اردشیر صالح‌پور پژوهشگر و گردآورنده آلبوم پیشخوانی در تعزیه گفت: اغلب ترانه‌های مشهور ما برگرفته از تعزیه است.
به گزارش خبرنگار موسیقی هنرنیوز اردشیر صالح‌پور در نشست رونمایی آلبوم پیشخوانی در تعزیه که امروز با حضور، رضا مهدوی رئیس حوزه هنری و دکتر محمدحسین ناصربخت، پژوهشگر و استاد دانشگاه برگزار شد گفت: مذهب با موسیقی مخالف نیست، به عنوان مثال ابوالحسن صبا معتقد بود تاکنون تعزیه به موسیقی ما را حفظ کرده است. نسبت دقیق و ارزشمندی بین موسیقی و تعزیه وجود دارد. به طوری که مولانا موسیقی را لحنی از الحان بهشت تلقی می‌کند.
وی افزود: موسیقی ایرانی به معرفت‌شناسی ایرانی اشاره دارد و پیامبران پیش از اسلام احکامشان به نوعی با موسیقی همراه بوده است. موسیقی قبل از اسلام بسیار غنی و پر بار بوده است و نمونه فاخر از موسیقی ایرانی است. موسیقی منطق و ریاضیات است، پس ما تعلق مذهبی و آیینی به موسیقی داریم.
این پژوهشگر موسیقی در تعریف پیشخوانی اظهار داشت: پیشخوانی بخش نخستین و آوازین مجالس تعزیه است که به شکل نوحه، ترانه و تصنیف امروزی توسط خواننده، با تکیه بر موضوعات و مضامین ویژه‌ای قبل از شروع مجلس اصلی اجرا می‌شود.
و ادامه داد: پژوهش من یک جرعه از دریای تعزیه است که ما از آن غافلیم. این پژوهش شامل 4 لوح فشرده است. که 35 قطعه را در برمی‌گیرد با من قبل از شروع هر قطعه توضیح مختصری در رابطه با آن بیان کرده‌ام که توسط مرکز موسیقی حوزه هنری انتشار پیدا کرده است. رضا حيدري، مرتضي صفاريان، محمود معيني، احمد عزيزي، مجتبي حيدري، قاسم تسبيحي و مهدي طائفي از خوانندگان اين مجموعه هستند و عباس حيدري(شيپور) و حميد گرگاني(طبل ريز) را در اين اثر نواخته و در استوديو پژواک مرکز موسيقي حوزه هنري ضبط و تدوين شده است.
گردآورنده آلبوم پیشخوانی در تعزیه در توضیح قطعات آلبوم افزود: برای جمع‌آوری کارها از نسخه پیشخوانی، فیش‌برداری کردیم که 50 نسخه مورد تأیید بود و در نهایت 35 اثر ضبط شد. این پیشخوانی‌ها مربوط به کاشان، قزوین، تهران و تفرش است که به دوره ناصری بازمی‌گردد.
صالح‌پور با اشاره به دوره‌ای که در آن تعزیه با رکود همراه بود خاطر نشان کرد: در دوره تجدد خواهی که در ایران باب شد، سنت‌ستیزی تأثیر زیادی بر تعزیه گذاشت. دیگر عوامل رکود تعزیه، گرامافون و رادیو بود، همچنین رواج کنسرت و ترانه در ایران بر تعزیه مؤثر واقع شد، اما تعطیلی تعزیه بسیار به این موضوع صدمه وارد کرد اما در این دوره اهالی موسیقی با احیای ملودیهای موجود در تعزیه به شکل ترانه به حفظ این ملودیها بسیار کمک کردند.
دکتر محمدحسین ناصربخت نیز در آیین رونمایی پیشخوانی در تعزیه که پژوهشی است در نغمات آوازی شبیه خوانی گفت: این آلبوم بخشی است از آنچه که تعزیه در اختیار ما قرار داده، تعزیه توانسته موسیقی را حفظ کند و حتی در بخشهایی از نمایشهای تعزیه پوشههای موسیقی خلق شد و به موسیقی دستگاهی ایران وسعت بخشید.
وی افزود: خوشبختانه انتشار این آلبوم در زمانی اتفاق افتاد که تعزیه بهعنوان هنر ملی ایران در یونسکو به ثبت رسید اما رد این چند سال اخیر با بیتوجهیهایی که تعزیه شده است این هنر به روستاها و نقاط دور شهر تبعید شده و در بسیاری از موارد با بیتوجهی و ندانم کاری بسیاری از متولیانی که شناخت کافی در مورد تعزیه نداشتهاند موجب انحراف شده است.
ناصربخت خاطرنشان کرد: خوشحالیم که مرکز موسیقی حوزه هنری این مجموعه پژوهشی را منتشر کرده و می تواند به عنوان الگو از آن بهره گرفته شود. اگر موسیقی، ادبیات و نمایش در تعزیه به شیوه درست بهکارگرفته نشود این هنر در بخش هنرهای در معرض خطر یونسکو قرار خواهد گرفت.
در ادامه برنامه رضا مهدوی؛ مدیرکل مرکز موسیقی حوزه هنری گفت: باید به این سؤال پرداخته شود که چرا مداحان در هیئتهای عزاداری از نمونه موسیقیهایی استفاده میکنند که بخشی از آنها ریشهدار نیستند درصورتی که در گذشته موسیقیدانان و خوانندگان از الحان و نغمات موسیقی تعزیه بهره می بردند و امروزه عجیب است که مداحان، روضه خوانان و تعزیه خوانان از موسیقی های بی ریشه اقتباس مس کنند.
وی افزود: وظیفه ما در مرکز موسیقی حوزه هنری که تولید و انتشار نمونههای الگو ساز است تا موسیقیهایی از این دست از طرق مختلف در اختیار مداحان و فعالان عرصه های مذهبی قرار دهیم و در وظیفه خطیر خود کوتاهی نکنیم.
وی در پایان تصریح کرد: تعزیه گرچه بهطور رسمی مروج موسیقی سازی ایران نبودهاست اما در بخش موسیقی آوازی ضمن حمایت و تأیید این ژانر موسیقی بسیاری از خوانندگان از گذشته تاکنون پرورش یافته این مکتباند و اصول ردیف دستگاهی موسیقی ایرانی نیز براساس موسیقی تعزیه تدوین شده است.
