعه‌یافتگی است
مشاور رییس جمهور ادامه داد: همانطور که کتاب و کتابخوانی از شاخص های توسعه یافتگی جوامع به شمار می رود، موزه هم شاخص توسعه یافتگی محسوب می شود. به این معنا که کشوری که دارای ۱۰۰ موزه است، با کشوری که دارای ۱۰۰۰ موزه است، مسلما به لحاظ سرانه مصرف فرهنگی متفاوت هستند.
اواضافه کرد: بنابراین هر چقدر فاصله بین موزه ها و مردم یک جامعه بیشتر باشد، به همان میزان توسعه یافتگی یا توسعه نایافتگی جامعه نمایان می شود. به همین علت باید تلاش کرد تا موزه‌ها به شکل کاربردی‌تر و مفیدتری در این راستا به کار گرفته شوند و طراحی و برنامه‌ریزی برای افزایش حضور مردم در موزه‌ها، به عنوان یک نیاز اولیه در سبد مصرف فرهنگی خانواده‌ها، باید مورد تاکید باشد.
*افتتاح موزه «کتابت و میراث مستند»
وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با بیان اینکه در سازمان اسناد و کتابخانه، بخش مهمی از نفایس مکتوب فرهنگ ایران و اسلام به عنوان میراثی ماندگار در فضایی مناسب در دسترس عموم هموطنان قرار گرفته است، بیان کرد: اشاعه و در معرض رویت گذاشتن مجموعه‌های ارزشمند به عنوان یک ثروت فرهنگی حائز اهمیت است و خوشبختانه این مهم سال گذشته و در ایام سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ، با افتتاح «موزه کتاب و میراث مستند» محقق شد.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ادامه داد: بر این باورم که فرهنگ، تنها راه و بستر اصلی توسعه ملی و دستیابی به قله‌های پیشرفت در کشور است. اگر باور داشته باشیم که فرهنگ، انسان ساز است، می‌توانیم یقین پیدا کنیم که فرهنگ زیرساخت توسعه است.
او همچنین بیان کرد: ما امروز نیازمند احیای ایران فرهنگی از طریق توجه به حوزه میراث و تمدن ایرانی و پایبندی به ارزش های اسلامی و هویت دینی هستیم تا از حجم آسیب ها و مخاطرات پیش روی جامعه بکاهیم.
عکس : مرتضی لطف اللهی
