گذری بر موزه مطبوعات؛
جای پای مردان بزرگ!
نمایشگاه مطبوعات امسال متفاوت از سال گذشته است. موزه مطبوعات سبب شد تا این بار گذری به تاریخچه نشر روزنامه کنیم.
تاريخ : شنبه ۱۳ آبان ۱۳۹۱ ساعت ۱۱:۵۰
نمایشگاه مطبوعات در قلب خود موزه ای کوچک اما جذاب از مطبوعات و تاریخچه آن برپا کرده است. این موزه اطلاعاتی کلی از تاریخچه گسترده نشر را به مخاطبان خود عرضه می‌کند.
یکی از نکاتی که در این نمایشگاه جلب توجه می‌کند این است که این موزه در خود تصویر بزرگانی را نگه داشته است که چند دهه پیش از ما در مطبوعات فعالیت داشته اند. بزرگانی چون مرحوم دهخدا، محمد تقی بهار، سوراسرافیل و بسیاری دیگر. افرادی که در تاریخ مطبوعات نظیرشان کمتر ظهور کرد و امروز جای خالیشان مطبوعات را از ابهت دیروزین دور کرده است. در واقع این یاداوری برای ورود به موزه نمایشگاه مطبوعات یک شروع بسیار مطلوب به نظر می‌رسد.
در محوطه داخلی مجموعه ای گران‌سنگ از مطبوعه ایران قاجار مقابل دید علاقمندان است، که خود محتوایی بسیار ارزشمند از تاریخ اجتماعی و سیاسی ایران را به نمایش می گذارد. در این مطبوعات احوال و رخدادهای ایران قابل ملاحظه و نیز قابل مطالعه است. شاید دیدن این اسناد به بینندگان نکته ای را یادآوری کند و آن این است که یکی از ارزش های مطبوعات آن است که مطالعه تاریخی احوال رجال و سیاستمداران و هم‌چنین تاریخ اجتماعی و فرهنگی روزگار از طریق آن ممکن می‌شود.
فارغ از این‌ها مطبوعات در روزگار قاجار به سبب کم سواد و یا بی سوادی بسیاری از مردم؛ شیوه متفاوتی از امروز را برای خبر رسانی در پیش می گرفته است. اخبار مطبوعات بوسیله راوی یعنی همان فروشنده روزنامه خوانده می شد و مردم عامه که غالبا قادر به خواندن و نوشتن نبودند بدین وسیله از خبرها مطلع می شدند. این راوی که شاید بازمانده همان جارچی‌های عهد قاجار بود، مردی بود که کنج دیوار می ایستاد و اخبار را با صدایی رسا می خواند. این فرد که غالباً نوجوان یا جوان بود روزنامه ها را برای فروش تبلیغ می کرد. این گونه روایت اخبار تا دوران پهلوی ادامه یافت. پیکره نوجوان روزنامه فروش و دوچرخه‌اش در گوشه غرفه گذاشته شده است تا بازدید کنندگان از گونه شرح اخبار برای عابرانی که توان خواندن نداشتند؛ آگاه شوند.
در یکی از غرفه‌های این موزه پرمایه چند دستگاه چاپ جلب توجه می‌کند. صفحه حروفچینی و دستگاه چاپی که یکی از کارکنان مدام برای متقاضیان با اولین دستگاه چاپ روزنامه به شیوه چاپ سنگی، برگی از روزنامه سور اسرافیل را چاپ می کند و بازدید کنندگان با اشتیاق سیر چاپ آن را نظاره و دنبال می‌کنند.
دیگر این که این غرفه در خود روزنامه های آغاز تاریخ نشریات را حفظ و در مقابل دید بازدیدکنندگان قرار داده است. این برگه ها مشتمل بر صفحه نخست از روزنامه هاییست که گوشه ای از تاریخ سیاسیِ میهن ما را درج کرده اند. یکی از کلیشه هایی که در نمایشگاه وجود دارد، کلیشه روزنامه ایست که آمدن امام خمینی را به ایران خبر می دهد. به یقین موزه ای با این ابعاد کوچک؛ چنان آثار ارزشمند و اسناد پر بهایی را در خود جای داده است که برای هر بازدید کننده از جذابیت های بسیاری برخوردار است.
ارزش نهفته در چنین نمایشگاهی بدین سبب است که بازدید کنندگانش را با تمام مراحل تولید یک نشریه اعم از نوشتن مطالب تا مراحل حروفچینی و سپس چاپ آشنا می‌کند. دستگاه هایی که برای اولین بار برای چاپ روزنامه مورد استفاده قرار گرفته؛ به یقین حایز ارزش بسیار است و دیدن آن از بهایی بی بدیل برخوردار است. توجه به روند سنتی نشر در این نمایشگاه سبب شده است تا بازدیدکنندگان خستگی از تن بزدایند و با دیدن این موزه کوچک نکاتی را بیاموزند، که تا کنون از آن بی اطلاع بوده اند.
